लोडसेडिङ हटाउन प्रधानमन्त्रीलाई गगनका १० सुझाव

१ मंसिर काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी ओलीले एक वर्षभत्रि देशलाई लोडसेडिङ मुक्त राख्ने घोषणा गरेपछि यसबारे नयाँ बहस सुरु भएको छ । यो बहसमा सरिक हुँदै सांसद गगन थापाले लोडसेडिङ हटाउने भए १० वटा काम गर्न प्रधानमन्त्रीलाई अनलाइनखबरमार्फत सुझाव दिएका छन् ।

एक वर्षमा लोडसेडिङको अन्त्य गर्ने घोषणा महत्वाकांक्षी भए पनि प्रधानमन्त्रीले मनैदेखि चाहेको खण्डमा धेरै सुधारका काम गर्न सक्ने व्यवस्थापिका संसदअन्तर्गतको कृषि तथा जलस्रोत समितिका सभापतिसमेत रहेका युवा नेता थापा बताउँछन् ।

एक वर्षमा लोडसेडिङको अन्त्य सम्भव नभए पनि केही वर्षभित्रै विद्युत उत्पादन बढाउन सरकारले केही महत्वपूर्ण कामहरु गर्नुर् पर्ने थापाको ठम्याइ छ ।

थापाले अनलाइनखबरसँग भने- ‘हामी जलस्रोतका धनी त छौं, तर किन अहिलेसम्म त्यसको उपयोग गर्न सकेका छैनौं ? यसका अवरोधहरु के-के हुन् ? अनि अवरोध हटाउन के-कस्ता कदम चाल्नुपर्छ भन्ने पहिचान गरेर प्रधानमन्त्री अघि बढ्नुपर्छ ।’

लोडसेडिङ अन्त्य गर्ने भन्ने सरकारी लक्ष्य नै गलत भएको उनको भनाइ छ । ‘लोडसेडिङ अन्त्य होइन, आगामी २/४ वर्षमा कति विद्युत उत्पादन हुन्छ भन्ने योजना बनाउनुपर्छ,’ थापाले भने ।

थापाका १० सुझाव

१. उर्जा मन्त्रालयलाई चुस्त बनाउ- थापाको ठम्याइमा लक्ष्य हासिल गर्न प्रधानमन्त्रीले गर्नुपर्ने पहिलो काम देशको समग्र उर्जा क्षेत्र हेर्ने उर्जा मन्त्रालयलाई चुस्त दुरुस्त बनाउने नै हो । उनी भन्छन्- ‘उर्जा मन्त्रालयले सामान्य अवस्थामा गर्नुपर्ने काम पनि भद्रगोल अवस्थामा छन् । नियमित गर्नुपर्ने कामलाई जस्ताको त्यस्तै राखेर लोडसेडिङ अन्त्य गर्छु भन्ने कुरा हावादारी हुन्छ ।’

२. तत्काल नीतिगत सुधार थाल- उर्जा विधेयकको अभावमा यस क्षेत्रको विकास हुन नसकेको थापा बताउँछन् । ‘वर्षौंदेखि उर्जा विधेयक रोकिएर बसेको छ । प्रधानमन्त्रीले त्यसलाई द्रुत गतिमा अघि बढाउनुपर्छ,’ उनले भने । नीतिगत अभावका कारण जग्गा अधिग्रहणमा समस्या भएकाले अडि्कएर रहेका ऐन, कानून तत्काल ल्याउन थापाले सुझाए । त्यस्तै, संसदमा रहेको उर्जा सुरक्षा रणनीति ल्याउनुपर्ने उनको सुझाब छ ।

३. संरचनागत सुधार गर- उर्जा क्षेत्रको जिम्मेवारी पाएका उर्जा मन्त्रालय, खासगरी नेपाल विद्युत प्राधिकरण (जसले विद्युत, उत्पादन, व्यापार र वितरणको जिम्मेवारी पाएको छ) यसको संरचनागत सुधार आवश्यक भएको थापाको ठहर छ ।
‘प्रसारणको काम प्राधिकरणबाट झिकेर राष्ट्रिय प्रसारण कम्पनीलाई सक्रिय बनाउन पसरकारलाई मेरो आग्रह छ’ थापाले भने ।

४. ढिलासुस्ती हटाउ- आफुले विद्युत आयोजनाहरुको निर्माणको गति अत्यन्तै सुस्त पाएको थापाले गुनासो गरे । निजी क्षेत्रका आयोजनाहरुलाई सरकारी निकायबाटै दुख दिन काम भइरहेकाले त्यसलाई तत्काल रोक्नुपर्ने थापाको सुझाव छ । उनी भन्छन्- ‘नेपालको उर्जा क्षेत्रको मूख्य बाधक सरकारी निकाय हुन्, यिनको सुधार अत्यावश्यक छ ।’

५. प्रसारणलाइन बनाउ- निजी क्षेत्रले आयोजना बनाए पनि सरकारी निकायले समयमै प्रसारण लाइन नबनाउँदा विद्युत उयत्पादनमा ढिलाइ भइरहेको छ । ‘प्रसारण लाइनबिना उत्पादन गरेको बिजुली कहाँ लैजाने ?’ थापाले भने- त्यसैले सरकारको ध्यान चाँडोभन्दा चाँडो प्रसारण लाइन निर्माणमा हुनुपर्छ ।’

६. चमेलिया घोटालाको निकास देउ- नेपाल विद्युत प्राधिकरणले निर्माण गरिरहेको ३० मेगावाट विद्युत उत्पादन क्षमताको चमेलिया जलविद्युत आयोजनामा ठूलो घोटला भइरहेकाले अपराधीलाई कारबाही गरी आयोजनाको काम दु्रत गतिमा अघि बढाउनुपर्ने थापाको राय छ ।

‘चमेलियाको घोटाला काण्ड संसदको लेखा समितिमा रोकिएको छ । वर्तमान उर्जामन्त्री आफैं लेखा समितिमा हुनुहुन्छ । प्रधानमन्त्रीले चमेलिया घोटाला प्रकरणमा के गर्ने हो चाँडै टुंग्याउनु पर्छ, नत्र यसको रोग अन्यत्र पनि सर्छ ।’ थापाले भने ।

७. ठूला आयोजनाको काम छिटो गर- प्रधानमन्त्री अध्यक्ष रहेको लगानी बोर्डले माथिल्लो कर्णाली, अरुण ३, पश्चिम सेतीलगायतका ठूला आयोजनासँग सम्झौता गरिसकेको छ । तर, सम्झौताअनुसार काम हुन नसकेको गुनासो गर्दै थापाले भने- प्रधानमन्त्रीले फाइल हेरेर तत्काल काम अघि बढाउनुहोस् ।’
त्यसैगरी राष्ट्रिय गौरबका आयोजना मन्त्रालयको गौरबका आयोजना भएकाले यसतर्फ प्रधानमन्त्रीले विषेश ध्यान दिनुपर्ने थापाले सुझाए ।

८. सौर्यउर्जामा जोड देउ- सौर्य उर्जामा जोड दिए तत्कालको संकट टार्न सजिलो हुने भएकाले यसतर्फ प्रधानमन्त्री सचेत हुनुपर्ने थापाले बताए ।
‘उर्जा सुरक्षाका दृष्टिकोणमा पनि एउटै उर्जा स्रोतमा भर पर्नु राम्रो होइन’ थापाले भने- जलविद्युत हाम्रो मुख्य स्रोत हो । तर, सौर्य उर्जा पनि त्यसको सहयोगी हो । सौर्य उर्जाको काम अघि बढाउनुहोस् ।’ सौर्य उर्जाबाट राष्ट्रिय प्रसारणमा २०० मेगावाट जोड्ने सरकारी योजना छ ।
विश्व बैंकले २५ मेगावाटको सौर्य उर्जाको योजना अघि बढाइसकेको छ । र, एशियाली विकास बैंकले पनि चासो देखाएकाले सौर्य उर्जाको काम अघि बढाउन सजिलो हुने उनले बताए ।

९.सरकारी निकायबीच समन्वय गराउ- विभिन्न सरकारी निकायबीच तालमेल नहुँदा उर्जा क्षेत्रको विकास हुन नसकेकाले यी निकायहरुबीच समन्वयकारी भूमिका निर्वाह गर्न प्रधानमन्त्रीलाई थापाको सुझाब छ ।

१०. बजेटमा भएका घोषणा कार्यान्वयन गर-सरकारले बजेटमा गरेको सहुलियतका घोषणाहरु लगानीकर्तालाई उपलब्ध गराउन नसकिरहेको अवस्थामा प्रधानमन्त्री ओली त्यसको कार्यान्वयन अग्रसर हुनुपर्ने थापाको सुझाब छ ।

र, अन्त्यमा,

थापा भन्छन्- ‘माथि मैले जे जति समस्याहरु उल्लेख गरेँ । यी सबै समस्याका गाँठाहरु फुकाउने सक्ने एकमात्र व्यक्ति भनेको प्रधानमन्त्री हो । प्रधानमन्त्री आफैं सक्रिय भएर लाग्ने हो भने १५ दिनमा समस्याका गाँठाहरु फुक्छन् । यसतर्फ म प्रधानमन्त्री ओलीको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु ।’

उनले थपे- ‘नेपालको उर्जा क्षेत्रको विकासको बाधक सरकार नै हो । सरकारी निकायले लगानीकर्तालाई दुख दिने प्रवित्ति अन्त्य नभएसम्म यस क्षेत्रको विकास हुन सक्दैन । कर्मचारीतन्त्रमा सुधारको खाँचो छ, त्यसका लागि पनि प्रधानमन्त्रीले पहल गर्नुपर्छ ।’

यो पनि पढ्नुहोस्

ओलीज्यू, एक वर्षमा कसरी हटाउनुहुन्छ लोडसेडिङ ?