Comments Add Comment

राष्ट्रिय गौरवको आयोजना हुलाकी राजमार्ग निर्माण कार्य कछुवा गतिमा

१३ वैशाख, विराटनगर । तराईका जिल्लाहरु जोड्ने ‘लाइफ लाइन’का रुपमा परिभाषित गरिएको हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत पूर्व पश्चिम राजमार्ग निर्माणको काम सुरु भएको १२ वर्ष पुगिसक्यो ।

मूख्यतः ०६२/०६३ सालवाट हुलाकी राजमार्गको निर्माणको कामले गति पाएको थियो । कागजी रुपमा गति लिएको देखिएपनि हुलाकी राजमार्ग निर्माणको ढिलासुस्ती र दुराबस्था यथावत छ ।

सप्तरीदेखि झापा जिल्लासम्मको २ सय २५ किलो मिटिर पर्ने हुलाकी राजमार्ग धेरै स्थानमा कालोपत्रे त परको कुरा केहि स्थानमा त सडकको निशानासमेत हराउन थालेको छ ।

अहिले पनि धरै स्थानमा पुल निर्माणको काम अधुरो अवस्थामा छाडिएको छ । लामो समयदेखि चर्चामा रहेको हुलाकी सडक अन्तर्गत सप्तरी सदरमुकाम राजविराजदेखि मोरङको सदरमुकाम विराटनगर हुदै झापा जिल्ला सदरमुकाम भद्रपुरसम्म्ा चारपांग्रे सवारी साधान चलने अवस्था छैन ।

सरकारले यो वर्षपनि सप्तरी र झापा जिल्लामा मात्र हुलाकी सडकको काम अघि वढाएको थियो ।

सप्तरीमा पुल निर्माणको काम मात्र भई रहेको छ भने झापामा पुलसगै उतर दक्षिण जोड्ने सहायक सडक कालो पत्रे गर्ने काम भइरहेको छ ।

सरकारले यो आर्थिक वर्षका लागि वजेट निनियोजन नगरेका कारण मोरङ र सुनसरी जिल्ला अन्तर्गत पूर्व पश्चिम राजमार्ग एव सहायक सडकको निर्माणको काम ठप्प भएको छ ।

झापा र मोरङ जिल्लाको सिमाना भएर वग्ने रतुवा नदीले गएको वर्ष हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत मोरङ खण्ड वगाएको थियो । तर सो खण्ड अहिलेपनि निर्माण हुनपनि सकेको छैन ।

मोरङ जिल्लाको सुनवर्षी नगरपालिकामा पर्ने हुलाकी सडक खोलालेे वगाएपनि पुननिर्माण नगरिादा करिव २ सय मिटर सडकको निसाना नै हराउन पुगेको छ ।

पूर्व-पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत झापा, मोरङ जिल्लामा ४८/४८ किलोमिटर, सुनसरीमा ३० किलोमिटर र सप्तरीमा ३२ किलोमिटिर हुलाकी सडक छ ।

यी जिल्ला अन्तर्गत पर्ने झापामा हुलाकी राजमार्गलाई जोडने सहायक राजमार्ग चारआली केचना ४० किलोमिटिर, मोरङमा कानेपोखरी रंगेली २५ किलोमिटिर र सप्तरीमा कल्याणपुर वसाइन हुदै व्रहमपर्टी १८ किलोमिटर सहयाक राजमार्ग रहेका छन् ।

यस वर्ष पुल र सहायक राजमार्ग मात्र निर्माण

हुलाकी राजमार्ग आयोजना इटहरीका अनुसार सप्तरी, सुनसरी, मोरङ र झापा जिल्ला जोड्ने हुलाकी राजमार्गमा यो वर्ष सप्तरी र झापामा मात्र काम भएको छ ।

सरकारले अन्य जिल्लाको हकमा वजेट विनियोजना नगरेपछि मोरङ र सुनसरी जिल्लामा भने हुलाकी राजमार्गको काम स्थगित छ । हुलाकी राजमार्ग आयोजनाका प्रमुख शैलेन्द्रमणि त्रिपाठीका अनुसार सरकारले चालू आर्थिक वर्षका लागि ३८ करोड रुपैयाा निकासा गरेको थियो ।

जसमा हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत सप्तरीमा अहिले २ करोडदेखि माथिका साना ठूला गरी १५ वटा पुलको निर्माण भइरहेको छ । पुल निर्माणवाहेकाको अन्य काम सप्तरीमा पनि स्थगित छ ।

त्यसैगरी झापा जिल्लामा ३३ करोड लागतमा मेची नदीमा पुलसहित १२ वटा पुल निर्माणका चरणमा छन् । सोही जिल्लामा चारआली केचना सडक ४० किलोमिटिर सहायक सडकमा कालोपत्रेको काम भइरहेको छ ।

यसवाहेक अन्य प्रगति योग्य काम हुलाकी राजमार्गको हुनसकेको छैन । आयोजनाका प्रमुख त्रिपाठीले भने, ‘यो आर्थिक वर्षमा गर्ने भनिएको कामका लागि पनि वजेट अपुग भएको अवस्था छ थप वजेट निकासाका लागि ताकेता गर्दापनि आएको छैन, त्यसैले कामको भुक्तानी ठेकेदार कम्पनीलाई दिन समस्या भएको छ ।’

रतुवा पुलको वेहाल

हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत मोरङ र झापाको सिमानामा पर्ने रतुवामाई नदीमा निर्माण भएको पुल अलपत्र अवस्थामा पुगेको छ । पुल निर्माण भएपनि नदीले बटान गरेपछि सञ्चालनमा आउनुअगावै पुल जीर्ण बनेको हो ।

हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत पर्ने सडक भएपनि यो पुल निर्माण भने सुनसरी मोरङ पुल निर्माण आयोजनाले गरेको थियो । कुल ११ करोडको लगानीमा २ सय ५ मिटर लम्वाइको यो पुल ६ वर्ष अघि निर्माण सुरु गरिएको थियो । कालिका आशिष जेवीले ठेक्का पाएको पुल निर्माणको काम ३ वर्ष अघि सम्पन्न गरी पुल निर्माणको भुक्तानी समेत लिइ सकेको छ ।

सुनसरी मोरङ पुल निर्माण आयोजना सुनसरीका प्रमुख कैलाश शाहका अनुसार पुल निर्माण सम्पन्न भएसाग्ौ पुल हस्तान्तरणको चरणमा आउन नपाउादै नदीमा आएको वाढीले पुलको पूर्व तर्फको भाग वगाएको थियो ।

नदीले पुर्वी भाग वगरमा परिणत गरेपछि अहिले नदीको बीच भागमा खमात्र पुल अवस्थित छ । न पुल प्रयोगमा ल्याउन सकिएको छ न बााकी भाग पुनर्निर्माणको पहल हुन सकेको छ ।

आयोजना प्रमुख शाहले रतुवामाईको मुख्य भंगालो प्रवेश गरेको क्षेत्रका लागि डेढ वर्ष अघि १ सय मिटर पुलको नयाा संरचना थप्नु पर्ने डिजाइन सडक विभागमा पेश गरेको थियो ।

हुलाकी राजमार्गको इतिहास

पूर्व-पश्चिम लोकमार्गको समानान्तर सीमा हुादै करिब २० देखि ३० किमि दक्षिणतर्फ भएर फैलिएको सडक नै हुलाकी राजमार्ग हो ।

राणाकालीन समयदेखि नै चिठ्ठीपत्र ओसारपसार गर्ने हुलाकीहरू हिाड्ने छोटो बाटो जसलाई पद्मशमशेरले आगाडि बढएकाले पद्मरोड पनि भनिन्छ । यो तराई मधेसका जिल्लाहरू जोड्ने पहुाचमार्ग पनि हो । पूर्व-पश्चिम ९सय ७५ किमि फैलिएको छ ।

पूर्व-पश्चिम राजमार्गबाट मधेसका जिल्ला सदरमुकामसम्म जोड्ने ८ सय १७ किमिको ३२ वटा सहायक राजमार्गहरू छन् । यी सबै जोड्दा हुलाकी राजमार्गको लम्बाइ १ हजार ७ सय ९२ किमि पुग्छ ।

 

भारतीय तत्कालीन प्रधानमन्त्री चन्ऽशेखरले २०४७ सालमा नेपाल भ्रमणकै क्रममा हुलाकी राजमार्ग निर्माणमा सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए । भारतीय सहयोगको सैद्धान्तिक सहमतिचाहिंा २०६१ सालमा भएको थियो ।

२०६२/०६३ को परिवर्तनपछि भारत सरकारले नेपाल सरकारबाट छनोट भएका १ हजार ४ सय ४० किलोमिटर सडकहरूको डिजाइन सुपरीवेक्षण र निर्माण तीन चरणमा गर्नेगरी सम्पन्न गर्ने, सो बापत लाग्ने सम्पूर्ण खर्च भारत सरकारले व्यहोर्ने र जग्गा अधिग्रहण, पोल, रुखहरू हटाउने, हुलाकी राजमार्गमा पर्ने सम्पूर्ण पुलहरूको निर्माण नेपालले गर्ने प्रावधानसहितको समझदारी भएको थियो ।

तर भारत सरकाले सहमति अनुसार केही समय काम गरेपनि त्यसपछि नेपाल सरकाले आवश्यक सहयोग नगरेको भन्दै सडक निर्माणको कामवाट हात झिकेको थियो ।

नेपालले गरेको रेखांकनअनुसार हुलाकी राजमार्गको लम्बाइ पूर्वदेखि पश्चिमसम्म एक हजार सात सय ९२.४२ किलोमिटर छ । यसमध्ये प्रथम चरणको काम लगभग ३३ प्रतिशत हो, जुन अझै अलपत्र छ । दोस्रो चरणको ६६ प्रतिशत निर्माण अन्योलमा छ । एक हजार सात सय ९२.४२ किलोमिटरमा हालसम्म ६७.८४ किलोमिटर मात्र कालोपत्रे भएको छ । आयोजनाको अध्ययनअनुसार बााकी सडकखण्ड माटेस्तरमै छ । कतिपय ठाउामा सडकको आधारभूत संरचना पनि छैन ।

सरकारले विकास पुर्वधारमा समेत तराईलाई हेप्यो !

नेपालमा भारतका प्रधानमन्त्री, मन्त्रीहरूको भ्रमणका क्रममा हुलाकी राजमार्गको चर्चा वढी नै हुने गरेको छ । नेपालले मात्र हैन भारतले पनि यसको निर्माणमा चासो राख्ने गर्छ तर, यतिका वर्ष वितिसक्दा राजमार्ग निर्माणको गतिले भने स्थानीयवासीमा निराशा पैदा हुन थालेको छ ।

हुलाकी राजमार्ग आसपास क्षेत्रका स्थानीयले समग्र तराईका जिल्लाहरुको विकासको लाइफ लाइनका रुपमा रहेको हुलाकी राजमार्गको निर्माण सुस्त हुादा सरकारप्रति उनीहरुले आक्रोश समेत देखिन्छ ।

‘पुरानो हुलाकी राजमार्ग जस्ताको त्यस्तै छ, पछि सुरु भएको पूर्व-पश्चिम राजमार्ग उहिल्यै सम्पन्न भइसक्यो ।’ झापाका स्थानीय रामप्रसाद रौनियारले भने, ‘मधेसको बस्ती हुलाकी राजमार्ग वरपर नै छ, तर सडक छैन किन सरकारले यति विभेद गर्दैछ मधेसका जनतालाई ?’

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

ट्रेन्डिङ

Advertisment