‘विद्युतीय रेल, ट्राम र ट्रली बस अबका सार्वजनिक यातायात हुनुपर्छ’

अब नेपाल विद्युतीय सवारीमा किन जानुपर्छ भन्ने विषयबारे त्यति धेरै बहस आवश्यक छैन । यसको महत्व, आवश्यकता र औचित्यबारे धेरैले बुझ्दै गएका छन् । नेपाल जस्तो वर्षमा अर्बौंको जीवाश्म इन्धन आयात गर्ने र त्यसमा पूर्ण परनिर्भर रहेको देशका लागि विद्युतीय सवारी कति महत्वपूर्ण छ भन्ने कुरा चर्चाको विषय नै होइन ।

अहिलेको अवस्थामा त आफ्नो देशमा उत्पादन हुने विद्युत् जति मूल्य पाए पनि बेच्छु भनेर ग्राहक खोज्नुपर्ने अवस्थाको देश हौं हामी । वातावरणीय हिसाबले पनि यो उत्तिकै महत्वपूर्ण छ । इन्धन आयात घटाएर हाम्रो व्यापार घाटा न्यूनीकरण गर्न पनि विद्युतीय सवारी ठूलो सहयोगी बन्न सक्छ । त्यसले अर्थतन्त्रलाई दिनसक्ने लाभ उत्तिकै महत्वपूर्ण छ ।

हामी जसरी पनि डिजल पेट्रोलको सवारीबाट विद्युतीय सवारीतिर जानैपर्छ, भविष्य नै त्यही हो । यो कुरा गरिराख्दा हामीले अहिले विद्युतीय भनेका सवारीबारे भने सोच्नुपर्छ । हामीले त ‘क्लिन इनर्जी’ उपयोग गरिरहेको भनेका छौं । हाम्रो जलविद्युत् क्लिन हो, तर विद्युतीय सवारी र बिजुली बीच ब्याट्री पनि छ । हामी ब्याट्रीमा आधारित विद्युतीय गाडी उपयोग गरिरहेका छौं ।

दीर्घकालमा हामीले ब्याट्री हटाउनुपर्छ । त्यसपछि हामी शतप्रतिशत क्लिन इनर्जीमा जान सक्छौं । त्यो भनेको हामी अब विद्युतीय रेल, ट्राम र ट्रली बसमा जान सक्नुपर्छ ।

त्यसको पूर्वाधार विकासका लागि हामीले काम गर्न थालिसकेका छौं । सार्वजनिक यातायात प्रणालीलाई सुधार गर्न हामीलाई भविष्यमा यस्ता प्रविधिका यातायातका साधन अपरिहार्य हुन्छन् । त्यस्ता साधनहरू विद्युतीय हुनेछन् र त्यसले देशको अर्थतन्त्रलाई मात्रै हैन, एकैपटक देशका धेरै नागरिकलाई सार्वजनिक सेवा दिनेछन् ।

त्यहाँ नगइन्जेलसम्म हामीसँग अरू उपाय छैन । हामी यो ब्याट्रीसँग सम्झौता गर्दै निजी मात्रै हैन, सार्वजनिक यातायातमा पनि विद्युतीय गाडीको प्रयोग बढाउन लाग्नुपर्छ ।

यसमा नेपाल सरकारले पनि विद्युतीय सवारीमा अरू सवारीको भन्दा करहरू कम गर्ने नीति लिएको छ । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले त सार्वजनिक यातायातमा विद्युतीय सवारीको प्रयोग बढाउन बसहरू किन्ने निर्णय नै गरेर साझा यातायातलाई अनुदान सहयोग दिएका छौं । साझा यातायातले मात्रै हैन, सबै यातायात कम्पनीहरूलाई पनि यसमा आउने वातावरण बनाउने गरी सरकारले काम गरिरहेको छ ।

पूर्वाधारहरूको विकास पनि आधुनिक सवारी सञ्चालनलाई सहज हुने गरी हुँदैछ । सरकारले नीतिगत रूपमा गर्न सक्ने काम गरिरहेको छ । विस्तारित हुँदै सडक पूर्वाधारले पनि भविष्यमा सार्वजनिक यातायातलाई सबैको पहुँचमा पुर्याउने वातावरण तयार गर्दैछ ।

तर, हामीले केही चुनौतीमा विचार गर्नुपर्ने हुन्छ । हाम्रा स्थानीय वर्कशपलाई विद्युतीय सवारीलाई आधुनिक प्रविधि प्रयोग गरेर सर्भिस दिन सक्ने बनाउनु चुनौतीको विषय हो । हाम्रो मेकानिक्सहरू पेट्रोलियम सवारीको मर्मतमा पोख्त छन् । तिनलाई अब नयाँ काम सिकाउनुपर्छ । त्यसैले विद्युतीय सवारी सम्बद्ध जनशक्ति उत्पादन र विकासमा हाम्रो ध्यान जानुपर्छ ।

यत्रो वर्षसम्म प्रयोग भएको पेट्रोल–डिजल गाडीले बनाएको जुन मानसिकता हामीसँग छ, त्यसलाई यो ४–५ वर्षमा बढेको विद्युतीय सवारीको प्रयोगको चर्चाले बदल्न सकेको पनि छैन । त्यसैकारण विद्युतीय गाडीले लामो समयसम्म सेवा दिनसक्छ त भन्ने आशंका कायमै छन् ।

विद्युतीय सवारीको प्रयोगलाई बढाउन जे–जस्ता चुनौती छन्, त्यसको समाधानका लागि सरकार तत्पर छ । सरकारलाई रचनात्मक रूपमा प्राप्त भएका सुझावलाई हामीले सम्बोधन गर्ने प्रयास गरिरहेका छौं । भविष्यमा पनि गर्दै जानेछौं ।

(भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका सचिव शर्मासँग अनलाइनखबरका लागि रवीन्द्र घिमिरेले गरेको कुराकानीमा आधारित ।)

यो पनि पढ्नुहोस

बिजुली गाडीको युगतिर नेपाल, तर सिंहदरबार अझै अनुदार

यो पनि पढ्नुहोस

‘मेरो बिजुली गाडीको खर्च ७ वर्षमा ९३ हजार रुपैयाँ’