नयाँ वर्षमा चीन एउटा नयाँ र ठुला चुनौतीको सामना गरिरहेको छ । यो चुनौतीको नाम कोरोना भाइरस हो ।
कोरोना भाइरस चीनको सीमाहरुबाट निस्किएर संसारका अन्य भागहरुमा पनि आफ्नो असर देखा परिसकेको छ ।
चीनको वुहान शहरबाट उत्पन्न भएको कोरोना भाइरस अन्य देशहरु थाईल्यान्ड, भियतनाम, ताइवान, दक्षिण कोरिया, सिंगापुर, जापान, अमेरिका, अस्ट्रेलिया, फ्रान्स र हाम्रो देश नेपालमा पनि देखिएको छ ।
बि्रटेन र क्यानडा र अन्य देशहरुमा समेत यस भाइरसंग मिल्दाजुल्दा केही केशहरु देखा परेका छन् । यी केशहरु कोरोना भाइरसको हो कि होइन भन्ने कुरा पत्ता लगाइँदैछ ।
चीनबाट उडान भरेर संसारका विभिन्न देशहरुमा जाने यात्रुहरुको वैज्ञानिक तरीकाले जाँच गरिँदैछ ।
कोरोना भाइरसका कारण हिजोआज अन्य देशका मानिसहरु चीनको यात्रा गर्दैनन् ।
कोरोना भाइरसको आतंक
कोरोना भाइरस तिव्रताका साथ अन्य देशहरुमा पनि फैलँदैछ । यसको संक्रमणको कारणले निमोनिया भएको जस्तो भम्र हुन्छ । यही कारण शुरुवातमा चीनका स्वास्थ्यकर्मीे कोरोना भाइरसको संक्रमणलाई सामान्य निमोनिया सम्झेका थिए ।
तर केहि समयपछि उनीहरु यो भाइरस सामान्य संक्रमण होइन भन्ने कुरा पत्ता लगाए । यसबाट बच्नका लागि निकै कठिन हुन्छ भन्ने पनि थाहा पाए ।
कोरोना भाइरसको विकराल रुप अगाडि आउनु भन्दा पहिले नै संकटको संकेत प्राप्त हुन थालेको थियो ।
अब यो भाइरस केवल चीनको मात्र चिन्ताको बिषय रहेन । यसका कारण हरेका देशका नागरिकहरु चिन्तित छन् । नाटिघक यूनिभर्सिटीका सोफी हन्ट र जेसन नील २०१९ को डिसेम्बर महिनासम्म पनि वुहानमा नै थिए ।
सोफी भन्छिन्-‘वुहानमा हामीहरु किनमेलका लागि वालमार्ट गएका थियौं । त्यहाँ मानिसहरु किनमेलका लागि हतारिएका थिए । जो पनि खाने-पिउने सामानहरु किनेर जम्मा गर्न आतुर देखिन्थे । त्यसपछि हामी मास्क किन्न मेडिकल स्टोर पनि गयौं । तर मानिसहरुले बढि भन्दा बढि मास्क किनेकाले मास्क सकिएको थियो । वुहानको त्यस्तो स्थिति देखेर एकदम दुःख लाग्यो । तर त्यतिबेला स्थिति झन भयांनक हुन्छ भन्न थाहा थिएन ।’
घर भित्र बन्दी भएका मानिसहरु
चीनको हुबेइ प्रान्त कोरोना भाइरसको प्रकोपले नराम्रोसंग प्रभावित भयो । देश भरमा हजारौं मानिसहरु यस भाइरसबाट संक्रमण केशहरु अगाडि आए ।
ती मध्ये धेरै संक्रमण हुबेई प्रान्तमा भएको छ । एउटै ठाउँबाट यति धेरै संक्रमण भएको कुराले चीनको प्रशासनको होस उड्यो ।
भाइरसको संक्रमणलाई रोक्नका लागि चीनका अधिकारीहरुल विभिन्न उपायहरु अपनाए ।
हुबेई प्रान्तको यात्रामा प्रतिबन्ध लगाएर मानिसहरुलाई एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा जान रोक लगाइएको छ ।
वुहानको एउटा होस्टलमा बसोबास गर्ने एक छात्रले बीबीसीलाई भने-‘मानिसहरु सास थामेर कोठाको चार भित्तामा बन्द भएर बसेका छन् ।’
आफ्नो नाम गोप्य राख्ने शर्तमा ती छात्रले भने -‘यहाँ हरेक मानिस घर भित्र बन्द भएको छ, कोहि पनि बाहिर निस्कन चाहँदैन । आकस्मिक रुपमा बाहिर निस्कन परे पनि स्वीकृति लिनु पर्छ । बाहिर जानुको कारण खुलाउनु पर्छ । हामीले खानपिनको सामान लिन बाहिर जान्छौं भन्यौ भने हामी नै सबै खानेकुराको सामान यहि ल्याइदिन्छौं , तपाईंहरु बाहिर निस्कनु आवश्यक छैन भन्ने जवाफ पाउँछौं । कोहि पनि घरबाट बाहिर निस्कन नपाउँदा सडकहरु खाली छन् । यदि कुनै बिरामी भयो भने पनि अस्पताल जान पाइँदैन, त्यहाकाँ अधिकारीहरुले आफ्नै कोठामा बस्न निर्देशन दिन्छन् ।’
नयाँ वर्षको रमाइलो नै फिक्का भयो
कोरोना भाइरसका कारण विभिन्न कुराहरुमा प्रतिबन्ध लगाईएको छ । जसका कारण चीनका दश शहरहरुमा बसोबास गर्ने करिव दुई करोड मानिसहरु प्रभावित भएका छन् ।
बढ्दो संक्रमणका कारण चीन सरकारले विभिन्न सार्वजनिक स्थानहरु बन्द गरिदिएका छन् । चाइनीज क्यालेन्डरको महत्वपूर्ण मितिहरु मध्ये एक लूनर न्यू इयरको उल्लास कोरोना भाइरसका कारण फिक्का भयो ।
लुनर न्यू इयरमा हुने छुट्टकिो क्रममा लाखांै मानिसहरु यात्रा गर्छन् । तर यो पटक प्रतिबन्धहरुका कारणले यी सबै कुरा बिथोलिएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोना भाइरस तिव्रताका साथ फैलीदै गएकोमा चिन्ता प्रकट गरेको छ ।
कोरोना भाइरस किन खतरनाक छ ?
संगठनको आपतकालीन स्वास्थ्य सेवाहरुबाट सम्बद्ध डाक्टर अबदी मोहम्मदले अहिले धेरै कुरा पत्ता लगाउन बाकि रहेको कुरा बीबीसीलाई बताएका छन् ।
उनी भन्छन्- ‘बिरामीहरुमा लक्षण देखिन थालेको कुरा मात्र हाम्रा जानकारीमा छ । तर यो एउटा नयाँ रोग भएका कारण चिन्ताको बिषय बनेको छ । यसले कस्तो प्रकारको असर देखाउँछ भन्ने कुरा हामीलाई थाहा छैन । कोरोनाबाट संक्रमित करिव चार प्रतिशत बिरामीहरुको ज्यान गैसकेको छ । ज्यान गुमाउने त्यस्ता व्यक्तिहरु थिए जसको रोग प्रतिरोधी क्षमता कमजोर थियो । कोरोना भाइरस कुन हदसम्म जान घातक हुन्छ भन्ने कुरा अहिले नै भन्न सकिंदैन ।’
बीबीसी हेल्थ एडिटर जेम्स गेलाघरका अनुसार कोरोना भाइरस आफैं नष्ट हुने किसिमको भाइरस होइन । संक्रमित शहरहरुमा आवत-जावतमा प्रतिबन्ध लगाएर, यसलाई फैलनबाट रोक्न सकिन्छ ।
उनका अनुसार यदि तपाईंको चीनसंग कुनै किसिमको सम्पर्क छ अथवा भर्खरै वुहानबाट र्फकनु भएको छ र तपाईंलाई ज्वरो आएको छ अथवा कफ निस्कने, सास फेर्न गाह्रो हुने समस्या छ भने तपाईं तुरुन्त डाक्टर कहाँ जानु आवश्यक छ । तर तपाईले सी-फूड खानु भएको छ भनेर चिन्ता गर्नु पर्दैन । यो भाइरस सार्स जस्तो खतरनाक त छैन, तर यदि यसको लक्षणलाई चिन्न सकिएन भने यसमा काबु पाउन गार्हो छ । कोरोनाको संक्रमण कसलाई भएको छ र कसैलाई भएको छैन भन्ने कुरा थाहा पाउन सजिलो छैन । यो भाइरस त्यो बेला मात्र थाहा हुन्छ जब लक्षण देखिन थाल्छ अथवा बिरामीको हालत अति नै विग्रन्छ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोना भाइरसलाई चीनका लागि आपतकालीन भन्दै उनले भने -यसलाई ग्लोबल हेल्थ इमरजेन्सी भन्न सकिंदैन ।
तर विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोना भाइरस चीनसंगसंगै अन्य देशहरुका लागि पनि अति नै गम्भीर खतरा बन्न सक्छ ।
भाइरसबारेमा विभिन्न कुराहरु
अत्याधुनिक हुँदै गएको संसारमा चीन जस्तो भारी अर्थ व्यवस्था भएको देशहरु पनि कुनै भाइरसको सामना गर्नका लागि कत्तिको तयार छ भन्ने कुरा कोरोना भाइरस बढ्दो प्रकोपले प्रश्न खडा गरिदिएको छ ।
शुरुमा कोरोना भाइरस एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सर्दैन भन्ने कुराको दावी गरिएको थियो ।
तर केहि समयपछि नै यो दावी गलत प्रमाणित भयो र यस गल्तिले अत्याधुनिक चिकित्सा सुविधाहरु हुँदा-हुँदै पनि कुनै नयाँ भाइरसको पहिचान र त्यसको शक्तिलाई बुझ्न धेरै गाह्रो छ भन्ने कुरा पनि प्रमाणित गरिदिएको छ ।
कहिले चमेरा त कहिले सर्प, त्यस्तै कहिले खानाको थालमा पस्केको समुद्री जीव अर्थात सीफूडलाई कोरोना भाइरसको कारण भनियो । तर यीमध्ये कुन कारणले कोरोना भाइरस जस्तो घातक रोग उत्पन्न भयो भन्ने कुराको यकिन भएको छैन ।
बितेका केही वर्षहरुमा संसारका विभिन्न ठाउहरुमा सार्स, बर्ड फ्लू, स्वायन फ्लू, इभोला र जीका भाइरसका कारणले मानव जातिलाई विभिन्न समस्याहरुको सामना गर्नु परेको थियो ।
वैज्ञानिकहरुले यस्ता समस्याहरुको समाधानका लागि विभिन्न भ्याक्सिनहरु विकसित गरेर यीनीहरुको खतरा त कम गरिदिएका छन् । तर कोरोना भाइरसको अहिलेसम्म पनि कुनै प्रकारको औषधि अथवा भ्याक्सिन पत्ता लागेको छैन ।
कोरोना भाइरसप्रति संसार भरीका मानिसहरुको चिन्ता प्रकट गरेका छन् । यसको साथै सबैले सोधकर्ताहरुले छिट्टै यो समस्याको समाधान भेट्ने छन् भन्ने अपक्षा पनि गरेका छन् ।
अहिले कोरोना भाइरसबाट बच्नका लागि सावधानी अपनाउनु बाहेक अरु कुने उपाय नै छैन ।
बिबिसी हिन्दी अनलाइनबाट
