मात्रिका पौडेल
२२ कात्तिक, काठमाडौं । कवि एवम् गीतकार मविवि शाहले रारा तालको दक्षिणपूर्वी किनारामा बसेर ०२० साल चैत २० गते मंगलवारको बिहान लेखेका दुई पंक्तिले नेपालको सबैभन्दा ठूलो रारा तालको वर्णन गर्छ ।
मविवि शाहका ती दुई हरफ अहिले पनि रारा तालको किनारामा नेपाली सेनाले बनाएको विश्रामस्थलको मास्तिर काठका अक्षरमा कुँदिएका छन् । स्वर्गकी अप्सरा, रारा तालका बारेमा यति भने पुग्छ ।
‘सुन्दरताको भण्डार सारा,
के खनाया यसै रारामा राराकी अप्सरा’
मुगुको ताल्चा विमानस्थलमा उत्रिएर करीव अढाइ घण्टाको कालो पैदल यात्रा गरेपछि राराको पहिलो दर्शन गर्न पाइन्छ । जहाँ कञ्चन नीलो पानी समुद्रको छालजस्तै गरी शीतल प्रहार गर्दै हामीतिरै हान्निएर आउँछ ।

राराको पहिलो दर्शनबाट नलोभिने मान्छे सायदै कोही होला । यस्तो लाग्छ, स्वर्गको सानो टुक्रा कहीँ छ भने यही रारा नै हो । अनि त भन्न मन लागिहाल्छ, ‘आहा स्वर्गकी अप्सरा’ ।
पाँच किलोमिटर लामो, ३ किलोमिटर चौडा र १ सय ६८ मिटर गहिरो यो अद्भूत जलअवतारको एक फन्को लगाउन ठ्याम्मै तीन घण्टाले पुग्दैन । माझघाटनिर पुगेपछि राराको पानी निकास हुने सानो खोल्सी भेटिन्छ, जुन बाजुरा हुँदै अनन्त यात्रामा निस्कन्छ ।
२ हजार ९ सय ९० अर्थात करीव ३ हजार मिटर उचाइमा अवस्थित रारालाई महेन्द्र ताल पनि भनिन्छ । किनकि तिनै कवि गीतकार मविवि शाहले पहिलोपटक ०२० मा रारा दहमा पुगेर राराकी अप्सरा लेखेपछि यसले नेपाललगायत विश्वभर प्रख्याती पायो । र, रारा राष्ट्रिय निकुन्जभित्र सुरक्षित भई अहिले संसारभरका मानिसहरुको पर्यटकीय गन्तव्य बन्न पुगेको छ ।
विकट कणर्ालीको पनि सबैभन्दा विकट मुगुको सिरानमा एक्लै बसेको रारासम्म पुग्न अधिकांश मान्छेका लागि त्यसबेलासम्म प्रायः असम्भव थियो ।
पछिल्लो समय मुगुमा ताल्चा बिमानस्थल बन्नु, कणर्ाली राजमार्गले जुम्ला हुँदै मुगु छुनु र नेपालीहरुमा पदयात्रा गर्ने बानी बढ्नुले रारामा पनि विस्तारै मानव आवागमन बढेको हो ।
डुंगा चढेर राराको फन्को लगाउँदा विश्व जितेको अनुभव त हुन्छ नै, यसको सौन्दर्य र वरिपरिका प्राकृतिक छटाहरुले मनै तरंगित बनाइदिन्छ । तर, पछिल्लो समयमा बिस्तारै मानव प्रदुषण र पूर्वी भागबाट शुरु भएको पहिरोले राराको अस्थित्वमाथि खतरा उब्जाइदिएका छन् ।

पहिरोले रारालाई भेट्न डेढ सय मिटर जतिमात्र बाँकी छ । त्यसैले त्यस क्षेत्रमा डोजर गुडाउन बन्देज लगाउँदै सुरक्षाका उपाय खोज्न ढीला गर्न नहुने मुगुवासीहरु बताउँछन् ।
पछिल्लोपटक रारामै कणर्ाली एकीकृत ग्रामिण विकास तथा अनुसन्धान केन्द्र किर्डार्क र नेपाल सरकारको संयुक्त आयोजनामा उच्च पहाडी क्षेत्रको जनजीवन जलवायु परिवर्तनका कारण असर गरेको सन्दर्भमा राष्ट्रिय सम्मेलन पनि भयो ।
अब चिन्ता छ, जलवायु परिर्वतनसँगै मानव आवागमनको अतिक्रमणबाट राराको सुन्दरता जोगाउँदै यसलाई आकर्षक गन्तव्यस्थलका रुपमा विकास कसरी गर्ने । स्वर्गकी अप्सरालाई एकपटक नजिकबाट छुन हरेकलाई मन लाग्छ, यस्तै अप्सरा हुन् रारा ।