छेर लेखेर अक्षर सुधार् भन्छ आफू बेपत्ता हुन्छ तर अरूलाई ‘हाजिर हू’ भन्छ आफू ढिलो आएर अरूबाट विलम्ब जरिवाना उठाउँछ पाँचदेखि पन्ध्र मिनेट ढिलो छिर्छ आधा घन्टा कक्षा नलिँदै ढोकाबाट बाहिर पुलुक्क पुलुक्क चियाउँछ र अर्को घन्टी आङ तन्काउँदै पर्खन्छ तर नानीहरूलाई पूरै समय कक्षामै पढ्ने ठाडो आदेश छाँट्छ विद्यार्थीहरूलाई सतहत्तर जिल्ला घोक् भन्छ ऊ […]

सृष्टि कलेज जान्थी । काममा जान्थी । ब्रेक भयो कि आदिसँग च्याट गर्थी । के लेख्यो, के पठायो होला भनेर उसको मनले पनि सोचिरहन्थ्यो । मोबाइलको ब्याट्री यसरी डाउन हुन थाल्यो कि सृष्टिले पावर ब्याङ्क किनी । कहिलेकाहीँ आदिले कोठामा बोलाउँथ्यो । पहिला- पहिला लजाउँथी । जाऊँ जाऊँ त उसलाई लाग्थ्यो । तर, बोलाउनेबित्तिकै एकदमै […]

बजेट भाषणले तलब बढायो र जागिरेको महत्व झन् बढ्यो । सबैतिर जागिरेकै चर्चा छ । यसले बेरोजगार र जागीर खान खोजिरहेकाहरुलाई कुन दबाब होला, म जागिरे भएर अनुमान गर्न सक्छु । तर, जागिरेको गुनासोका थाक खोतलेर हेरेपछि पो थाहा हुन्छ, जागिरे हुनुको मज्जा । समाज भन्छ :  धेरै पछ्नुपर्छ । पढेपछि जागिर खानुपर्छ । एउटा […]

‘हाम्रो देशमा पनि समुन्द्र भएको भए हामी यत्ति विधि छिमेकी राष्ट्रसँग चेपिएर, थुनिएर्र र गुम्सिएर बस्नुपर्ने थिएन होला कि ? भारत र चीनले चारैतिरबाट थुनेको एउटा बन्द कोठाजस्तो आकृतिमा कैद हुनुपर्दा नै धेरै थोक गुमाएका छौं कि हामीले ?’ (प्रभा बराल : आत्महत्याको जंगल पृ.९८) नियात्रा विधाको नजिक बसेर लेखिएको आत्महत्याको जंगल पुस्तकमा लेखिका प्रभा […]

१८ जेठ, काठमाडौं । यो साता साहित्यका मुख्य विधा बाहेक बौद्ध ग्रन्थको नेपाली अनुवाद र कम्युनिस्ट विचारधारा मानेर अघि बढेका लेखकहरुको पुस्तक बजारमा आएको छ । यो साता पाका लेखकहरुको संयुक्त लेखन भएको उपन्यास ‘विशर्ग’  पनि बजारमा आएको छ । बजारको नियमले भन्छ, जहाँ माग उत्पन्न हुन्छ, त्यहीँ उत्पादनको प्रक्रिया पनि सुरु हुन्छ । तर, […]

१२ जेठ, काठमाडौं । ‘जिन्दगी भन्नु नै यात्रा रहेछ । यात्रा भन्नु नै जिन्दगी रहेछ । …यात्राले जुराउने रहेछन् मीठा संयोगहरु, अनि यात्रामै हुँदा रहेछन् मन चुडाउने वियोगहरु ।’ १८५ पृष्ठ लामो उपन्यासलाई यसरी बिट मार्छन् केदार पनेरु । यो अन्तिम हरफसँग उपन्यासको साइनो छ अनि उपन्यासका पात्रमा पाठकले आफू पाउँछन् । शुरुमा प्रेम र […]

घडीले ६ बजेको अलार्म लगायो । अलार्मभन्दा निकै अगाडि बासेका कुखुराले पनि उसलाई बिउँझाएका त थिए । तर उसले त्यतिखेर उठ्न जरुरत ठानिन अनि घडीकै भर परेर निदाउने चेष्टा गरी र निदाई पनि । आज अफिस बिदा । त्यसैले पनि ओछ्यान छोड्न मन लागेको छैन उसलाई । एकछिन ऊ त्यसै ओल्टो कोल्टो गर्दै पल्टिरही । […]

मौका छोपाको अर्थ हो मौका छोप्ने प्रवृत्ति भएको । सोझो अर्थमा मौका छोप्ने मान्छे । केही कामका लागि अवसर पर्खिरहेको मान्छे । धेरै मानिसहरु मौका छोप्छन् । प्रायः काम गर्दा मौकामा चौका हान्छन् । लाग्छ, हरेक मानिस मौका पर्खिइरहेछन् । हरेक चौका हानिरहेछन् । हरेकलाई चौका हान्नु छ । हरेक चौका हानिरहेछन् । तासको चौका […]

११ जेठ, काठमाडौं । प्रत्येक दिन नेपाली साहित्यमा सरदर दुई–तीनवटा पुस्तकहरु प्रकाशित हुने गरेका छन् । तीमध्ये काठमाडौं बजारमा दैनिक एउटाका दरले नयाँ पुस्तक आउने गरेको अनुभव विक्रेताहरुको छ । यो साता पनि त्यही ट्रेन्ड रह्यो । प्रकाशित पुस्तकको सूची हेर्दा यो साता कथा सङ्ग्रहको वर्चश्व देखिएको छ । कथा सङ्ग्रह प्रकाशन गर्ने लेखक मध्ये […]

१८ वर्षअगाडि भएको दरबार हत्याकाण्ड अझैसम्म धेरै नेपालीहरुको मानसपटलमा ताजै छ । तत्कालीन राजपरिवार नै नामेट पारेको नरसंहार कोबाट भएको थियो भन्ने चित्तबुझ्दो निक्र्यौल अझै हुन सकेको छैन । सरकारद्वारा गठित छानविन समिति, दरवार निकटस्थ तथा प्रत्यक्षदर्शीले तत्कालिन युवराज दिपेन्द्रले गोली चलाएको दावी गर्दै आए पनि जनता पत्याउनेवाला छैनन् । कुनै न कुनै दिन ‘वास्तविक […]

८ जेठ, काठमाडौं । यो महिनाको सांगीतिक कार्यक्रम ‘पलेँटी श्रृङ्खला’का लागि दार्जिलिङबाट संगीतकार शान्ति ठटाल आफ्नो टीमका साथ काठमाडौ आइपुगेकी छिन् । उनले गान्तोकका आफ्ना दुई गायिका बिमला सेन्चुरी प्रधान र अञ्जली प्रधानलाई साथमा ल्याएकी छिन् । शान्ति ठटाल नेपाली संगीतका सबै विधामा क्रियाशील सफल संगीतकार हुन् । उनले फुटकर गीत बाहेक काव्य(संगीत अथवा क्यान्टटा, […]

चितवनका साहित्यकार रविकिरण ‘निर्जीब’लाई १५ हजार नगद राशीसहितको ‘गण्डकी वाङ्मय पुरस्कार’ प्रदान गरिएको छ । गण्डकी साहित्य संगम पोखराले हरेक दुई बर्षमा प्रदान गर्ने उक्त पुरकार गोकुल जयन्तीको अवसर पारेर प्रदान गरिएको हो । रविकिरण निर्जीबको पहिलो कृति ‘नवजीवनको फुलवारी’ २०२३ सालमा प्रकाशित भएको थियो । उनको ११ वटा साहित्यिक कृति प्रकासित भइसकेको छ । […]

६ जेठ, काठमाडौं । राजदरबार हत्याकाण्डका प्रत्यक्षदर्शी सैन्य अधिकारीको पुस्तक ‘दरबारको दुखान्त’ बजारमा आएको छ । पुस्तक २०५८ जेठ १९ गते राती नारायणहिटी दरबारमा गोली चल्दाचल्दै भित्र छिरेका तत्कालिन राजा वीरेन्द्रका प्रमुख शाही पाश्र्ववर्ती (एडिसी) सुन्दरप्रताप रानाले लेखेका हुन । १९ अध्यायमा बाँडिएको यो पुस्तकमा रानाले आफूले आँखै अगाडि देखेको जेठ १९ को घट्ना र […]

पाठकले श्रष्टाको शरीर हेर्दैन, केवल उसको सिर्जना हेर्छ । तर, जसरी झमक घिमिरेको ‘जीवन काँडा कि फूल’ पढ्दा आँखाअघि उनको अप्ठ्यारो जीवनशैलीको दृष्यले हाहाकार मच्चाउँछ, ठीक त्यस्तै दशा हुँदो रहेछ फरक क्षमताका अन्य श्रष्टाहरुको कृति पढ्दा पनि । महेश थापाको कथा कृति ‘मरीचिका’ पढ्दा मैले जति पटक उनको मोटर न्युरोन रोगले ग्रस्त भएको शरीर बिर्सन […]

काठमाडौं । स्वास्थ्यलाई विज्ञानको चेतसहित छेउछाउका परिवेशसँग जोड्दै आएका लेखक जीवन प्रसाईको तेश्रो पुस्तक ‘वरिपरि नै सर्वोपरि’ को विमोचन भएको छ । पब्लिकेशन्स नेपालयको आर शालामा लेखक प्रसाईले आफ्नो पुस्तक पर्यावरण र संस्कृतिका प्रखर विद्वान डा. तीर्थबहादुर श्रेष्ठलाई हस्तान्तरण गरेर विधिवत् सार्वजनिक भएको घोषणा गरेका थिए । श्रेष्ठले जीवन, जगत र पाइतालाको संसारसँग यसको सम्वन्ध रहेको […]

४ जेठ, काठमाडौं । साहित्य बजारमा प्रत्येक दिन एउटा पुस्तक प्रकाशन हुने गरेको अनुमान गरिन्छ । तीमध्ये केही विमोचन भएर बजारमा आउँछन्, केही भने प्रकाशन भएर व्यक्ति व्यक्तिमा सीमित रहन्छन् । यो साता पनि नेपाली बजारमा यस्तै किसिमको ट्रेन्ड रह्यो । यो साता निबन्ध र कथाका पुस्तकहरुको बढी चर्चा भयो । केही समयदेखि उपन्यास र […]

मानवीय संवेदना संसारका कुनै पनि मुलुकहरुमा एउटै हुँदो रहेछ । पीर व्यथाप्रतिको मान्छेको अभिव्यक्ति पनि उस्तै हुँदा रहेछन् । मान्छेका हाँसो र रोदनको भाषा पनि एउटै हुँदो रहेछ । संवेदनहीन मान्छे यस धर्तीमा हुनु र नहुनुको कुनै अर्थ राख्दैन । हामी युरोपलाई विकसित रुपमा लिन्छौँ । सुनेको छु,  विकसित मुलुकहरुमा विकास वजेटनै हुँदैन अरे, कति […]

काठमाडौं/शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीको एक सय जन्मोत्सवको पूर्वसन्ध्यामा संसारभर छरिएर रहेका नेपाली भाषीहरु मध्ये नेपाली भाषा, साहित्य र संस्कृतिमा काम गरिरहेका २० जना श्रष्टालाई नइ प्रकाशनले सम्मान गरेको छ । श्रष्टालाई सम्मान गर्न जोशी आफै उपस्थित थिए । समारोहमा दुई लाख रुपैयाँ राशि र ताम्रपत्रसहित ‘नइ देरुनीख अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार’ सुप्रसिद्ध साहित्यकारद्वय भारतका १०१ वर्षीय हाइमनदास […]

२८ वैशाख, पोखरा । कुनैबेला नेपाली हास्यव्यङ्ग्य साहित्यमा तीनजनाको बोलावाला थियो- भैरव अर्याल, रामकुमार पाँडे र विश्व शाक्य । यी तीनमध्ये भैरव अर्यालले धेरैअघि आत्महत्या गरे । अहिले पनि अर्यालका कृतिहरु सदावहार रुचाइन्छन् । रामकुमार पाँडेले हाँसने घर खोलेर हाँस्यव्यङ्ग्यलाई निरन्तरता दिइरहेका छन् । तर, विश्व शाक्यको नाम लगभग ओझेल परिसकेको छ । कुनैबेला झापाको […]

२८ वैशाख, पोखरा । पोखरा, नेपाली साहित्यलाई एकसाथ अंग्रेजी, हिन्दी र चिनियाँ भाषामा अनुवाद नगरेसम्म नेपाली साहित्यकारको स्तर बृद्धि हुन नसक्ने निष्कर्ष पोखरामा भएको तीनदिने विचार गोष्ठीमा निकालिएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान र अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाजको संयुक्त आयोजनामा भएको कार्यक्रममा उक्त निष्कर्ष निकालिएको हो । काठमाडौंबाट गएका झण्डै ५० श्रष्टा र पोखरेली श्रष्टाहरुको […]

म बस्ने सोमजी स्टेट र आश्रमको दूरी एक किलोमिटर टाढा थियो । पुनामा लामो समय बस्ने प्रायः सबै सन्यासीको आˆनै सवारीसाधन थियो । सक्नेले मोटरसाइकल किनेका थिए भने धेरैजसोको साइकल थियो । मैले पनि एक सवारी साधन किन्ने विचार गरें । घर फर्किने सन्यासीहरूले जाने बेलामा आˆना सामान बेच्ने परिपाटी थियो । मेरो डोरमेटरीमा बस्ने […]