५ कात्तिक, काठमाडौं । मुलुकको भुक्तानी सन्तुलन (देश भित्रिने र देशबाट बाहिरिने रकमबीचको अन्तर) को अवस्था खराब बन्दै गएको छ । चालू आर्थिक वर्षको भदौ महिनामा ३ अर्ब ५० करोड रुपैयाँले भुक्तानी सन्तुलन अर्थात् शोधनान्तर स्थिति ऋणात्मक छ ।
रेमिट्यान्सको वृद्धिदर घटेपछि भुक्तानी सन्तुलन प्रभावित भएको नेपाल राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । जबकी एक ठीक वर्ष अघि भदौ महिनामै भुक्तानी सन्तुलन ३१ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँले बचतमा थियो ।
राष्ट्र बैंकले शुक्रबार आर्थिक वर्ष २०७३/७४को भदौ महिनाको देशको आर्थिक अवस्थता बारे प्रतिवेदन सार्वजानिक गरेको छ । साउन महिनामा भुक्तानी सन्तुलन २ अर्ब १३ करोड रुपैयाँले ऋणात्मक थियो । साउन महिनामा २३ महिनापछि पहिलोपटक मुलुकको भुक्तानी सन्तुलन ऋणात्मक भएको थियो ।
रेमिट्यान्स आप्रवाहको वृद्धिदर घटेको राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार ०७३ साउनमा ६.६ प्रतिशतले रेमिट्यान्स बढेर १ खर्ब १४ अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । त्यसको ठीक एक वर्षअघि अर्थात ०७२ भदौ महिनामा रेमिट्यान्स २७.५ प्रतिशतले बढेको थियो ।
निर्यात र आयातबीच सन्तुलन मिल्न नसक्दा शोधनान्तर स्थिति ऋणात्मक रहेको हो । भुक्तानी सन्तुलन ऋणात्मक रहेपनि मुलुकको वैदेशिक मुद्रा सञ्चिति बलियो रहेकाले तत्काल आत्तिहाल्नु पर्ने अवस्था भने नरहेको राष्ट्र बैंकको अनुसन्धान विभागका कार्यकारी निर्देशशक नरबहादुर थापाले बताए ।
‘आर्थिक वर्षको पहिलो महिना र दोस्रो महिना भुक्तानी सन्तुलन ऋणात्मक भएको छ । यसले मुलुकको अर्थतन्त्र कता जान लागिरहेको छ भन्ने प्रवृत्तिको संकेत गरेको छ ।’ थापाले भने- ‘सरोकारवालाहरु समयमै सचेत नभए यसले अर्थतन्त्रमा गंभीर दुर्घटना निम्त्याउन सक्छ ।’
वस्तु तथा सेवाको निर्यात वृद्धि र रेमिट्यान्सको वृद्धि नै भुक्तानी सन्तुलनलाई बचतमा राख्ने अचुक उपाय भएको थापाको भनाइ छ ।
०६६ सालमा मुलुकको भुक्तानी सन्तुलन २३ अर्ब रुपैयाँले ऋणात्मक भएको थियो । त्यसलाई सन्तुलनमा ल्याउन राष्ट्र बैंकले सुन, गाडी लगायतका विलाशी वस्तुहरुको आयातमा कडाई गरेको थियो ।
त्यस्ता वस्तुको आयातमा भएको कडाई र रेमिट्यान्स लगातार बढेपछि भुक्तानी सन्तुलनमा सुधार आएको थियो । ०६८ देखि भने भुक्तानी सन्तुलन लगातारजसो धनात्मक रहँदै आएको थियो
