+

छाला किन चिलाउँछ ? हुनसक्छ जटिल समस्या पनि

२०८० चैत  ५ गते १७:४७ २०८० चैत ५ गते १७:४७
छाला किन चिलाउँछ ? हुनसक्छ जटिल समस्या पनि

छाला चिलाउनुमा एउटा मात्र कारण छैन । यद्यपि मूलभूत रुपमा यसलाई दुई भागमा विभाजन गर्न सकिन्छ । फिजियोलोजिकल अर्थात् रोग नभएको अवस्था र प्याथोलोजिकल अर्थात् रोग भएको अवस्था ।

फिजियोलोजिकल चेन्जेज (शारीरिक प्रक्रियागत परिवर्तन) अर्थात् छालाकै गम्भीर रोग नभए अवस्थामा पनि छाला चिलाउँछ । जस्तै गर्भावस्थामा, उमेर बढ्दै गएपछि, बूढो भएपछि, जाडो महिनामा, छाला फुस्रो र सुक्खा छाला हुँदा परजीवीले टोक्दा छाला चिलाउँछ ।

त्यस्तै प्याथोलोजिकल (रोग विशेषकै कारणले)लाई पनि मुख्यतया दुई भागमा विभाजन गर्न सकिन्छ । छालासम्बन्धी रोग भएमा र शरीरभित्रको अन्य कुनै समस्याको एउटा लक्षणका रुपमा छालामा देखिएमा ।

छालासम्बन्धी रोग

छालासम्बन्धी रोग भएमा अर्थात् छालाहरुको विभिन्न रोगको कारण छाला चिलाउँछ । जसलाई मेडिकल भाषामा डर्माटोलोजिकल स्किन कन्डिसन भनिन्छ । यसमा फंगस, दाद, एक्जिमा, सोरियासिस, डाबर आउने, ब्याक्टेरियल इन्फेक्सन अर्थात् छालामा कीटाणुको संक्रमण र एलर्जी पर्छ ।

शरीरभित्रका समस्याका लक्षणका रुपमा

बाहिरी छालामा कुनै किसिमको समस्या छैन तर छाला चिलाउने गर्छ । जस्तै क्रोनिक किड्नी डिजिज अर्थात् लामो समयदेखि मिर्गौलाको समस्या भएमा, शरीरमा हार्मोनको गडबडी भएमा (यसमा थाइराइड हार्मोनको कमी र मधुमेह भएमा पनि छाला चिलाउँछ) ।

यस्तै रगतको कमी भएमा, विभिन्न खालका क्यान्सर (फोक्सो क्यान्सर, स्तन क्यान्सर आदि), ट्युमर पलाएमा पनि छाला चिलाउने समस्या देखिन्छ । त्यस्तै कलेजोको समस्या (जस्तै सिरोसिस वा जन्डिस भएमा) वा पित्त बहने नलीमा अवरोध उत्पन्न भएमा, औषधिको साइड इफेक्ट भएमा पनि शरीर चिलाउने गर्छ । केमिकलको असर, तनाव वा मानसिक समस्या भएमा (चिन्ता, डिप्रेसन), नसासम्बन्धी रोग, भिटामिन डी १२ को कमी वा गडबडी र शरीर रगतको कमी भएमा पनि छाला चिलाउने गर्छ ।

थाहा पाउने तरिका

कसै-कसैलाई राति मात्र छाला चिलाउँछ भने लुतो हुनसक्छ । त्यस्तै छाला चिलाउनुका साथै डाबर आएमा एलर्जीले हुनसक्छ । कुनै औषधि सेवन गरेको केही समयपछि शरीर चिलाउँछ भने औषधिको साइड-इफेक्टले हुनसक्छ ।

छाला सुक्खा हुने, तौल बढ्ने, स्वर बिस्तारै धोद्रो हुँदै जाने, कपाल झर्ने समस्या भएमा थाइराइडका कारण हुनसक्छ । छाला चिलाउने समस्या सिजनल पनि हुनसक्छ जस्तै कि जाडोयाममा मात्र चिलाउने । त्यस्तै छालामा केही पनि समस्या वा लक्षण देखिएको छैन तर पनि शरीर चिलाउने समस्या छ भने रगतमा समस्या, मानसिक समस्या, मिर्र्गौला, फोक्सो, कलेजोको समस्याले हुनसक्छ ।

केके जाँच गर्नुपर्छ ?

धेरैजसो छालाको रोगमा बाह्य लक्षण चिन्हको आधारमा औषधिको प्रयोग गरिन्छ । तर त्यसले भएन भने बिरामीको आवश्यकता अनुसार रगतको जाँच, पिसाब, बायोप्सी (छालाको सानो टुक्रा निकालेर जाँच्ने प्रविधि), हार्मोनको जाँच गर्नुपर्ने हुन्छ ।

उपचार

सर्वप्रथम छाला के कारणले चिलाएको हो कारण पत्ता लगाउनुपर्छ । त्यसपछि बिरामीको आवश्यकताअनुसार लगाउने र खाने औषधि प्रयोग गर्न सकिन्छ । कहिलेकाहीं बिरामी गम्भीर अवस्थामा भएमा अस्पताल भर्ना गरेर उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ ।

रोकथाम

छालालाई नरम बनाउन मोस्चराइजर लगाउने, एलर्जीको कारण छाला चिलाएको छ भने त्यस्तो चीजसँग टाढा बस्ने वा बच्ने, घाउ चोटपटकको कारण छाला चिलाएमा त्यसलाई धुवाँधुलोबाट बचाउने, घामको एलर्जी भएमा घाममा कम बस्ने वा बस्दा पूरा बाहुला भएको लुगा लगाउने गर्नुपर्छ । मानसिक समस्याका कारण भएमा तनाव कम गर्नुपर्छ ।

छाला चिलाउनु छालारोग डा. विकास पौडेल
डा. विकास पौडेल
लेखक
डा. विकास पौडेल
छाला, यौन तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ

नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर :९१११ एमबीबीएस, एमडी, फेलोसिप इन क्लिनिकल डर्माटोलोजी (दक्षिण कोरिया) ललितपुर लगनखेलस्थित पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा सहायक प्राध्यापक, पाटन अस्पताल, नेसनल मेडिकल कलेज वीरगञ्ज, शंखमूल हेल्थकेयरर इलिट हेल्थ क्लिनिकमा कार्यरत

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय