११ कात्तिक, काठमाडौं । काठमाडौंलगायत देशका विभिन्न जिल्लामा डेंगुबाट प्रभावित हुनेको संख्या हालसम्म ४ सय ९९ पुगेको छ । संक्रमित हुनेमा सबैभन्दा धेरै चितवनको रत्ननगरमा ३ सय ६७ जना छन् ।
झापामा सय जना डेंगु संक्रमित रहेको इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले जनाएको छ ।
त्यसबाहेक कैलाली, कञ्चनपुर, रुपन्देही, पर्सा, सप्तरी, कास्की, काभ्रे, धादिङ, स्याङ्जा, काठमाडौं, ललितपुरलगायतका डेंगु प्रभावित १३ जिल्लाहरुमा संक्रमित हुनेको संख्या एक-एक रहेको छ ।
डेंगु प्रभावित ती जिल्लाहरुमा डेंगु सार्ने लामखुट्टेको लार्भा नष्ट गर्न महाशाखाले ‘सर्च एण्ड डिस्ट्रोई’ अभियान नै चलाएको छ । विगत तीन दिनदेखि जारी सो अभियानलाई विहीबारदेखि झापाकोे दमकमा पनि विस्तार गरिएको छ ।
स्वास्थ्यमन्त्री गगन थापाले आइतबार मातहतका निकायलाई डेंगु नियन्त्रणका लागि विशेष अभियान चलाउन निर्देशन दिएपछि महाशाखाले विशेषज्ञ टोली प्रभावित जिल्लामा पठाएको हो ।
टोलीले विहीबार विहानैदेखि झापाको दमकमा पनि डेंगु सार्ने लामखुट्टेका लार्भा नष्ट पार्ने अभियान सुरु गरिसकेको छ । त्यसैगरी, चितवनको रत्ननगर पुगेको टोलीले पनि लार्भा नष्ट पार्ने काम गर्दै आएको छ ।
डेंगु प्रभावित जिल्लाहरुमध्य चितवन तथा झापामा लार्भा नष्ट पारेसँगै ती क्षेत्रमा भएको डेंगु संक्रमणको घटना अबको १०/१२ दिनभित्रै नियन्त्रणमा आउने विश्वास गरिएको छ ।
तराईका केही जिल्लाहरुमा डेंगुको संक्रमण बाह्रै महिना हुनेे गर्दछ । जबकी अन्य जिल्लाहरुमा भने वर्षा अवधिभर तथा वर्षा सकिएको झण्डै एक महिनासम्म डेंगु सार्ने लामखुट्टे सक्रिय रहने गर्दछन् ।
‘नेपालमा पानी पर्ने क्रम भर्खरमात्र बन्द भएकाले यसको संक्रमण यो मौसममा बढी देखिएको हो,’ महाशाखा प्रमुख डा. भीम आचार्यले भने, ‘सम्भवतः अबको १०/१२ दन भित्रमै यो नियन्त्रणमा आउनेछ ।’ उनले त्यतिबेलासम्मका लागि उचित सावधानी अपनाउन सबैलाई आग्रह गरेका छन् ।
त्यसो त यो संक्रमण पहिलेको तुलनामा यसपालि बढेको हो । करिब ६ वर्ष पहिले चितवनमै मात्र डेंगुबाट प्रभावित हुनेको संख्या नौ सय पुगेको थियो । त्यसपछिका वर्षहरुमा यसबाट संक्रमित हुने संख्यामा सुधार आएपनि यो वर्ष तराईको चितवन तथा झापामा डंेगुको प्रभाव बढी देखिएको छ । यद्यपी महाशाखाले हालसम्म डंेगुबाट कसैकोे मृत्यु नभएको जनाएको छ ।
डेंगु जाँच गर्ने किट अभाव
गत वर्ष नेपालमा डेंगु संक्रमणको संख्या कम भएकै कारण न्युन मात्रा किट खरिद गरिएकोमा यस वर्ष त्यसको संक्रमण धेरै भएकै कारण समस्या उत्पन्न भएको महाशाखाले जनाएको छ । गत वर्ष खरीद गरिएको किटको म्याद सकिएकाले त्यसलाई नष्ट गरिएको छ ।
महाशाखा स्रोतले अनलाइनखबरसँग भन्यो, ‘पहिले सामान्य ज्वरो आएका सबै बिरामीमा किट प्रयोग गरी परीक्षण गरिन्थ्यो । तर अहिले पर्याप्त नभएकाले त्यसो गर्न छाडिएको छ ।’
यद्यपी इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले भने नेपालमा किट अभाव भएपनि बिरामीको जाँच नै रोकिने अवस्था भने सिर्जना भइनसकेको जनाएको छ ।
महाशाखा प्रमुख डा. भीम आचार्यका अनुसार महाशाखा लगायत मातहतका निकायमा किट संख्या यति नै छ भन्ने यकिन तथ्यांक त छैन । ‘तर त्यसैको कारणले उपचार रोक्नुपरेको पनि छैन,’ डा. आचार्यले भने ।
उनले जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय, स्थानीय अस्पताल लगायतको सहयोगमा विशेष किसिमको लक्षण भएका व्यक्तिहरुलाई मात्र उक्त किट प्रयोग गर्दै आएको बताए ।
उनले अनलाइनखबरसित भने, ‘किट अभावकै कारण अहिले हामीले रगतमा एक लाखभन्दा कम प्लेटलेट्स हुनेलाईमात्र डेंगुको परीक्षण गर्न मातहतका स्थानीय अस्पतालहरुलाई अनुुरोध गरेका छौं ।’
