प्रा.डा. बद्रीविशाल पोखरेल
केही दिनअघि नेपाल प्रगतिशील प्राध्यापक संगठनका अध्यक्ष प्रा.डा.यादव लामिछानेको नेतृत्वको प्रतिनिधि मण्डल एमाले पार्टी अध्यक्ष के.पी.शर्मा ओलीसित भेट्न गर्यो । उनीहरूले ओलीसमक्ष निकट भविष्यमा त्रिविमा रिक्त हुने उपकुलपतिमा प्रगतिशील समूहको पुनः दावा प्रस्तुत प्रस्तुत गरे । तर, ओलीले प्रतिनिधिमण्डललाई पटक-पटक उपकुलपतिमा दाबा गर्नुको औचित्य पुष्टि गर्न आग्रह गरे ।
ओलीले यस समूहलाई नै किन र केका लागि उपकुलपति बनाउने ? अहिलेसम्म प्रगतिशील पक्षले त्रिविमा केके उल्लेखनीय कार्य गर्यो यसको फेहरिस्त बुझ्न चाहेछन् । यसको वस्तुगत र ठोस जवाफ नहुँदा प्रतिनिधिमण्डल मौन बस्नु परेको एक सन्दर्भमा लामिछानेले यस लेखकलाई बताएका थिए ।
केपी ओलीको यसखालको नीति र नेतृत्वबाट एमालेलाई अझ आशा र भरोसालाग्दो पार्टी बनाउने सूक्ष्म संकेत पाइन्छ भने अनेक प्रायोजित चलखेलका आधारमा पार्टीभित्र पद, पैसा र प्रतिष्ठाका लागि स्वार्थी समूह बनाउनेहरू आतङ्कित हुन थालेको आभास हुन थालेको छ ।
यसखालको शुद्धीकरण सोचमा उपल्लो तहका पार्टी नेताले ओलीलाई केकति साथ सहयोग गर्लान् ? यसैमा एमालेको सुन्दर र कुरुप भविष्य निर्भर रहने छ । यस कुराले देशको भावी जीवनमा पनि अवश्यै प्रभाव पार्नेछ ।
यो सन्दर्भ ओलीसितमात्र जोडिएको होइन, जननेता मदन भण्डारीले पनि अनेक प्रसंगमा पार्टीभित्र उपल्लो नेतृत्व तहका आर्थिक,नैतिक र आचरणगत विचलनका विरुद्ध कडा व्यवहार अपनाउँथे र नै पार्टीमा विचलनले टाउको उठाउन पाएको थिएन ।
ओलीले पहिलैदेखि मदनको पदचाप पछ्याइरहेको आभास हुन्थ्यो । उनले लेखेको जबज र पार्टीको लोकतान्त्रीकरण नामको पुस्तकाकार कृतिको अध्ययनबाट ओलीको सैद्धान्तिक समर्पण, सिर्जन, निष्ठा र व्यक्तित्वका अनेक कष्टकर कहरबारे स्पष्ट जानकारी हुन्छ ।
केपी ओली उपल्लो तहका आफैंले काँध हालेर अत्युच्च पद र प्रतिष्ठामा विराजमान गराएका अमूक नेताबाट मौका हेरी हेरी मनोवैज्ञानिक रुपबाट समेत विशेष प्रताडीत व्यक्तित्व हुन् । नवौँ महाधिवेशनपछि पनि ती अमूक वरिष्ठ नेता ओलीप्रति प्रत्यक्ष वा परोक्ष रुपमा लाञ्छित गर्दै हिँडिरहेकै छन् ।
उपर्युक्त कृतिबाट ओली जस्तासुकै असत्य आरोप, घात, प्रतिघात, अपमान र भुक्तमान सहेर जबज अनुसार नेतृत्व गर्न सतिसालझैँ उभिने सामर्थ्यका नेता रहेछन् भन्ने स्पष्ट हुन्छ । उनी पार्टी अध्यक्ष भएपछिका गतिविधि नियाल्दा विगत र वर्तमानमा निक्कै फरक भएको कार्यकर्ता बताउँछन् । यसरी अगाडि बढ्ने हो भने एमाले साँच्चै एमालेजस्तो हुने कुरामा कुनै शंका देखिन्न ।
जबज अनुकूल राजनीति र राजकीय नेतृत्व गर्ने सोचका साथ एमाले पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली अहिले गम्भीर पहल गरिरहेको एकथरि बताउँछन् । अर्काथरि ओलीले एकलौटी ढंगले पार्टी र सरकार सञ्चालन गरेको गुनासो गर्छन् । ओली अध्यक्ष भएपछि दुईजना संस्कृति तथा पर्यटन मन्त्रीसहित उद्योग मन्त्रीले पदबाट हात धुनुपरेको जगजाहेर छ । यसरी मन्त्रीपदबाट ठोस कारणबिना निष्काशन वा राजीनामा खोलाँची बिषय नै होइन । राजीनामा दिएका र निष्काशन गरिएका सबै मन्त्रीले आफूमाथि अन्याय भएको फिराद पार्टीमा नगर्नु स्वयंमा सोचनीय रहेको छ । मौन रहनु पनि समर्थन हो । हुलहालका आडमा पार्टी अध्यक्षसित अटेरी गर्नु बेग्लै कुरा हो तर बेइमानी अडानलेे खासै ठुलो अडिलो आड नै पाउँदैन । यसो हुन्थ्यो भने यो संस्ाारमा आजसम्म सत्यता र इमान्दारिता भन्ने कुनै कुरा रहने थिएन ।
यसै बीचमा खेलकुद मन्त्री पुरुषोत्तम पौडेल आफैं विवादको भुँवरीमा परेका छन् । अथवा उनी ग्रान्ड डिजाइनमा परेका वा पारिएका छन् । एकसाथ दुई होनहार नेता र कार्यकर्तालाई ग्रान्ड डिजाइनले समाप्त पार्ने भयो । पौडेललेे मन्त्रालय मार्फत् एकलौटी खेलकुद क्षेत्रमा पटक-पटक विवादमा परेका तथा कार्यवाही भुक्तान नभइसकेका व्यक्तिलाई सदस्य सचिव बनाएको विषय अहिले चर्चाको शिखरमा रहेको छ । यसमा ओलीले सम्बन्धित मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाउने सम्मका काम गर्ने सुरसार देखिएको छ ।
एकथरि ओलीले लबीका आधारमा पक्ष विपक्ष हेरेर यसखालको हस्तक्षेप गरेको बताउँछन् तर अर्काथरि ओली मेरो र तेरो गुट नभनी एमालेको इमान्दार छवि जोगाउन लागि परेको बताउँछन् । किनभने कार्यवाहीमा परेका उद्योग मन्त्री ओली निकट रहेको यथार्थ आम कार्यकर्ता बताउँछन् ।
जननेता मदन भण्डारीले उहिल्यै अवसर नपाएर इमान्दार हुनु र अवसर पाएर इमान्दार हुनुमा आकास पातालको अन्तर छ भनेका थिए । यही दिशामा ओली नेतृत्व अगाडि बढ्न थालेको संकेतका रुपमा अहिलेका घटनालाई हेर्न थालिएको छ । पूरै चलचित्र नहेरिकन कास्टिङका भरमा अहिले नै ओली राप, ताप र प्रतापको बखान गर्नु अलि हतार होला तर दिउँसोको संकेत भने बिहानीले दिएको प्रबुद्ध कार्यकर्ता बताउँछन् ।
खेलकुद सचिव नियुक्ति प्रकरणमा वरिष्ठ नेता माधव नेपालको दृढ समर्थन रहेको आम सञ्चारमा आएको छ । उनको विगत हेर्दा पत्याउन सकिने धेरै तथ्य र प्रमाण रहेका छन् । नेपालका बाल्यसखा अमूक प्राध्यापकले निक्कै लामो समय त्रिविमा परोक्ष हालीमुहाली गरे । परिणाम प्रगतिशील समूहको कहिल्यै शीर उठ्न सकेन ।
नेपालकै कृपामा हाल त्रिविमा पूर्वाञ्चल परीक्षा सहनियन्त्रकमा नियुक्त व्यक्तित्वको गुहृय चारित्रिक आयामबारे विराटनगरवासी बौद्धिक वर्ग छर्लङ्ग छन् । यस विषयमा अरु थप खुलासा गर्ने शब्दावली शब्दकोशमा पनि पाइन्न् । यसखालका पारदर्शी कार्यकर्तालाई काँध हालेर नेपाल कुन लक्षतिर उन्मूख हुँदैछन् ? उनै जानुन् तर अब नेपालको नितान्त निजी लक्ष धेरै टाढाको विषय रहेन । नेपालज्यू खुसी ,खोकी, प्रेम र राजनीतिक अपराध धेरै दिन लुक्दैन । क्षय रोग पालेर दीर्घायु भइँदैन । लिपापोतीका भरमा लामो यात्रा तय गर्न सकिँदैन । तपाईंहरू फलामे अनुशासन भएका भनिएका आम इमान्दार कार्यकर्ता र नेतालाई रछ्यानमा झार्न उद्यत हुनुहुँदैछ ।
केशव बिष्ट एक होनहार सशक्त र इस्पातिला युवा व्यक्तित्व हुन् । जसरी चेपारे माया गरेर अभिभावकले सन्तानलाई परोक्ष रुपमा बिगार्छन्, ठीक त्यसरी नै यसखालको पवित्र काममा तपाईं उहिल्यैदेखि लाग्नुभएको स्पष्ट भएको छ । यो तपाइर्ंमा उहिलेदेखिको रोग हो । हिजोआज प्रकट भएको रोगले यसरी चाप्दैन । यो पनि जबज अनुसार नहिँडेर लागेको संक्रामक रोग हो । नत्र कम्तिमा अलिकति लाज, घीन र सरम राखेर काम गर्नुपर्ने ।
यस पार्टीमा अलिअलि इमान्दारिता भएका मानिस अब बच्न गाह्रो हुने भयो । तपाईंहरूकै प्रभावमा परेर एउटा सर्जकले अमूक पदमा पारदर्शी रुपमा सिफारिस गरिएका ज्येष्ठ सर्जक र कलाकारको नाम टिपेक्स लगाएर हत्याए । उनैलाई पुर्वसंस्कृति मन्त्री आचार्यले समितिको सिफारिस विपरीत अर्का वरिष्ठ समालोचकको नाम आफैँले मेटेर प्राज्ञ बनाए । याद गर्नुहोस् झुटो धेरै दिन टिक्तैन ।
ओलीले सातौँ महाधिवेशनमा राखेको लोकतान्त्रिक तथा जनवादी सांगठानिक नीति आठौँमा आएर भए पनि नाकका चालले पारित गर्नुभयो । माओवादी उग्रतालाई ओलीले झैँ बेलैमा एकस्वरमा राष्ट्रव्यापी सघन वैचारिक अभियान चलाएको भए सबैको कल्याण हुन्थ्यो । तपाईंहरूको लुर त देखिहालियो । अहिले पनि नेपाल नवौँँ महाधिवेशनमा आफू पराजित भएको पीडामा छटपटाइरहेको देखिन्छ । यत्ति सारो कमजोरी यस लेखककले आजका दिनसम्म देखेको थिएन । जे कुरा पनि सिधै भन्दा हुन्छ, काइते कुरा कम्युनिष्टलाई सुहाउँदैन । ककसलाई के कति खान मन छ, कार्यकर्ता बरु आफ्नू गाँस काटेर र आफूसित भएको चल अचल सम्पत्ति दिन तयार छन् । समाज बदल्न हिँडेको महान् नेता जब आफूलाई किञ्चित बदल्दैन, बरु आफूसितको जम्मै डप्फा कुरुप बनाउन आतुर देखिन्छ ।
केही महिनाअघि घनश्याम भुसाल विराटनगरमा आएर बुद्धिजीवीको एउटा सिलबरे डप्फालाई बेसरी पम्फु लगाएर गएछन् । उनकै इसारामा यो डप्फाले बेलाबेला विराटनगरमा रत्यौली खेलिरहेको छ । भुसालको मूल काम नै पार्टीमा प्रायोजित बखेडा गरिरहनुमा केन्दि्रत देखिन्छ । पार्टीका सारा जस र अपजसको मूल जिम्मेवार पार्टी अध्यक्ष हुन्छ । त्यसो हुँदा हिजोको अध्यक्ष मात्रै संस्थागत हो भन्ने भुसालसित कुन तर्क बाँकी छ ?
नेपालज्यू, तपाईं पुष्पलाल स्मृति प्रतिष्ठानको अध्यक्ष हुनुहुँदा कसैलाई आपत्ति भएन र छैन । अनि मदन भण्डारी फाउण्डेशन गठन गर्दा र त्यसको अध्यक्ष महिला नेतृ विद्या भण्डारी हुँदा तपाईंकै टाउको किन दुख्नुपर्ने ? मदन वा जबज के बिहान बेलुका मात्र जप्ने गायत्री मन्त्र मात्र हो ? फाउण्डेशन सामाजिक संस्था हो भन्ने थाहा हुँदाहुँदै यसका बारेमा किन भ्रमको खेती गर्न र गराउन रातोदिन लागिरहनुहुन्छ ?
प्रदीप नेपालले भनेझैँ वरिष्ठ नेताले सदासर्वदा बिनाबित्थाका र बेकामे कुरामा गनगन गरिहन सुहाउँछ ? अहिले ओलीले जेजस्ता अडान लिइरहेका छन्,ती अहिले मानिलिउँ, असफल नै पारियो भने पनि भोलिका दिनमा अझ सत्य सावित हुनेछन् र भएका पनि छन् ।
नेपालज्यू तपाईं एमालेमा कस्तो संस्कार विकास गर्न खोज्दै हुनुहुन्छ ? सिद्धान्तनिष्ठले सिद्धान्तको कुरा गर्छ, नहुनेले सधैँ रडाको मात्रै मच्चाउँछ । आफू बिगि्रए पनि अरुलाई नबिगार्नुस् । तपाईं आÇना असम्भव महत्वाकांक्षाको अग्निकुण्डमा अरुलाई किन होम्नुहुन्छ ? युवाले अझै धेरै सिक्नु, देख्नु, भोग्नु र गर्नुछ । जन्मिन र हुर्किन नपाई युवाको गला नघोट्नु होस् । यही कुरा मनन गरेर नेता भीम रावल, गोकर्ण बिष्ट आदि विवेकसम्मत पार्टीको जिम्मेवारी कुशलतापूर्वक निर्वाह गरिरहेका छन् । इमान भएका उपल्लो र माथिल्लो तहका नेता तथा बुद्धिजीवीहरू झ् यस्ता मामलामा उदात्त चेतका साथ गम्भीर भएर सोच्नुहोस् ।
तपाईंहरूले अलिकति विवेक राखेर काम गर्नुभयो भने यो मुलुक बन्न र बनाउन धेरै समय लाग्ने छैन । होइन, भातको भकारी मात्र हुने हो भने यस पार्टीको अब कुनै काम छैन ।
(इटहरी निवासी पोखरेल एमालेनिकट बुद्धिजीवी हुन्)