१७ पुस, चितवन । केही वर्ष अघिसम्म हप्तामा २ लाख चल्ला विक्री गर्ने व्यवसायीहरुले अहिले २५ लाख चल्ला बिक्री गर्दै आएका छन् । यो तथ्यांकबाट नै थाहा हुन्छ कि नेपालमा पोल्ट्री व्यवसाय पछिल्लो दिनमा फस्टाउँदै गएको छ ।
पोल्ट्री व्यवसायमा भित्रिएको लगानी र प्रविधिले यसको दायरालाई बढाउँदै लगेको हृयाचरी उद्योग संघ चितवनका अध्यक्ष ज्ञानबहादुर विसुराल बताउँछन् । विभिन्न समस्याहरु बावजुद पोल्ट्री व्यवसायीहरुको संगठित प्रयासमा यो व्यवसाय मजवुत बन्दै गएको छ ।
देशको कुल ग्राहस्थ उत्पादनको करीब ४ प्रतिशत योगदान पोल्ट्रीको रहेको छ । पोल्ट्री व्यवसायमा ८० अर्वको लगानी छ । वि.स. २०१७ पुष १७ गते वाराको परवानीपुरमा सेन्ट्रल हृयाचरी स्थापना भएको दिनलाई आधुनिक पोल्ट्रीको शुरुवात भएको मानेर २०७० सालदेखि यो दिवस मनाउन शुरु गरिएको हो ।
यो क्षेत्रमा १ लाख ५० हजार व्यक्तिले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएका छन् । पहिलो दोस्रो, चौंथो पोल्ट्री दिवसमा चितवनमा मनाइएको थियो भने, तेस्रो झापामा ।
पाँचौं पोल्ट्री दिवस मनाउने सन्र्दभमा चितवनमा भेला भएका पोल्ट्री व्यवसायीहरुले राज्यले थोरै मात्रै सहयोग गरे छिट्टै मासुमा देशलाई आत्मनिर्भर गराउन सकिने बताए ।
नेपालमा यातायातको सुविधा र मौसम अनुकुल रहेका सवै जिल्लामा कुखुरापालन व्यवसाय गर्न सकिने व्यवसायीहरु बताउँछन् । पोल्ट्री क्षेत्रको विकासले गर्दा विदेशबाट आयात हुने करोडौंको मल आयात प्रतिस्थापन भई कुखुराको सुली मलको रुपमा प्रयोग गरिएको छ । पछिल्लो समयमा तीव्र खण्डीकरण र जग्गाको मूल्य अधिक हुँदा लगानी गर्ने व्यवसायीहरु निरुत्साहित हुन थालेको हृयाचरी संघका केन्द्रीय अध्यक्ष टिकाराम पोखरेलले बताए ।
अण्डामा आत्मनिर्भर
सवैजसो उपभोग्य वस्तुहरु आयात गर्ने नेपाल अण्डामा भने आत्मनिर्भर बनेको छ । सरकारी घोषणा भएको तीन वर्षपछि नेपाल अण्डामा आत्मनिर्भर बन्यो ।
गत वर्ष कूल उत्पादन र देशको जनसंख्याको हिसाब गर्दा नेपालमा प्रतिव्यक्ति प्रतिवर्ष ३३ वटा अण्डा उपलब्ध थियो । हाल सो उत्पादनमा झण्डै ४६ प्रतिशतभन्दा बढी उत्पादन गरी नेपाल अण्डा उत्पादनमा आत्मनिर्भर बनेको हो । गत तीन वर्षदेखि हाँस र कुखुराको अण्डामा उत्पादन लगातार वृद्धि भएको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
हाँसको अण्डा आर्थिक बर्ष ०७२/७३ मा एक करोड ३९ लाख ६ हजार र कुखुराको सोही आर्थिक बर्ष एक अर्ब २९ करोड ४१ लाख ६६ हजार अण्डा उत्पादन भएको पाइएको छ ।
हाल कुखुरा र हाँसको गरी प्रतिवर्ष एक अर्ब ३० करोड ४५ लाख ६२ हजार अण्डा उत्पादन हुन्छ । गत तीन वर्ष पहिले ९० करोड अण्डा उत्पादन हुन्थ्यो । हाल बजारमा अण्डाको अभाव छैन । नेपालमा दैनिक २२ लाख उत्पादन हुने अण्डा मध्ये चितवनमा मात्रैं १० लाख हुन्छ ।
मासुमा पनि आत्मनिर्भर बनाउँछौंः व्यवसायी
चितवनको रत्ननगरमा पाँचौँ राष्ट्रिय पोल्ट्री दिवस समारोहका प्रमुख अतिथि बनेका पशुपंछी विकास मन्त्रालयका सचिव विश्वनाथ ओलीले देश अण्डामा आत्मनिर्भर भएकोले अब मासु र दूधमा आत्मनिर्भर बनाउने दिशामा लाग्न व्यवासायीहरुलाई आग्रह गरे ।
व्यवसायी माथि परेका ऐन नियमका समस्या फुकाउँदै जाने आश्वासन उनले दिए । व्यवसायीहरुले सरकारले निर्धारण गरेको लक्ष्य पार गरेपनि मासुमा आत्मनिर्भर हुन नसकिएको जनाएका छन् ।
‘मासुमा आत्मनिर्भर बनाउन अन्य पशुचौपायको भन्दा बढि कुखुराकै योगदान रहनुपर्दछ अन्यथा आत्मनिर्भर हुन सकिदैन’ चितवनका पोल्ट्री व्यवसायी डा. तिलचन्द्र भट्टराईले भने ‘पोल्ट्रीकै बलमा देश मासुमा आत्मनिर्भर छिट्टै हुन्छ ।’
