एमाले कोशीमा प्रतिनिधि चयन : कतै सर्वसम्मत, कतै हात हालाहाल

१३ मंसिर, विराटनगर । नेकपा एमालेको एघारौं राष्ट्रिय महाधिवेशनका लागि कोशी प्रदेशको पाँच जिल्लामा सर्वसम्मत प्रतिनिधि छानिएका छन् । भोजपुर, ताप्लेजुङ, इलाम, पाँचथर र सोलुखुम्बुमा सर्वसम्मत प्रतिनिधि छानिएका हुन् ।

तेह्रथुम र खोटाङ जिल्लमा सहमति गर्ने भन्दै शनिबारका लागि तोकिएको मतदान रोकिएको छ । धनकुटा भने प्रतिनिधि छनोटका लागि मतदानका क्रममा विवाद भएको एमाले कोशी प्रदेश अध्यक्ष घनश्याम खतिवडाले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार झापा, मोरङ, सुनसरी, उदयपुर र ओखलढुंगामा मतदान भएको छ । प्रतिनिधि छनोटका लागि मतदान भएका स्थानहरूको मतपेटिका संकलन गरी आजबाटै मतगणना सुरू हुने खतिवडाले बताए । उनका अनुसार कोशी प्रदेशबाट २२९ जना महाधिवेशन प्रतिनिधि छानिनेछन् ।

प्रतिनिधि सर्वसम्मत छनोट भएको स्थानमा दुवै पक्षले भागबण्डा गरेका छन् । निर्वाचन भएको स्थानमा केपी शर्मा ओली पक्ष र इश्वर पोखरेल पक्षले समूह बनाएर प्रतिस्पर्धा गरेका छन् ।

एमाले नेता विनोद ढकालका अनुसार सर्वसम्मत भएका स्थानमा दुवै पक्षको सहभागिता मिलाइएको छ । सहमति नभएको स्थानमा मतदान भएको ढकालले बताए ।

धनकुटामा मतपत्र च्यातियो

मतदानका क्रममा विवाद हुँदा धनकुटामा मतपत्र च्यातिएको छ । संस्थापन पक्षले एकलौटी रुपमा मतदान गरेको विरोधमा इतर पक्षले मतपत्र च्यातेको हो । असन्तुष्ट पक्षले मतपेटिका पनि फ्यालेको थियो ।

विवादकाबीच मतदान सम्पन्न भएको जिल्ला कमिटीले जनाएको छ । जिल्ला समिति सदस्य रविन कट्टेलका अनुसार मतदानपछि मतपेटिका संकलन गरेर मतगणनाको तयारी भइरहेको छ । उनका अनुसार केही स्थानमा सुरुमा विवाद भएपनि छलफलपछि मतदान भएको थियो ।

एमाले इतर पक्षका नेता तथा कोशी प्रदेश सांसद इन्द्रमणी पराजुली संस्थापन पक्षले एकलौटी रुपमा निर्वाचन गरेको बताउँछन् । मतदाता र तल्लो तहको कमिटीलाई खबर नै नगरी एकलौटी रुपमा मतदान गरेपछि प्रतिकार भएको उनले बताए । जिल्ला नेतृत्वले धाधलीपूर्ण रुपमा मतदान गरेको उनको आरोप छ ।

‘संस्थागत केही भएको छैन, तल्ला कमिटीलाई जानकारी नै नदिइ मतदान गरे,’ उनले भने,‘ आफ्नो अनुकुलको क्षेत्रमा आफु अनुकुल समिति बनाएर, अनुकुलकै मतदान अधिकृत पठाएर बाटाबाटै भरेर(मतदान गरेर) ल्याउँदैछन्, भन्ने छ, केही ठाउँमा झडप पनि भयो एकलौटी मत हालेको भेटिएपछि ।’

मोरङमा पर्शुराम बस्नेतमाथि हातपात

महाधिवेशन प्रतिनिधि छनोटको मतदान पेचिलो बन्दा विराटनगरमा नेकपा एमाले विराटनगर महानगरपालिका इञ्चार्ज पर्शुराम बस्नेतमाथि हातपात भएको छ । शनिबार दिउँसो विवाद भएपछि उनलाई कार्यकर्ताले दुर्व्यवहार गर्दै ठेलेका हुन् ।

नेता बस्नेतले भने हातपात नभएको दाबी गरेका छन् । उनले मतदानका एकै व्यक्तीले धेरै मतदातालाई लिएर गएपछि विवाद भएको स्वीकार गरे ।

भीडभाडमा फर्किने क्रममा खुट्टा अल्झिएर लड्न खोज्दा भिडियाेमा हातपात गरेजस्तो देखिएको उनको दाबी छ । ‘धकेलेको होइन, सामान्य विवाद भएको थियो, फर्किदाखेरी खुट्टा अल्झिएर यसो लडेजस्तो देखिएको हो भिडियोमा,’ बस्नेतले भने,‘कसैले कसैलाई हातपात गर्ने कुरा भएको छैन । छलफल मात्र भएको हो ।’

मतदानका क्रममा आँखा नदेख्ने र अशक्तका नाममा ‘इच्छाइएको व्यक्ति’लाई लिएर मतदान गर्न मिल्थ्यो । एकैव्यक्तीले २० पटकसम्म मान्छे लिएर गएपछि रोकेको उनले बताए ।

‘अशक्तका लागि परिवारको सदस्य वा तोकिएको व्यक्तिले भोट हाल्न पाउछ, तर एउटै नेता–कार्यकर्ताले २० पटक भोट हाल्न खोजेपछि मैले यो गलत हो, तपाईँ बाहिर जानुस् भनेको हो,’ उनले भने, ‘जिम्मेवार मान्छेले नै विधि मिच्न खोजेपछि सम्झाउने क्रममा ठूलो स्वर भएको हो ।’

आ-आफ्नै प्रचार सामग्री

शनिबार मतदानको क्रममा विराटनगरमा रोचक दृश्य थियो । पार्टीको आन्तरिक चुनावी प्रतिस्पर्धा संसदीय चुनावको भन्दा फरक थिएन् । संस्थापन पक्ष र इतर पक्षले समूह बनाएर प्रतिस्पर्धा गरे ।

मतदानका लागि आउने पार्टी सदस्यलाई उम्मेदवार र उम्मेदवारका प्रतिनिधिले आ–आफ्नो प्यानलको लिस्ट दिएर भोट मागेका थिए ।

यो पनि पढ्नुहोस

एमाले महाधिवेशन प्रतिनिधि छनोट : संस्थापनसँग ओलीको फोटो, इतरसँग पार्टीको झन्डा

एमालेको संस्थापन पक्षले आफ्ना उम्मेदवारको नामावालीमाथि अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको फोटो राखेको थियो । जिल्लाको संस्थापन रहेको केन्द्रको इतर पक्षले भने प्रचार सामग्रीको माथिल्लो भागमा पार्टीको झन्डा राखेको थियो । दुवै समूहको प्रचार सामग्रीमा पार्टीको चुनाव चिन्ह भने थियो।

एमाले मोरङमा विद्यादेवी भण्डारी समूह बलियो छ । यो समूहको नेतृत्व विनोद ढकालले गरेका छन् । गत फागुनमा भएको १०औं जिल्ला अधिवेशनमा मोरङमा भण्डारीको समूह विजयी भएको थियो । भण्डारीको समूह भत्काउन संस्थापन पक्षले प्रयास गरेको थियो ।

मतदानअघि भण्डारी पक्षका केही नेतालाई संस्थापन पक्षले आफ्नो समूहमा ल्याएको थियो । १०औं जिल्ला अधिवेशनमा भण्डारीको समूहमा रहेका मुकेश बुढाथोकीसहित केही नेता संस्थापन पक्षबाट महाधिवेशन प्रतिनिधिको उम्मेदवार बनेका थिए ।

‘पानी चल्दैनथ्यो, भोट पनि चलेन’

एमालेको ११औं महाधिवेशनका लागि प्रतिनिधि छनोट प्रक्रिया चलिरहँदा दलित समुदायका नेता–कार्यकर्ताले आफूहरुमाथि‘संस्थागत विभेद’ भएको गुनासो गरे । शनिबार मतदान प्रक्रियामा दलितको मतलाई अन्य समुदायसँग अलग्गै राखिएको थियो ।

यो पनि पढ्नुहोस

एमाले महाधिवेशन प्रतिनिधि छनोटमा जातीय विभेद : पानी चल्दैनथ्यो, भोट पनि चलेन

दलित प्रतिनिधि छनोटका लागि अपनाइएको विधिले समाजमा विद्यमान छुवाछुतलाई राजनीतिक रूपमै संस्थागत गरेको दलित अगुवाको गुनासो छ ।

एमालेको विधानअनुसार दलित प्रतिनिधि छनोटका लागि सिङ्गो जिल्लालाई एउटा निर्वाचन क्षेत्र मानिएको छ । तर, दलित प्रतिनिधि छान्न दलित समुदायका संगठित सदस्यले मात्र मतदान गर्न पाए ।

उनीहरूले खुला, महिला वा युवा कोटाका उम्मेदवारलाई भोट हाल्न पाएनन् । गैर–दलित समुदायका सदस्यले पनि दलित उम्मेदवारलाई मतदान गर्न पाएनन् । दलितका लागि मतपत्र र मतपेटिका समेत छुट्टै राखिएको थियो ।

‘समाजमा पानी त चल्दैनथ्यो नै, अब पार्टीले भोट पनि नचल्ने बनायो।” एमालेबाटै राष्ट्रियसभाका पूर्वसांसद समेत रहेका खेम नेपालीले भने,‘ चुन्ने र चुनिने अधिकारलाई खुम्च्याएर फेरि पनि राजनीतिक रूपमा ‘अछुत’ व्यवहार गरिएको छ ।’

दलित अधिकारकर्मी तथा एमाले नेता उमेश विश्वकर्माले पनि पार्टीले सामाजिक न्यायको सिद्धान्त कुल्चिएको बताए। ‘दलितले दलितलाई मात्र भोट हाल्ने व्यवस्थाले छुवाछुत र विभेदलाई राजनीतिक रूपमै संस्थागत गरेको छ,’ विश्वकर्माले भने, ‘यो एकदमै गलत अभ्यास हो, तर पार्टीले निर्णय गरिसकेको छ ।’

नेकपा एमाले मोरङका सचिव सोमराज थापाले पनि यो प्रावधान व्यावहारिक रूपमा विभेदकारी देखिएको स्वीकार गरेका छन् । मतदान प्रक्रियामा अपनाइएको विधिले गलत सन्देश गएको उनले बताए ।

‘दलितका लागि छुट्टै मतपत्र र छुट्टै मतपेटिका राख्दा उनीहरूलाई अलग्याइएको जस्तो देखियो । हेर्दा अलिक नमज्जा र विभेद गरेजस्तो पक्कै देखिएको छ,’ थापाले भने ।