७ चैत, काठमाडौं । देशभर ७१ वटा सुविधासम्पन्न स्मार्ट पेट्रोलपम्प खुल्ने भएका छन् । नेपाल आयल निगमले साना पम्प चलाउने साधारण बिक्रेताका लागि नयाँ अनुमति नदिने निर्णय गरेपछि ७१ वटा ठूला पम्पका लागि प्रस्ताव परेको छ ।
नेपाल आयल निगमले निश्चित समय दिएर ठूला पम्प खोल्न चाहानेका लागि आवेदन मागेको थियो । तोकिएको अवधिमा १५ वटा ठूला सरकारी तथा सहकारी पम्पका लागि पनि आवेदन परेको आयल निगमका प्रवक्ता सीताराम पोखरेलले अनलाइनखबरलाई जानकारी दिए । ५६ वटा ठूला पम्पमा लागि व्यावसायिक फर्महरुले आवेदन हालेका छन् ।
पूर्वाञ्चलमा १२ वटा स्मार्ट पम्पहरु खुल्ने भएका छन् । मध्यमाञ्चलमा २६ वटा सुविधासम्पन्न पम्पका लागि स्वीकृति मागिएको छ । त्यसैगरी पश्चिमाञ्चलका लागि १६ वटा र मध्य तथा सुदूरपश्चिमाञ्चलका लागि १-१ वटा ठूला निजी पम्पको लागि निगमसँग स्वीकृति मागिएको छ ।
निगमले ठूला र आधुनिक प्रविधि तथा सुविधायुक्त नमूना पम्प सञ्चालन गर्ने गरी बिक्रेता विनियमावलीमा संशोधन गरिसकेको छ । अब खुल्ने पम्प ठूलो क्षेत्रमा फैलिएका अत्याधुनिक र सवारीमैत्री हुनेछ ।
अब स्थलगत रुपमा पम्प खुल्ने स्थानको अनुगमन गरेर पम्प खोल्न अनुमति दिइने निगमका प्रवक्ता पोखरेलले बताए । ‘अब तोकिएको जति जग्गा छ कि छैन भनेर हरिनेछ । त्यसपछि आवश्यक प्रक्रिया पुर्याएर पम्प निर्माणका लागि अनुमति दिइनेछ’, पोखरेलले भने ।
सरकारी पम्प पनि खुल्ने
ठूला पम्पहरु राख्न सरकारी संस्थान र सहकारीहरुले पनि आवेदन गरेका छन् । साझा सहकारीले देशभर ४ वटा ठूला पम्प खोल्न आवेदन दिएको प्रवक्ता पोखरेलले बताए ।
त्यसैगरी, साल्ट ट्रेडिङले पनि ४ वटा पम्प खोल्न अनुमति मागेको छ । नेशनल ट्रेडिङले प्रत्येक प्रदेशमा एक-एक वटा गरी ७ वटा पम्प खोल्ने भएको छ । यी पम्पहरु राजमार्ग क्षेत्रमा खुल्नेछन् ।
सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका पम्प खुल्ने गरी प्रस्ताव आह्वान गरेको थियो । ठूला पम्प खोल्न सेना, प्रहरी र सशस्त्रलाई पनि आग्रह गरिएको थियो । तर, सुरक्षा निकायहरुले भने जग्गा नभेटिएको भन्दै आवेदन नै गरेका छैनन् । निगमले लामो समयदेखि मुख्य राजमार्ग क्षेत्रमा पम्प खोल्न अनुमति दिन रोकेको थियो । अहिले १५ सय साधारण बिक्रेता छन् । यिनीहरुमा सानो लगानी छ भने सुविधा पनि खासै छैनन् ।
अब खुल्ने पम्प कस्ता ?
अब खुल्ने पम्पका लागि करोडौं लगानी आवश्यक हुनेछ । निगमले विभिन्न प्राविधिक शर्तहरु राख्दै मापदण्ड तोकेको छ । अब खुल्ने पम्पहरु अहिलेका जस्ता साँघुरा हुने छैनन् ।
ठूला पम्पहरुले राजमार्गको शोभा पनि बढाउनेछ । अब तराई क्षेत्रमा यस्तो पम्प खोल्न न्यूनतम एक बिगाह जमिन चाहिनेछ । योभन्दा कम जग्गा राखेर पम्प चलाउन नयाँ अनुमति नै दिइने छैन ।
पहाडी तथा हिमाली जिल्लामा पम्प खोल्न कम्तीमा ५ रोपनी जग्गा चाहिनेछ । भित्री मधेसका जिल्लाहरु उदयपुर, मकवानपुर, चितवन, सिन्धुली, दाङ र सुर्खेत जिल्लामा पनि यही जग्गाको मापदण्ड तोकिएको छ ।
पहाडी क्षेत्रमा ५ रोपनीभन्दा कम जग्गा राखिएका नयाँ पेट्रोल पम्पलाई अब सञ्चालन अनुमति नदिइने पोखरेलले बताए । पम्पमा पुरुषका लागि दुई वटा शैचालयसहित ६ वटा युरिनरी र महिलाका लागि ४ वटा शौचालय तथा एउटा अपांगमैत्री शौचालय अनिवार्य गरिएको छ ।
पम्पभित्र सुरक्षित पिउने पानीको व्यवस्था अनिवार्य हुनेछ । पम्पमा आकस्मिक अवस्थामा सोलार बिजुलीको व्यवस्था पनि हुनुपर्नेछ । अब पम्प छिर्ने र निस्कने सडक अनिवार्य रुपमा कालोपत्रे, कंक्रिट वा ट्यालिङ गरिएको हुनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ । पम्पभित्र एप्रोच रोड, ट्यांक फार्म, बिक्री कक्ष, पार्किङ एरिया छुट्याउनुपर्नेछ ।पम्पलाई पर्खालमार्फत सुरक्षित राख्नुपर्नेछ ।
अहिले देशभर अधिकांश पेट्रोलपम्पहरुमा पुरानै प्रविधिका मेसिन छन् । धेरै पम्प त डिजिटल प्रविधिमा पनि गएका छैनन् । तर, अब स्थापना हुने ठूला पम्पले अनिवार्य रुपमा अटोमेटिक पेट्रोलपम्प जोड्नुपर्नेछ ।
पम्पभित्रै एटीएम सुविधा हुनुपर्ने पनि नयाँ विनियमावलीमा व्यवस्था गरिएको छ । जसको मद्दतमा एटीएमबाटै ग्राहकले सहजै तेल किन्न सक्नेछन् । सुरक्षाका लागि अग्नि प्रतिरोधी सिस्टम जोड्नुपर्ने र पम्पलाई सफा राख्नुपर्ने व्यवस्था पनि गरिएको छ ।
अहिले सञ्चालनमा रहेका पम्पहरु एकदमै अव्यवस्थित छन् । थोरै नोजल भएकाले पम्पमा दुई वटाभन्दा बढी सवारी साधन आउनासाथ पालो कुर्नैपर्छ । तर, अब खुल्ने नमूना पम्पहरुमा धेरैवटा नोजल राखिने भएकाले धेरै संख्यामा सवारी एकैपटक पम्प पुगे पनि पालो कुरिरहनुपर्ने छैन ।
यी पम्पमा न्यूनतम आठ वटा सवारीले एकैपटक तेल भर्न सक्ने हुनुपर्ने अनिवार्य गरिएको छ । एकपटकमा ४ वटा पेट्रोल र चार वटा डिजेल नोजल हुनुपर्ने ब्यवस्था छ । इलोक्ट्रोनिक कार्डबाट समेत भुक्तानी गर्न मिल्नेगरी कार्ड स्वरुप सुविधा पनि यस्ता पम्पमा रहनेछन् । यसले तेल किन्न रकम खल्तीमा बोक्नैपर्ने र जोखिम मोल्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य हुनेछ ।
यस्ता पम्पमा सवारी रोक्दा यात्रुले त्यहाँ फाष्टफुड पनि किन्न पाउनेछन् । बिक्री स्थलमा भेन्डिङ मेसिनसहित किराना पसल पनि हुनेछन् । यस्ता पसलमा यात्रु तथा चालकले आफूलाई आवश्यक खाजाहरु किन्न सक्नेछन् ।
यस्तै पम्पमा न्यूनतम १० जनाले आरामपूर्वक खान मिल्ने रिफ्रेसिङ हाउस हुनेछ । यति मात्रै होइन, कफीसप सहित रेष्टुरेन्ट पनि पम्पमै हुनेछ । विनियमावलीले नमूना पम्पका लागि यो सुविधा तोकेको छ ।
पम्पमा न्यूनतम सान २० वटासम्म गाडी पार्किङ गर्ने सुविधा हुनुपर्नेछ । सवारीमा केही समस्या आएमा मर्मतका लागि पनि यस्ता पम्प सहयोगी हुनेछन् । गाडी धुने, टायरमा हावा भर्ने र सामान्य मर्मत गर्ने केन्द्र पनि पम्पभित्रै हुनुपर्ने गरी विनियमावलीले मापदण्ड तोकेको छ । पम्पमा २४सै घण्टा सुरक्षा गार्ड राख्नुपर्नेछ ।
पम्पको तेल स्टोर गर्ने ट्यांकी पनि अत्याधुनिक सिस्टमको हुनेछन् । यसका लागि विभिन्न मापदण्ड तोकिएका छन् ।
