ट्रेजरी बिल के हो ? यसको निष्काशन किन गरिन्छ ?

ट्रेजरी बिल एक वर्षवा एक वर्षन्दा कम अवधिको आन्तरिक ऋण उठाउन प्रयोग गरिने अल्पकालीन सरकारी ऋणपत्र हो । ट्रेजरी बिलहरू अवधिको आधारमा २८ दिने, ९१ दिने, १८२ दिने र ३६४ दिने गरी ४ किसिमका हुन्छन् ।

सरकारी ऋणपत्रहरू नेपाल राष्ट्र बैंकद्वारा संचालित बोलकबोल प्रक्रिया मार्फत जारी गरिन्छ । बोलकबोल अनलाईन बोलकबोल प्रणाली मार्फत सञ्चालन गरिन्छ । विभिन्न ऋणपत्रको निष्काशन र बोलकबोलमा प्रयोग गरिने विधि निम्नानुसार रहेको छ ।
(क) ट्रेजरी बिल बोलकबोलको माध्यमबाट निष्काशन हुने गर्दछ । बोलकबोलमा बहु-बोलमूल्य विधि (American Auction System) प्रयोग गरिन्छ ।

(ख) विकास ऋणपत्र बोलकबोलको माध्यमबाट निष्काशन हुने गर्दछ भने बोलकबोलमा एकल ब्याजदर विधि (Dutch Auction System) प्रयोग गरिन्छ ।

(ग) नागरिक बचतपत्र र वैदेशिक रोजगार बचतपत्रको बिक्री खुला, बिक्री बन्द र निष्काशन खुला बजार सञ्चालन समिति ले तोकिदिएको मितिमा गर्ने गरिन्छ । सो सम्बन्धी जानकारी पत्रपत्रिका तथा यस बैंकको वेबसाइटमा प्रकाशित गरिन्छ । यी ऋणपत्रहरूको अवधि र यसमा पाइने निश्चित ब्याज दर नेपाल सरकारले तोकिदिए बमोजिम हुने गर्दछ ।

बजारमा तरलता व्यवस्थापन गर्ने र व्याजदरलाई प्रभाव पार्ने उद्देश्यका साथ केन्द्रीय बैंकले छोटो अवधिका सरकारी ऋणपत्रहरू खुला बजारमा खरिद बिक्री गर्ने कार्यलाई खुला बजार कारोबार भनिन्छ । खुला बजारमा केन्द्रीय बैंकले ऋणपत्र खरीद गर्दा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले केन्द्रीय बैंकबाट नगद प्राप्त गर्ने भएकोले बजारमा मुद्राको आपूर्ति बढ्दछ र ब्याजदर कम हुन जान्छ । त्यस्तै, खुला बजारमा ऋणपत्र विक्री गर्दा बैंक तथा वित्तीय संस्थासँग भएको अधिक तरतला प्रशोचन हुन गई बजारमा मुद्राको आपूर्ति कम हुन जान्छ र व्याजदर बढ्दछ ।

सरकारलाई आवश्यक पर्ने अल्पकालीन अवधिको (बढीमा एक वर्ष) स्रोत जुटाउन यो बिल विक्रि गरिन्छ । निष्कासन र बोलकबोलमा प्रयोग गरिने विधि ट्रेजरी बिल बोलकबोलको माध्यमबाट निष्कासन हुने गर्दछ । बोलकबोलमा बहु-बोलमूल्य विधि (अमेरिकी बोलकबोल प्रणाली) प्रयोग गरिन्छ ।

बोलकबोल ट्रेजरी बिलको बोलकबोल मूल्यमा गर्नुपर्दछ । एकै व्यक्ति वा संस्थाले अलग-अलग वा बहु-मूल्यमा पनि बोल गर्न सकिने व्यवस्था छ । बोलकबोलको माध्यम ट्रेजरी बिलको बोलकबोल अनलाइन बिडीङ प्रणालीको माध्यमबाट गर्नु पर्दछ । ट्रेजरी बिलमा ब्याजदरको सट्टा डिस्काउण्ट दर लागू गरिन्छ । डिस्काउण्ट दर बोलकबोलको माध्यमबाट निर्धारण हुन्छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकबाट स्वीकृति प्राप्त क, ख र ग वर्गका बैंक तथा वित्तीय संस्था, गैर-बैंक वित्तीय संस्था, संगठित संस्थाका साथै सर्वसाधारण नेपाल नागरिक ट्रेजरी बिलको बोलकबोलमा सहभागी हुन सक्दछन् । ट्रेजरी बिलको बोल आह्वान गर्दा आह्वान रकमको कम्तिमा १५ प्रतिशत रकम अप्रतिस्पर्धीको लागि छुट्याइएको हुन्छ ।

ट्रेजरी बिलको बोलकबोलमा क, ख र ग वर्गका बैंक तथा वित्तीय संस्थाले अप्रतिस्पर्धीको रूपमा भाग लिन पाइदैन । अप्रतिस्पर्धीको रूपमा बोल गर्दा माग रकममात्र उल्लेख गर्नु पर्दछ, मूल्य उल्लेख गर्नु पर्दैन । प्रतिस्पर्धी बोलकबोलबाट निर्धारित भारित औसत मूल्यमा अप्रतिस्पर्धी बोलवालालाई ट्रेजरी बिल उपलब्ध गराइन्छ । एउटै बोलकबोलमा प्रतिस्पर्धी र अप्रतिस्पर्धी दुवैतर्फबाट बोल गर्न भने पाइदैन ।

बैंकिङ शिक्षा १ :

यो पनि पढ्नुहोस

बैंक खाता के हो ? यस्ता छन् बैंक खाताका प्रकारहरु

बैंकिङ शिक्षा २ :

यो पनि पढ्नुहोस

किन बैंकमै कारोबार गर्नुपर्छ ? बैंकिङ कारोबार गर्दाका फाइदाहरु केके छन् ?

बैंकिङ शिक्षा ३ :

यो पनि पढ्नुहोस

रेमिट्यान्स किन बैंकिङ च्यानलबाटै पठाउनुपर्छ ? हुण्डीबाट पठायो भने के हुन्छ ?

बैंकिङ शिक्षा  ४ : 

यो पनि पढ्नुहोस

विद्युतीय कारोबारमा हुने ठगीबाट कसरी जोगिने ? यस्ता छन् राष्ट्र बैंकको ७ टिप्स

बैंकिङ शिक्षा ५ :

यो पनि पढ्नुहोस

लघुवित्त के हो ? लघुवित्तबाट कसरी लिने बिनाधितो ऋण ?

बैंकिङ शिक्षा ६ :

यो पनि पढ्नुहोस

केवाईसी भनेको के हो ? बैंकमा किन यो अनिवार्य छ ?

बैंकिङ शिक्षा ७ :

यो पनि पढ्नुहोस

‘मूल्यवृद्धि हुन नदिन मौद्रिक नीतिको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ’

बैंकिङ शिक्षा ८ :

यो पनि पढ्नुहोस

नक्कली नोट कसरी चिन्ने ?

बैंकिङ शिक्षा ९ :

यो पनि पढ्नुहोस

सामूहिक लगानी कोष भनेको के हो ? यसमा लगानी गर्दा कति फाइदा हुन्छ ?

बैंकिङ शिक्षा १० :

यो पनि पढ्नुहोस

के हो विदेशी विनिमय ? यो किन अर्थतन्त्रका लागि महत्वपूर्ण छ ?

बैंकिङ शिक्षा ११ :

यो पनि पढ्नुहोस

नोटमा हानी-नोक्सानी पुर्‍याए जेल सजाय हुनसक्छ, कसरी गर्ने जतन ?

बैंकिङ शिक्षा १२ :

यो पनि पढ्नुहोस

‘घरजग्गा छ भन्दैमा बैंकले ऋण दिंदैन, परियोजना हेरेर लगानी गर्ने हो’

बैंकिङ शिक्षा १३ :

यो पनि पढ्नुहोस

विद्युतीय भुक्तानी भनेको के हो ? यस्तो छ विद्युतीय भुक्तानी सम्बन्धी व्यवस्था

बैंकिङ शिक्षा १४ :

यो पनि पढ्नुहोस

बैंकबाट घर कर्जा लिन चाहानुहुन्छ ? यस्तो छ प्रक्रिया

बैंकिङ शिक्षा १५ :

यो पनि पढ्नुहोस

बैंकबाट कसरी लिन सकिन्छ सहुलियत कर्जा ?

बैंकिङ शिक्षा १६ :

यो पनि पढ्नुहोस

बैंक र लघुवित्तमा फरक के छ ?

बैंकिङ शिक्षा १७

यो पनि पढ्नुहोस

विद्युतिय भुक्तानी कार्ड के हो ? कुन कार्डले के-के काम गर्छन् ?

बैंकिङ शिक्षा १८

यो पनि पढ्नुहोस

ट्रेजरी बिल के हो ? यसको निष्काशन किन गरिन्छ ?