रानी पोखरीको निर्माण वि.सं. १७२७ मा मल्लकालीन राजा प्रताप मल्लले आफ्नी रानीको सम्झनामा गरेका थिए । उनकी रानीको निधनपछि उनले यो पोखरी बनाएर सान्त्वना पाएका थिए ।
भुइँचालोमा बाँचेको संरचना
वि.सं. १९९० को महाभूकम्पमा काठमाडौंका धेरै ऐतिहासिक संरचनाहरू ध्वस्त भए, तर रानी पोखरीको मध्य भागमा रहेको हरिशंकर मन्दिर भने अक्षुण्ण रह्यो ।
पानीको स्रोत रहस्य
पोखरीको पानी कहिल्यै सुक्दैन भनिन्छ। यसको पानी नजिकै रहेको टुडिखेल मुनिको भूमिगत स्रोतबाट आउँछ र कहिल्यै फोहोर हुँदैन। यसलाई पवित्र जल मानिन्छ ।
छठ पर्वको केन्द्र
हरेक वर्ष छठ पर्व मा यहाँ हजारौं भक्तजनहरू आउँछन्। सूर्य देवताको पूजा गर्न यहाँ अर्घ्य दिइन्छ, जुन नेपालकै सबैभन्दा ठूलो छठ स्थल हो।
माछा मार्न निषेध
पोखरीमा माछा छन् तर माछा मार्न वा खान पूर्ण रूपमा निषेध छ। यसलाई धार्मिक अशुद्धता मानिन्छ। माछाहरू पनि पवित्र मानिन्छन् ।
चार कुनामा चार मन्दिर
पोखरीका चार कुनामा चार फरक देवताका मन्दिर छन् । भैरवनाथ, गणेश, विष्णु र शिव। यी मन्दिरहरूले पोखरीलाई धार्मिक सन्तुलन दिन्छन् ।
