२८ भदौ, काठमाडौं । नेपालमा पुस्तक व्यापारको कारोबार वार्षिक चार अर्बको हाराहारीमा छ । सरकारी तथ्याङ्कहरुले पनि यसलाई पुष्टि गरेका छन् । यसको अर्थ हो, एउटा नेपालीले एक वर्षमा करिब १४० रुपैयाँ मात्र पुस्तक किन्नमा खर्च गर्छ । यी पुस्तकहरुमा विद्यालय र कलेजका पाठ्यक्रम, लोकसेवा आयोगका गाइड र व्यवसायिक पुस्तकहरु प्रमुख छन् । अनुसन्धानमूलक पुस्तक, […]

केही दिन अगाडि मेरो हातमा डायोस्पोरिक कृति ‘गुलाफसँगको प्रेम’ कथा सङ्ग्रह आइपुग्यो । डा. संगीता स्वेच्छा यस कथासङ्ग्रहकी लेखक हुन् । उनका कथाहरु मैले पचासको दशकदेखि नै मधुपर्कमा पढ्दै आइरहेकी थिएँ । बीचमा कथा प्रकाशनका क्रमहरु पातलिए र मैले पनि उनलाई बिर्संदै गएँ । जब संगीताको तेस्रो सन्तानका रुपमा प्रकाशित कथासङ्ग्रह ‘गुलाफसँगको प्रेम’ मेरो हातमा […]

२४ भदौ, काठमाडौं । वरिष्ठ साहित्यकार तिलविक्रम नेम्बाङ ‘बैरागी काइँला’लाई यस वर्षको ‘बिपी साहित्य सम्मान पुरस्कार’ प्रदान गरिएको छ । जननायक बिपी कोइराला स्मृति ट्रष्टले म‌गलबार राजधानीमा एक कार्यक्रमको आयोजनामा १ लाख १ हजार रुपैयाँ राशिसहितको उक्त सम्मान उनलाई प्रदान गरेको हो । यसैगरी ५१ हजार रुपैयाँ राशिको ‘बिपी सेनानी सम्मान पुरस्कार’ प्रजातन्त्र स्थापनाको आन्दोलन […]

त्यो दिन बिहानको सात बजेतिर मेरो फोनको घन्टी बज्यो । साधारणतयः यो समय मेरो फोनको घन्टी बज्ने समय होइन । यतिबेला मेरो मात्र होइन, अमेरिकामा अरुको पनि आ-आफ्नो काममा जाने हतार हुन्छ । कसैको पनि फोनको घन्टीतिर चासो जादैन । तर पनि मैले बोल्नकै फोन उठाए । ‘हलो’ ‘अंकल ! म जेलमा छु । मलाई […]

केही समय अघिसम्म साहित्यका पुस्तक भन्नु नै आख्यान मात्र भन्ने भान पार्ने प्रयास गरिएको  थियो । पाठकहरुले पनि साहित्यिक पुस्तक भन्नेवित्तिकै कथा र उपन्यास नै बुझ्दथे । कविताको पुस्तक बिक्री नहुने र अन्य विधाका पुस्तकको चर्चा नहुने कारणले पनि यस किसिमको मान्यता विकास हुन थालेको थियो । आजभोलि पुस्तकको बजार सच्चिँदै गएको छ । बजार […]

२१ भदौ, काठमाडौं । अमर न्यौपाने समकालीन साहित्यमा बढी पढिने युवा पुस्ताका लेखक हुन् । न्यौपानेको पहिलो आख्यान ‘पानीको घाम’ ले ०६६ सालको पद्मश्री पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो । दोस्रो उपन्यास ‘सेतो धरती’ ले ०६८ को मदन पुरस्कार प्राप्त गर्‍यो । तेस्रो उपन्यास ‘करोडौं कस्तुरी’ ले बेलायतमा स्थापना भएको अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली वाङ्मय नक्षत्र पुरस्कार प्राप्त […]

उत्तरतिर मुख फर्काइरहेको होस् कि दक्षिणतिर निहुरिएको होस् वा कुनै खुनी सत्ताको मूर्ति सिरान हालेर अविराम निद्रामा घुरिरहेको होस् राजनीतिक जस्तो लाग्ने हरेक पार्टीको छातीमा झुण्डिरहेको नेमट्याग हेर्छु र, चुनाव पश्चात हतार हतार कवारखाना पुगेको घोषणापत्र हेर्छु त्यहाँ छ्याप्छ्याप्ती देख्छु- समाजवाद । टेकेर घाइते लडाकूको काँध थुपारेर सम्पत्तीको अग्लो पहाड राता खुडि्कलाहरू उक्लिरहेको सर्वहारा नेताको […]

काठमाडौं । दशवर्षे जनयुद्धमा घाइते र अंगभंग भएकाहरुको संघर्षको कथा समेटिएको पुस्तक ‘नमेटिने घाउ’ सार्वजनिक भएको छ । काठमाडौंको प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा बुधबार आयोजित कार्यक्रममा गृहमन्त्री रामबहादुर थापा ‘बादल’ले पुस्तक लोकार्पण गरेका हुन् । कार्यक्रममा मन्त्री थापाले जनयुद्धका सहिद, वेपत्ता र घाइते योद्धाको योगदानविना नेपालमा संघीय गणतन्त्र असम्भव रहेको जिकिर गरे । घाइते योद्धा प्रतिष्ठानले प्रकाशन […]

‘दादा, भोलि सभागृहमा एकल कविता वाचन छ रे, जाने त होला नि ? मैले रमणलाई दुईटा पास राखिदिन भनेको छु’ विधानले शुक्रबार दिउँसो फोन गरेर सोध्यो । उमेरमा अलि धेरै नै अन्तर भए पनि बिधान र म निकै घनिष्ठ छौँ । ऊ स्वतन्त्र पत्रकार, अनि मचाहिँ स्वतन्त्र पाठक, त्यसमाथि दुवैको रुची साहित्य । दुबैको खुब […]

१५ भदौ, काठमाडौं । नेपालका चर्चित समाजशास्त्री डा. चैतन्य मिश्रमाथि हत्पती आलोचना गर्ने बौद्धिकद्धिकहरु नेपालमा त्यति भेटिँदैनन् । समाजशास्त्र, पुँजीवाद र मार्क्सवादबारे डा. मिश्रको बुझाइ निकै गहन रहेको मान्ने गरिन्छ । त्रिभुवन विश्व विद्यालयमा समाजशास्त्र पढ्ने विद्यार्थीहरुमात्र होइन, समाजशास्त्रका प्राध्यापकका पनि गुरु मानिन्छन् डा. मिश्र । तर, शनिबार राजधानीमा डा. मिश्रको तेस्रो पुस्तक ‘लोकतन्त्र र […]

१४ भदौ, पोखरा । ‘गायक अरुण थापालाई अरुण थापा बनाउने मान्छे विक्रम गुरुङ हुन्,’ साहित्यकार सरुभक्तले भन्दै थिए, ‘अहिले बाहिर गएर मेरो यत्रो गुणगान किन गाइस् भन्ला, तर उ प्रतिभा भएकै व्यक्ति हो ।’ सरुभक्त यतिमा रोकिएनन् । ‘मलाई लाग्छ संसारमा दुई प्रकृतिका मान्छे हुन्छन् । एउटा कम काम गर्छ र बढी प्रशंसाको भोको हुन्छ […]

दशैंलाई लक्षित गर्दै पुस्तक प्रकाशनको बाढी आउन थालेको छ । यो साता पनि नेपाली बजारमा दर्जन बढी पुस्तक प्रकाशित भएका छन् । किशोर र बालबालिकालाई लक्षित गरेर पनि बजारमा नयाँ-नयाँ पुस्तक आइरहेका छन् । केही किताबहरु राजनीतिक विषयमा आएका छन् भने केही भाषा साहित्यका विषयहरु समेटिएका पुस्तक बजारमा निस्केका छन् । यो साता प्रकाशित १० […]

लेखक रमेश शायन कोरियाली भाषामा लेखपढ गर्न सक्छन् । तर, यी कवि (अब निबन्धकार पनि)ले कोरियन साहित्य पढ्न त्यो भाषा सिकेका होइनन्, आम नेपाली झैँ विभिन्न बाध्यताका कारण ‘मुग्लान’ भासिन दुई वर्षको मेहेनतमा कोरियन भाषा सिकेका हुन् । श्रमिकका रुपमा कोरिया जानुअघि नै कविको पहिचान बनाएका रमेशले तीन वर्ष विदेशमा श्रमदान गरी कमाएको पैसाले इटहरीमा […]

१३ भदौ, काठमाडौं । गत हप्ता आफ्नो ७५ औं जन्मदिन मनाएका नेपालका वरिष्ठ इतिहासविद् डा. महेशराज पन्तले यही साता पद्मश्री साधना सम्मान प्राप्त गरे । डा. पन्तलाई बुढेसकालका दुःख दर्दबारे खासै चिन्ता छैन । यसको अर्थ उनी चिन्तामुक्त छन् भन्ने चाहिँ होइन । सम्भवतः उनको चिन्ता उदरस्थ सुख–दुःखभन्दा माथि छ । यहाँ हामीले त्यही चिन्ताबारे […]

१० भदौ, काठमाडौं । २०७५ सालको पद्मश्री साहित्य पुरस्कार निबन्धकार रमेश सायनको संस्मरण छुटेका अनुहारले पाएको छ । खेमलाल हरिकला लामिछाने स्मृति प्रतिष्ठानले प्रदान गर्ने उक्त पुरस्कारको घोषणा मंगलबार गरिएको हो । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष जीवा लामिछानेले विज्ञप्ति निकालेर पद्मश्री साहित्य पुरस्कार छुटेका अनुहारले र पद्मश्री साधना सम्मान इतिहासविद तथा संस्कृतज्ञ डा. महेशराज पन्तलाई दिने निर्णय […]

०७५ सालको जगदम्वाश्री पुरस्कारका लागि आयामेली आन्दोलनका तीनमध्येका बाँकी रहेका एकमात्र कवि बैरागी काइँलालाई मदन पुरस्कार गुठीले सम्झ्यो । यो सम्झना फगत यौटा संयोग मात्र होइन । आफ्नो जीवनका उत्तम समयलाई नेपाली भाषा साहित्यको लागि मात्र होइन, लिम्वु भाषा साहित्यमा अतुलनीय र वन्दनीय योगदान पुर्‍याए वापत सम्झना गरिएको हो । यसै वर्षदेखि मदन पुरस्कार र […]

तीन हप्ताअघि भुटानी शरणार्थीसम्बन्धी लेखका विषयमा अमेरिकी नेपाली र भुटानीहरुबीच निकै ठूलो बहस भयो । यस्ता विषय उठ्नुपर्छ र उपयुक्त छैन भने आलोचना पनि हुनुपर्छ । यसलाई मैले स्वाभाविक ठान्दै यसको अर्को पाटो पनि यहाँ प्रस्तुत गरेको छु । अमेरिकामा जतिबेला भुटानी शरणार्थीको संख्या बाक्लिँदै गए, त्यसपछि मेरो काम पातलिँदै गयो । अगाडि आउने आफन्त […]

७ भदौ, काठमाडौं । आख्यान र गैरआख्यान समेत गरी नेपाली साहित्यमा हरेक वर्ष एक हजारजति पुस्तक प्रकाशन हुने अनुमान गरिएको छ । नेपाल, भारत, बर्मासहित विश्वभरि छरिएर रहेका नेपालीभाषीहरुले वर्षभरि प्रकाशन गर्ने पुस्तकहरुको आधारमा यो सङ्ख्या अनुमान गरिएको हो । प्रकाशितमध्ये झण्डै आधा पुस्तक नेपाली बजारमा आउँदैनन् । बजारमा आएका मध्ये पनि केही पुस्तकले मात्र […]

७ भदौ, काठमाडौं । एक साताअघि पूर्वमुख्यसचिव भोजराज घिमिरेको  कथा सङ्ग्रह ‘अन्तिम प्रश्न’ बजारमा आयो । सङ्ग्रहमा रहेका १६ कथाहरुलाई समालोचकहरुले ‘नेपाली साहित्यका फरक र गुणवत्ताको हिसावले साहित्यको इतिहासमा उल्लेख गर्नैपर्ने किसिमका’ भन्दै टिप्पणी गरे । यसअघि ४ गजल सङ्ग्रह, २ गीती सङ्ग्रह, ४ वटा गीती एल्बम र प्रशस्त फुटकर गीत-गजलहरु लेखेका घिमिरेले यसपटक कथा […]

म दुबै छाक भात खान्छु । श्रीमतीसँग खटपट परेको एक दिन घरै छोडने, मुखै फेर्ने मोड चल्यो । एक जना कलेजमा सँगै पढ्ने साथीको घरमा पाहुना लागेँ । उनी र मैले निकै समय एउटै डेरामा बसेर एउटै भान्सामा खाएका थियौँ । अहिले उनी भर्खर भातको सट्टा रोटी खान थालेका रहेछन् । उनले रोटी खाए । […]

६ भदौ, काठमाडौं । यस वर्षको बी.पी.साहित्य सम्मान पुरस्कार साहित्यकार बैरागी काइँला (तीलबिक्रम नेम्वाङ)लाई प्रदान गर्ने निर्णय गरिएको छ । जननायक बी.पी. कोइराला स्मृति ट्रष्टले गठन गरेको समितिले बैरागी काइँलालाई प्रदान गर्ने निर्णय गरेको हो । यो पुरस्कारको राशी एक लाख एक हजार नगद रहेको छ । यस्तै ट्रष्टले प्रदान गर्ने सेनानी पुरस्कार मधुकान्त सिंह […]