ग्लोबल मिडिया कंग्रेस : सञ्चार क्षेत्रको डिजिटल रुपान्तरण र चुनौती

केही दिनअघि यूएईको आबुधाबीमा ‘ग्लोबल मिडिया कंग्रेस (जीएमसी)-२०२४’ आयोजना भयो । नोभेम्बर २६ देखि २८ सम्म आबुधाबी राष्ट्रिय प्रदर्शनी केन्द्रमा भएको जीएमसीको तेस्रो संस्करणमा विश्वभरिका राजनीतिज्ञ, आविष्कारक, नीतिनिर्माता, सञ्चारकर्मी तथा कन्टेन्ट क्रिएटरहरुको उपस्थिति थियो । त्यसमा नेपालको तर्फबाट मैले पनि सहभागी हुने अवसर पाएँ ।

सञ्चार क्षेत्र अहिले तीव्र डिजिटल रूपान्तरणतिर अघि बढिरहेको छ । जीएमसी सम्मेलन बदलिंदो सञ्चार परिदृश्यलाई सम्बोधन गर्ने बलियो मञ्चको रुपमा उदाएको थियो । अत्याधुनिक प्रविधि प्रदर्शन, नवीनतम दृष्टिकोण आदानप्रदान र मिडिया संस्थालाई सशक्त बनाउने व्यावहारिक कार्यक्रम सम्मेलनका आकर्षण थिए । वर्तमान र भविष्यका विभिन्न चुनौतीको सामना गर्न, अवसरहरूलाई अँगाल्न र जटिल डिजिटल परिवेशमा दीर्घकालीन वृद्धि सुनिश्चित गर्न कसरी सकिन्छ भन्ने उद्देश्यमा सम्मेलन केन्द्रित रह्यो ।

नवविचार र सहकार्यको प्रवर्द्धन

जीएमसी २०२४ ले मिडिया उद्योगका सबै पक्षबीचको सहकार्यलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्नेमा जोड दियो । विश्वका लोकप्रिय सञ्चारकर्मीहरुले प्यानल छलफलदेखि कार्यशालासम्मको अवधिमा यस कुरालाई विशेष रुपमा उठाए । कृत्रिम बौद्धिकता अर्थात् एआईको प्रयोग गरी सामग्री सिर्जना र वितरण, गलत सूचना नियन्त्रण, खण्डित बजारमा दर्शक संलग्नता र प्रविधिको भविष्यजस्ता विषयवस्तुमा छलफल भयो ।

जीएमसी २०२४ ले परम्परागत र डिजिटल मिडियालाई सुसंगत रूपमा विकसित गर्न भूमिका खेलेको देखियो । तीव्र गतिमा डिजिटल युगमा तिनीहरूको सान्दर्भिकता सुनिश्चित गर्‍यो ।

एक मिडियाकर्मीको रूपमा मैले ग्लोबल मिडिया कंग्रेसले सिद्धान्तलाई व्यावहारिक कार्यान्वयनसँग कसरी जोड्ने भनेर बुझ्ने मौका पाएँ । नयाँ नयाँ प्रविधिको सम्भावना र त्यसलाई अपनाउन चरणबद्ध योजना र रणनीतिबारे पनि जानकारी पाएँ ।

चुनौतीको सामना

जीएमसीले मिडिया उद्योगले अहिले सामना गरिरहेको केही महत्त्वपूर्ण चुनौतीलाई पनि सम्बोधन गर्‍यो । स्वतन्त्र र सन्तुलित पत्रकारिता, गलत सूचनाको नियन्त्रण र डिजिटल विभाजनका विषयवस्तु केन्द्रबिन्दुमा रहे । जीएमसी २०२४ ले सत्यको रक्षक र तीव्र प्राविधिक प्रगतिको युगमा समावेशीकरणको प्रवर्द्धकको रूपमा मिडियाको महत्त्वपूर्ण भूमिकाबारे चर्चा गर्‍यो ।

जीएमसीको विशेष रूपमा विचारोत्तेजक तत्व भनेको नयाँ कुरा अँगाल्दा सांस्कृतिक मौलिकता नभुल्न गरिएको संवाद थियो । विश्वव्यापीकरणले कथा सुनाउने र उपभोग गर्ने तरिकालाई पुनः परिभाषित गरिरहँदा, जीएमसी २०२४ ले स्थानीय कथा बचाउन र प्रवर्द्धन गर्न आवश्यक रहेको कुरामा जोड दिइयो ।

जीएमसी–२०२४

जीएमसीको तेस्रो संस्करणले भविष्यमा मिडियाका चुनौती समाधानको मोटामोटी खाका समेत सिर्जना गर्‍यो । घट्दो जनविश्वास, अडियन्सहरुको प्राथमिकता परिवर्तन र आर्थिक अनिश्चितता मिडिया क्षेत्रमा देखिएका साझा चुनौती हुन् । यसको समाधानका लागि प्रभावकारी उपाय खोज्नुपर्नेमा जीएमसीले जोड दिएको थियो ।

मिडिया क्षेत्रको भविष्य

जीएमसी २०२४ को पर्दा झर्दै गर्दा यसले आफूलाई मिडिया उत्कृष्टताका लागि विश्वव्यापी केन्द्रका रूपमा मात्र सुदृढ गरेन, यसको भविष्यका लागि आकर्षक दृष्टिकोण पनि सेट गर्‍यो । दिगो, नैतिक र नवीनतम वृद्धिलाई प्रोत्साहन गर्ने साझा उद्देश्यअन्तर्गत सरोकारवालाहरूलाई एकताबद्ध गरेर यस कार्यक्रममा सहकार्यको शक्ति साझा निर्माण गरेको महसुस भयो ।

यस कार्यक्रममा भाग लिएका मिडिया विशेषज्ञका रूपमा मैले जीएमसी २०२४ केवल एक सम्मेलन मात्र थिएन, समाजमा मिडिया क्षेत्रको भूमिकालाई पुनः परिभाषित गर्ने आन्दोलन थियो भन्ने बुझें । व्यावहारिक समाधानको उपायदेखि प्रेरणादायक कथासम्म सुन्न पाइयो ।

(शेर्पा टेलिभिजन कार्यक्रम निर्माता, निर्देशक तथा फिल्मकर्मी हुन् ।)