मानौँ, तपाईं ट्राफिक जाममा हुनुहुन्छ । हतार छ, तर अगाडि गाडी चल्दैन । अचानक कसैले हर्न बजाएर करायो । यही क्षण झनक्क रिस उठ्छ- मुटु छिटो धड्किन थाल्छ, सास...
डा. समीक्षा घिमिरे मनोचिकित्सक
मैले २०६४ सालमा चिकित्सा शास्त्रको स्नातक सकाए यता नेपाल मेडिकल काउन्सिलको निर्वाचनमा ४ पटक भाग लिइसकेको छु । यस बीचमा डाक्टर सोसाइटी नेपाल भन्ने संस्थाको स्थापना गरेर २०६८ सालदेखि...
डा. दीपेन्द्र पाण्डे वरिष्ठ हाडजोर्नी सर्जन
एउटै परीक्षणको मूल्य ल्याब अनुसार धेरै फरक हुन्छ । २–३ वटा विश्वसनीय ल्याबको मूल्य सोध्नुहोस् । अत्यधिक सस्तो छ भने पनि त्यहाँ शंकाले हेर्नुपर्ने हुन्छ।
डा. जीवन अधिकारी कन्सल्टेन्ट प्याथोलोजिस्ट, नेशनल प्याथ ल्याब
आन्द्रा मानव शरीरको स्वास्थ्यका हिसाबले धेरै महत्वपूर्ण अंग हो। यो शरीरको पाचन प्रणालीको हिस्सा हो । यसले खाना पचाउने, पोषक तत्व शोषण गर्ने, र शरीरको रोग प्रतिरोध क्षमता बढाउन...
छाला चिलाउने समस्यालाई मेडिकल भाषामा प्रुराइटस भनिन्छ । यो एक सामान्य तर निकै असहज अनुभव गराउने खालको समस्या हो । यो शरीरको कुनै पनि भागमा हुन सक्छ । शरीरको...
जाडोको समयमा सुत्ने बेला बिछ्याउनामा पस्दा सुरुमा निकै चिसो महसुस हुन्छ । जब हाम्रो शरीरको तापक्रमले ओड्ने, ओछ्याउने तातो हुँदैन तलसम्म हामीलाई न्यानो अनुभव हुँदैन । यस्तो बेला सिरक...
स्वास्थ्य मन्त्रालयका सहसचिव दिवस आचार्य डा. मिश्राको पद रिक्त भएको मन्त्रालयलाई जानकारी नभएको बताउँछन् ।
‘उहाँ होसमा अस्पतालमा आइपुग्नुभएको थियो । प्रारम्भिक स्वास्थ्य जाँचमा हृदयघात भएको देखियो र मुटुमा स्टेन राखेर ब्लेकज नसा खोलेका थियौं,’ ती चिकित्सकले अनलाइनखबरसँग भने ।
योग विज्ञानको विशाल आकाशमा सूर्य नमस्कार एउटा यस्तो अद्भूत साधना हो, जसमा थोरै समय लगाएर धेरै लाभ प्राप्त गर्न सकिन्छ । १२ भिन्न-भिन्न आसनलाई समन्वय गरेर प्रवाहमा गरिने यो...
डा. हेमराज कोइराला वरिष्ठ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सक एवं वरिष्ठ विशेषज्ञ रिजेनेरेटिव मेडिसिन
नेपाल कुष्ठरोग निवारण संघको ५३औँ केन्द्रीय सभा सम्पन्न भएको छ । विशिष्ट व्यक्तित्वहरूको उपस्थितिमा शनिबार काठमाडौंमा ५३ औँ केन्द्रीय सभा आयोजना गरिएको हो । संघका अध्यक्ष डा. रामकुमार श्रेष्ठको...
अहिले इथिकल समिति छ । यसलाई इथिकल बोर्ड बनाउनुपर्छ । कुनै पनि मुद्दाको फैसला गर्न उपभोक्ता अदालत वा जिल्ला अदालतमा पनि चिकित्सकीय विषयमा विषय विज्ञ चाहिन्छ ।
सखररखण्डको स्वाद गुलियो हुन्छ । सखरखण्ड विभिन्न रङका हुन्छन्– सुन्तला, बैजनी, सेतो, पहेंलो । बाहिरपट्टी आलुको बोक्राजस्तो खैरो हुन्छ, कुनै भित्रपट्टी बैजेनी जस्तो त कुनै हल्का सुन्ताला र सेतो...
ह्रिस्टपुस्ट हुनु भनेको मांसपेशी ठूलो बनाउनु मात्र होइन, न त दिनमा दुई घण्टा जिम गरेर मात्र तन्दुरुस्त भइन्छ । शरीर स्वस्थ्य हुनलाई शरीर, मन र दिनचर्या सबैमा पूर्णसन्तुलन भइराख्नु...
डा. नरेन्द्र लामिछाने अकुपञ्चर विशेषज्ञ
२५ मंसिर, काटमाठौं । राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा रिक्त उपकुलपतिका लागि आवदेन खुल्ला गरिएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयअन्तर्गत रहेको उपकुलपति सिफारिस समितिको सचिवालयले बिहीबार सूचना प्रकाशित गर्दै...
रोग निको पार्नका लागि हामी जुन औषधि खान्छौँ, त्यो गुणस्तरयुक्त हुनु जरुरी छ । कतिपय अवस्थामा औषधि गुणस्तरीय भए पनि त्यसको ढुवानी, भण्डारण जस्ता प्रक्रियामा हुने कमजोरीले गुणस्तर खस्किन...
डा. दीर्घराज जोशी औषधि रसायन विज्ञ
उनी मात्र १७ वर्षकी थिइन् । सायद कुनै सरकारी कागजात वा प्रमाणपत्र बनेको थिएन होला । तर गर्भमा सात महिनाको बच्चा थियो । उनको गर्भ परीक्षणका लागि सासुले नै...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
यही मंसिर २७ बाट सुरु हुने एमाले महाधिवेशनका लागि स्वास्थ्य क्षेत्रबाट छनोट भएका सात प्रतिनिधिमध्ये चार जना बहालवाला कर्मचारी थिए ।
कप भित्र अड्किने, हराउने वा टाढा जान सक्दैन । कप तान्दा आएन भनेर आत्तिनु हुँदैन आत्तियो भने दुख्न सक्छ ।
राजनीतिक हस्तक्षेपका कारण काउन्सिलमा परेका उजुरी र गुनासाहरू स्वतन्त्र र निष्पक्ष रूपमा छानबिन हुन सकेका छैनन् ।
विश्वमा धेरै देशहरूबीचको तनाव तथा चर्किँदै गएका क्षेत्रीय युद्धहरूका कारणले तेस्रो विश्वयुद्धको खतरा बढ्दै गएको देखिन्छ । आणविक शक्तिको होडबाजी र आम विनाशकारी हतियार प्रयोगको सम्भावनाका कारण यदि तेश्रो...
२७ मंसिरमा हुने एमाले महाधिवेशनका लागि स्वास्थ्य क्षेत्रबाट छनोट भएका सात प्रतिनिधिमध्ये चार जना बहालवाला सरकारी कर्मचारी हुन् ।
के खानुहुन्छ, जीवनशैली कस्तो छ, उमेर कति छ, शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्य र सोचदेखि महसुस गर्ने सम्मलाई प्रभावित गर्ने कुरा हो खाना । अर्थात् पोषण सम्बन्धी छनोट, जसले पेट...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
३०-३५ वर्ष वर्षअघि एचआईभी संक्रमण पुष्टि हुनेबित्तिकै अब त्यो मान्छे मरिहाल्छ भन्ने ठानिन्थ्यो । अहिले त्यो अवस्था छैन । उपचार गरी भाइरसलाई नियन्त्रणमा राख्दा एचआईभी सङ्क्रमित व्यक्ति पनि सामान्य...
जेनजी आन्दोलनको प्रतीक बनेको रक्ताम्य जुत्ता प्रकाशको थियो, जुन भाइरल भयो । तीन महिनादेखि ट्रमा सेन्टरको शय्यामा उपचाररत छन् । उनको चार वटा अप्रेसन भयो । खुट्टामा रड राखिएको...
भक्तपुर, काभ्रे, सिन्धुपाल्चोक र गण्डकीका गाउँहरूमा तरकारी खेती धेरै हुन्छ । त्यहाँ ब्लड क्यान्सर र अन्य क्यान्सरका बिरामी धेरै आउँछन् ।
२६ वर्षमै दृष्टि, श्रवण र घ्राणशक्ति गुमाएका सन्तोषलाई सुताउन पनि स्लिपिङ ट्याब्लेट चाहिन्छ ।
१६ मंसिर, काठमाडौं । सरकारले स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयअन्तर्गतका १५ वटा निकायको संगठन तथा व्यवस्थापन सर्वेक्षण (ओएनएम) गर्न पूर्व स्वीकृति प्रदान गरेको छ । १५ मंंसिरमा बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले...
पिसाब संक्रमणलाई चिकित्सकीय भाषामा पिसाब नलीको संक्रमण अर्थात छोटकरीमा ‘यूटीआई’ भनिन्छ । पिसाब बन्नेदेखि निस्कने प्रक्रियासम्म संलग्न हुने जुन-जुन भाग छन्, ती स्थानमा हुने संक्रमण यूटीआई हो । यो...
डा. रोजन अधिकारी मूत्ररोग तथा मिर्गौला प्रत्यारोपण विशेषज्ञ
बच्चा जन्मिएपछि यौन जीवन कहिले सुरु गर्दा ठीक हुन्छ ? यो प्रश्न धेरै नयाँ आमाबाबुको हुनेगर्छ । सो प्रश्न एकदमै स्वाभाविक हो, किनकि बच्चा जन्मिएपछि शरीरमा ठूलो परिवर्तन आउँछ,...
डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
कागती एक बहुउपयोगी फल हो । दात, तरकारी, अचारदेखि चिया, मह, तातोपानी समेतमा मिसाएर कागती सेवन गर्ने गरिन्छ । खानेकुरालाई स्वादिलो बनाउने मात्रै नभएर स्वास्थ्यका हिसाबले पनि यो निकै...
राति अबेरसम्म मोबाइल चलाउने, फिल्म हेर्ने, अफिसको तनाव, पार्टी गर्ने बानी । यी सबैले गर्दा धेरैजसो मानिसको निद्रा बिग्रिएको हुन्छ । उनीहरू ५–६ घण्टाभन्दा बढी सुत्दैनन् । फलस्वरुप, शरीरलाई...
डा. अनिलपुकार साह कन्सल्टेन्ट युरोलोजिस्ट
नेपालमा हाल ३४ हजार ३३७ जना एचआईभी संक्रमितमध्ये २६ हजार ३७२ जना उपचारको दायरामा छन् । तर ८ हजार एचआईभी संक्रमितलाई भने उपचारको दायरामा छैनन् । जुन एचआईभी...
बाटोमा साथीहरूले घेरेर यौनाङ्ग हेर्ने, मजाक गर्ने गर्थे । यसले अमरलाई स्कुल जान डर लाग्थ्यो ।
११ मंसिर, काठमाडौं । संघीय अस्पतालहरूको न्यूनतम सेवा मापदण्ड मूल्यांकनमा चितवनको भरतपुर अस्पतालले सबैभन्दा बढी ८८ अंक प्राप्त गर्दै देशकै उत्कृष्ट अस्पताल बनेको छ । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको...
ट्रमा सेन्टरको सेतो पर्खालले मुकेशलाई कैद गरेको छ । बाहिर संसार चलिरहेको छ, तर मुकेशको संसार बेड नम्बर ४५१ मा सीमित छ ।
अहिले जाडोको समय छ । एउटै तापक्रममा रहँदा र उस्तै खालका कपडा लगाएको अवस्थामा पनि कसैलाई बढी र कसैलाई कम जाडो महसुस भइरहेको हुनसक्छ । जाडोको समयमा कसै–कसैको शरीर...
स्तनपान बच्चाको स्वास्थ्यका लागि अत्यन्तै महत्वपूर्ण हुन्छ भन्ने सबैलाई थाहा छ । तर धेरै आमाहरूलाई थाहा नहुनसक्छ, यो अवधिमा उनीहरूको यौन इच्छा र यौन स्वास्थ्यमा निकै ठूलो असर पर्छ...
डा. दिजा खनाल प्रसूति तथा स्त्री रोग विशेषज्ञ
पायल्स मलद्वारमा हुने समस्या हो । जब मलद्वारमा दबाब पर्छ, यो समस्या आउन सक्छ । पायल्स भएपछि दिसा गर्न गाह्रो हुन्छ । मलद्वारबाट रगत बग्छ । मलद्वारमा घाउ हुन्छ...
आस्था कार्की पोषणविद्
२ वर्षअघिदेखि सेवा दिँदै आएको यो मेसिन बिग्रिएको तीन साता हुँदा पनि मर्मत हुन सकेको छैन । अस्पतालकै चिकित्सकका अनुसार, अस्पतालले भुक्तानी नगर्दा कम्पनीले मर्मत गर्न मानिरहेको छैन ।
कानको समस्या भएर बोली नआएको बच्चालाई उमेर भएपछि बोल्छ भनेर राख्दाराख्दै बहिरोपनको शिकार हुन्छन् ।
८ मंसिर, काठमाडौं । चिकित्सकहरूको छाता संगठन नेपाल चिकित्सक संघको निर्वाचन आगामी माघमा हुँदैछ । उक्त निर्वाचनका लागि चिकित्सकहरूले आ-आफ्नो तयारी थालेका छन् । कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका पूर्वउपकुलपति...
अंग्रेजी भाषामा उनको दख्खल राम्रो थियो । फोक्सो रोगसम्बन्धी अंग्रेजी भाषामा लेखिएका आधुनिक चिकित्साका दर्जनौँ किताबहरू संकलन गरी पढ्ने गर्थे ।
डा. झलक गौतम जनस्वास्थ्यविद्
जस्टिना नामकी एजेन्ट सुरुमा इन्स्टाग्रामबाट किशोरीको खोजी गर्थिन् । त्यसपछि कलेज-कलेज पुगेर सम्पर्क विस्तार गर्थिन् । कलेजबाट किशोरीलाई होप फर्टिलिटीमा ल्याएर डिम्ब झिकिन्थ्यो ।
हामीले प्रयोग गर्ने औषधिको पत्ता, प्याकेट, बट्टा वा बट्टाभित्रको कागजमा धेरै महत्वपूर्ण जानकारीहरू हुन्छन् । यी जानकारीहरूले औषधि किन, कसरी, कहिले र कति मात्रामा प्रयोग गर्ने भन्ने कुरा बुझ्न...
डा. दीर्घराज जोशी औषधि रसायन विज्ञ
सूर्यस्नान, जसलाई आयुर्वेदमा रोगनिवारक माध्यम मानिन्छ । सूर्यस्नानको सोझो अर्थ हो, घाम ताप्नु । घाम किन ताप्ने ? त्यसको विधि के हो ? लाभ के हो ? सूर्य स्नान...
पेटको क्यान्सर वा ग्यास्ट्रिक क्यान्सर विश्वभर सबैभन्दा बढी हुनेमध्ये पाँचौं किसिमको क्यान्सर हो । सामान्यतया यो क्यान्सर बढी उमेरमा र पुरुषहरूमा महिलाको तुलनामा दोब्बर दरले देखिन्छ । यसका पछाडि...
डा. समिम अख्तर क्यान्सररोग विशेषज्ञ
२ मंसिर, काठमाडौ । भक्तपुरस्थित शहीद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रको कार्यकारी निर्देशकमा डा.कल्पना कुमारी श्रेष्ठ नियुक्त भएकी छिन् । मंगलबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले डा.श्रेष्ठलाई केन्द्रको कार्यकारी निर्देशकमा नियुक्त गरेको...
तनावले के गर्छ ? कोर्टिसोल हर्मोन श्राव गर्छ । यसरी हर्मोन श्राव मस्तिष्कका नसाहरू थकित हुन्छन् । अनि टाउको दुख्ने, पेट दुख्ने र अनिद्राको समस्या पैदा गर्छ । त्यति...
२३ भदौको जेनजी आन्दोलनका क्रममा राकेशको कम्मरमा गोली लाग्यो । त्यो एक गोली, जसले उनको सुनौलो भविष्यको सपना चकनाचुर बनाइदियो ।
१ मंसिर, काठमाडौं । नेपालमा क्यान्सरको उपचार सुरु गर्न ६ महिनासम्म लाग्ने गरेको एक अध्ययनले देखाएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) क्यान्सर अनुसन्धान सम्बन्धी निकाय(आईएआरसी)मा कार्यरत नेपाली वैज्ञानिक...
बाथ पूर्णरूपमा रोक्न गाह्रो छ, किनभने यो वंशानुगत र इम्युन सिस्टमसँग जोडिएको छ । तर, सही समयमा निदान र उपचारले जटिलता रोक्न सकिन्छ ।
आधुनिकरण, अस्तव्यस्त जीवनशैली र फास्टफुडको सजिलो पहुँचले मोटोपनको दर विश्वव्यापी रूपमै अत्यधिक बढ्दो छ । मोटोपनले शरीर भद्धा देखिने समस्या मात्र हुँदैन । यसले विस्तारै मधुमेह, उच्च रक्तचाप र...
नेपालमा आधुनिक फिजियोथेरापी पेशा विस्तार र सुदृढीकरणको यात्रामा छ । आजको स्वास्थ्य प्रणालीमा पुनर्स्थापना सेवाको भूमिका अपरिहार्य बन्दै गएको छ । त्यससँगै गुणस्तरीय सेवा, अद्यावधिक ज्ञान, प्रमाणमा आधारित अभ्यास...
बिनय कँडेल सह-प्रमुख फिजियोथेरापिस्ट
३० कात्तिक, काठमाडौं । नेपाल न्युरोसर्जन सोसाइटीको नयाँ अध्यक्षमा डा. राजीव झा निर्वाचित भएका छन् । शुक्रबार र शनिबार भएको सोसाइटीको पाँचौ अन्तराष्ट्रिय सम्मेलनमा यसअघिका अध्यक्ष डा. यामबहादुर रोकाले...
कसैलाई मधुमेह भयो भने घरेलु उपाय अपनाउनुपर्छ, डाक्टरकहाँ जानु हुँदैन नत्र जीवनभर औषधि खानुपर्छ भनेर तर्साइन्छ । त्यसले सुगर झन् बढेर विभिन्न समस्या निम्तन सक्छ ।
रोहन र रश्मी (नाम परिवर्तन) लामो समयदेखि प्रेम सम्बन्धमा छन् । एमबीबीएस पढ्दादेखिको उनीहरूको सम्बन्धले विविध आरोहअवरोह झेल्दै इन्गेज्मेन्ट सम्मको यात्रा तय गर्न सफल भएको छ । रोहन एमडी...
प्रहरी अनुसन्धानले प्रमाणसहित मुद्दा चलाउन सिफारिस गरे पनि सरकारी वकिलदेखि महान्यायाधिवक्तासम्मको निर्णयले होप सेन्टर र आफ्ना मान्छे जोगाउन सफल भएको देखिन्छ । यसमा मुख्य हात महान्यायाधिवक्ता सविता भण्डारीकै देखिन्छ...
निमोनिया फोक्सोसँग सम्बन्धित गम्भीर संक्रमण हो । यो अवस्थामा फोक्सोमा पिप र तरल पदार्थ भरिन सक्छ, जसले सास फेर्न कठिनाइ उत्पन्न गर्छ । परिणामत: फोक्सोलाई कम अक्सिजन प्राप्त हुन्छ...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
जेनजी आन्दोलनको दोस्रो दिन २४ भदौमा उनको टाउकोमा ढुंगा वा इँटा प्रहार भयो । त्यही चोटले उनलाई कोमामा पुर्यायो । त्यस रातदेखि हराएको होस दुई महिना बितिसक्दासम्म खुलेको छैन...
छलफलमा प्राय सबैका लागि असहज महसुस हुने कुरा हो, यौनसम्बन्धी विषय । जबकि, यो विषयको ज्ञान सबैमा हुन आवश्यक छ । यौनबारे स्वस्थ, खुला छलफल नहुँदा सामान्य जानकारीबाट पनि...
डा. ऋत पौडेल मनोचिकित्सक तथा यौनविद्
चिनीजन्य खानेकुरा स्वास्थ्यका लागि लाभदायक हुँदैन । हामीले सिधै चिनी नखाएपनि थाहा नपाई दैनिक धेरै चिनी खाइरहेका हुनसक्छौँ । यो कुरामा ध्यान दिन आवश्यक छ । धेरै चिनी खानाले...
ओट्स र मुस्ली दुवैलाई स्वस्थ खाजाको रूपमा लिइन्छ, तर तिनीहरूको पोषण मूल्य, प्रशोधन प्रक्रिया र स्वास्थ्य लाभहरूमा उल्लेखनीय भिन्नता हुन्छ । सामान्यतया, सादा ओट्सलाई मुस्लीभन्दा बढी स्वस्थकर मानिन्छ, किनकि...
प्रवीण भट्टराई पोषणविद्
फिजियोथेरापी आधुनिक चिकित्साको एक उपचार विधि हो । कुनै दुखाइको समस्या लिएर चिकित्सककहाँ जाँच गर्न जाँदा कतिपय अवस्थामा औषधिसँगै फिजियोथेरापीका लागि पनि सिफारिस गरिन्छ । नेपालमा विज्ञ फिजियोथेरापिस्टबाट गुणस्तरीय...
बिनय कँडेल सह-प्रमुख फिजियोथेरापिस्ट
१३ वर्षीया बालिका मस्तिष्क ट्युमरको रक्तश्रावले दृष्टिविहीन थिइन् । ‘शल्यक्रियापछि दृष्टि फर्कियो, त्यो सबैभन्दा ठूलो चमत्कार थियो ।
विल्हेल्म कोनराड रोन्टजेन जर्मनका भौतिकशास्त्री हुन् । उनले सन् १८९५ मा खिचेको हातको एक्स-रे तस्बिरलाई संसारकै पहिलो रेडियोग्राफी मानिन्छ । यसमा उनले आफ्नी पत्नी अन्ना बर्था रोन्टजेनको देब्रे हातको...
घरमा उनी कौसी खेती गर्छिन्, जसले उनलाई प्रकृतिसँग जोड्छ । योगा, श्वास-प्रश्वासको व्यायाम र ध्यानले उनको मानसिक स्वास्थ्य मजबुत बनाएको छ ।
आधुनिक जीवनशैलीमा मोबाइल फोन अपरिहार्य बनेको छ । सुत्ने बेलामा पनि धेरैजसो व्यक्तिहरू फेसबुक, इन्स्टाग्राम, टिकटक वा युट्युबमा स्क्रोल गर्दै समय बिताउँछन् । मोबाइलको उज्यालोले मस्तिष्कलाई दिनको भ्रम पार्छ,...
सबैलाई आफ्नो छाला सफा, चम्किलो र दागरहित देखियोस् भन्ने चाहना हुन्छ, तर कहिलेकाहीँ छालामा यस्ता निशानहरू देखा पर्छन् जसले मानिसहरूलाई आश्चर्यमा पार्छ । जस्तै: ससाना राता कोठीहरू । यी...
डा. सुयोग मैनाली वरिष्ठ प्लास्टिक कस्मेटिक तथा लेजर सर्जन
मुला जमिनमुनि फल्ने तरकारी हो । यसको बोक्रा रातो, सेतो, कालो, बैजनी र गुलाबी हुनसक्छ । यसको स्वाद खल्यो, गुलियो, पिरो र कहिलेकाही केही तितो पनि हुन्छ । जे...
धेरैजसो मानिसहरू मोटाइलाई साधारण समस्या ठान्छन्, तर मोटोपन आफैँमा एउटा ठूलो रोग हो ।
एकदिन आफैँले छामेर हेर्ने क्रममा आफ्नो स्तनमा गिर्खा फेला पारिन् । फेरि नसोचेको चुनौती आइलाग्यो उनको जीवनमा ।
मुटुरोग विशेषज्ञ डा. चन्द्रमणि अधिकारीका अनुसार, हृदयाघात हुँदा मुटुको नसामा रगतको सञ्चार तुरुन्तै बन्द हुन्छ । यसले मुटुको चालमा गम्भीर गडबडी (भेन्ट्रिकुलर फाइब्रिलेसन) निम्त्याउँछ, जसका कारण अचानक मानिसको मृत्यु...
प्यान्क्रियाज मानव शरीरको पेटमा रहेको एक महत्वपूर्ण ग्रन्थी हो, जसले पाचन प्रणाली र अन्तःस्रावी प्रणाली दुवैमा प्रमुख भूमिका खेल्छ । यो अंगले खाना पचाउने ईन्जाइमहरू उत्पादन गरेर पोषक तत्वहरू...
डा. विधाननिधि पौडेल पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले विश्व स्तन क्यान्सर सचेतना महिनाको अवसरमा अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गरेको छ । ‘चौथो स्टेजको स्तन क्यान्सर जीवनको अन्त्य होइन, यो साहस, माया र...
बढी रक्सी र धूम्रपानले रक्तनलीमा तनाव पैदा गरी रगत जमाएर मस्तिष्कघात गराउने सम्भावना बढाउँछ ।
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
हामी पुरुषको पहिचान बोकेर हिँड्छौं, तर महिनावारी हुँदा लुकाउनुपर्ने बाध्यता हुन्छ ।
भाइटीका, दिदीबहिनी र दाजुभाइ बीचको सबैभन्दा आत्मीय पर्व हो । यस दिन हरेक दाजुभाइका लागि वर्षकै सबैभन्दा उत्कृष्ट र ममतामय बिहानी हुने गर्छ भन्दा फरक पर्दैन होला । दिदीबहिनीको...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
महिलामा मोटोपनको समस्या देखिने र शारीरिक बनावटमा परिवर्तन हुने मुख्य तीन वटा कारण हुन्छ ।
मधुमेह र उच्च रक्तचापको समस्या । प्राय सबैले यो समस्याबारे सुनेका छन् । उही मात्रामा सताउने ओस्टिओपोरोसिस भन्ने रोग अझै धेरैका लागि अपरिचित छ । यी दुवै समस्या जस्तो...
डा. दीपेन्द्र पाण्डे वरिष्ठ हाडजोर्नी सर्जन
जन्मिदा तौल र बाल्यकालमा तौल बढ्ने दरले पनि यौवनलाई छिटो ल्याउन सक्छ । दोस्रो, निस्क्रिय जीवनशैलीले ठूलो प्रभाव पार्छ ।
निजी मेडिकल कलेजले गरेको श्रम शोषण, लामो ड्युटी र कम सुविधाले नर्सहरूको जीवन कठिन बनाएको छ ।
आईभीएफ अन्य प्रक्रिया भन्दा अलि लामो हो । यसमा डेढदेखि दुई महिना लाग्छ । तर यसको सफलता दर अरू प्रक्रियाभन्दा राम्रो छ ।
महिलाहरूमा थाइराइड र पीसीओडीजस्ता कारणले कपाल झर्न सक्छ । पुरुषहरूमा भने वंशाणुगत कारक बढी प्रभावशाली हुन्छ ।
झुट बोल्नु मानव स्वभावको एक हिस्सा हो । कहिलेकाहीँ हामी सामाजिक सद्भाव कायम राख्न, भावनाहरू जोगाउन वा अप्ठ्यारो परिस्थितिबाट बच्न सानातिना झुट बोल्छौँ । तर, अनावश्यक रूपमा जब झुट...
चिकित्सा विज्ञानमा पछिल्ला पाँच वर्षमा ‘रिजेनेरेटिभ मेडिसिन’ को युग सुरु भएको छ । जसले शरीरका क्षतिग्रस्त कोष, तन्तु र अंगहरूको पुनर्निर्माणमा मद्दत गर्छ । बढ्दो उमेर र विभिन्न कारणले...
पुरुषमा आत्महत्या बढ्नुको कारण उनीहरूका तरिकाहरू तुलनात्मक रुपमा हिंस्रक हुनु हो ।
उनले सालीको पनि स्केच बनाएका थिए, विहेमा जुत्ता नलुकाउने शर्तमा ।
घन्टौंसम्म डेस्कमा बसेर काम गर्नु अहिले धेरैको दैनिकी हो । तर, के तपाईंलाई थाहा छ ? यसरी बसेर काम गर्ने बानीले हाम्रो स्वास्थ्य, विशेषगरी मुटुलाई अप्रत्यक्ष रूपमा जोखिममा पारिरहेको...
डा. अशोक श्रेष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
अहिले स्वास्थ्यबारे सचेत हुने धेरैले बिहान खाली पेटमा मेथी खाने गरेको पाइन्छ । कतिपयले तौल घटाउनका भन्दै यसको सेवन गर्छन् भने कतिपयले मुटुको स्वास्थ्यलाई फाइदा गर्छ भन्दै खान्छन् ।...
बियर, वाइन, ह्विस्की र भोड्का जस्ता पेय पदार्थहरूको फरक के हो ? के यी मध्ये कुन रक्सीले चाहिँ हानि गर्दैन ? कति मात्रामा रक्सी पिउनु उपयुक्त हुन्छ ? यी...
तौल नियन्त्रणका लागि महँगो डाइट आवश्यक छैन । स्थानीय खानाबाटै पनि सम्भव छ । त्यसका लागि महंगो खानाको विकल्प खोज्न सकिन्छ ।
गर्मीमा पसिना आउने समस्याले प्रायः सबैलाई सताउँछ । काखी र खुट्टा गन्हाउने समस्याले त झन् धेरै तनाव दिन्छ । दैनिक नुहाइधुवाइ गरेर कपडा फेर्दा पनि धेरैलाई पसिनाको दुर्गन्धले सताइरहेकै...
सन्तुलित जीवनशैली, नियमित निद्रा, स्वस्थ आहार र चिकित्सकीय परामर्शले दीर्घकालीन रूपमा तौल नियन्त्रण गर्न सहयोग पुग्छ ।
पाचन प्रणालीको भित्री सतहमा एक प्रकारको घाउ वा क्षति हुनुलाई चिकित्सकीय भाषामा ‘अल्सर’ भनिन्छ । पेटमा म्युकस नामक गाढा तरल पदार्थ हुन्छ, जसले पेटमा उत्पादन हुने ‘हाइड्रोक्लोरिक एसिड’बाट पेट...
डा. अजित खनाल कन्सल्टेन्ट ग्यास्ट्रोइन्ट्रोलोजिस्ट
हाम्रो शरीर अर्बाैं कोशिकाहरूले बनेको हुन्छ । यी कोशिकाको कार्यक्षमता समयसँगै कमजोर हुँदै जान्छ । कोशिकाहरूमा ‘टेलोमेयर’ नामक संरचना हुन्छ, जसले डिएनएलाई क्षति हुनबाट जोगाउँछ । प्रत्येक कोशिका विभाजनसँगै...
मान्छेको जीवन मुटुको धड्कन सुरु भएसँगै सुरु भएर मुटु चल्न बन्द हुँदासम्म रहन्छ । त्यसैले पनि मुटु शरीरको अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण अंग हो । यसले शरीरभरि रगत पम्प गरेर अक्सिजन...
नेपालमा मुटु रोगबाट मृत्यु हुनेमा ३५ देखि ७५ प्रतिशतमा उच्च रक्तचाप र मधुमेह रोगहरू जिम्मेवार हुने विज्ञ बताउँछन् ।
कम्मरमा दुखाइ हुन्छ ? अचानक खुट्टा झमझमाउँछ ? घाँटी दुख्ने र झमझम गर्ने हुन्छ ? यी स्लिप डिस्कका लक्षणहरू हुन सक्छन् । ‘साइन्स डायरेक्ट’मा प्रकाशित एक अध्ययनका अनुसार, विश्वभरमा...
डा. सरोजकुमार सुवाल हाडजोर्नी तथा नसारोग विशेषज्ञ
चाडपर्वको रौनकसँगै खानपानको मज्जा लिने चलन छ । दशैं, तिहार जस्ता चाडहरूमा मासुजन्य परिकार, मिठाइ, चिल्लो र मसलेदार खानेकुरा तथा पेय पदार्थहरूको उपभोग बढ्छ । साथै यो बेला खानाको...
कमला मोक्तान कलेजोको गम्भीर समस्यासँग जुधिरहेकी छिन् । कलेजो प्रत्यारोपण नै गर्नुपर्ने चिकित्सकले बताएका छन् । प्रत्यारोपणका लागि अन्य व्यवस्था मिलाए पनि खर्च अभाव भएको उनले बताएकी छिन् ।...
चाडबाडको बेलामा खाएको चिल्लो, मसालेदार खाना सहजै पच्दैन । एकातिर चिल्लोयुक्त अनेकथरी व्यञ्जन, त्यसमाथि भोक नलागे पनि पटक-पटक खाइरहने हुन्छ । यस किसिमको खानपानले कतिलाई अपचको समस्या हुन्छ भने...
डा. खलील मिया पेट तथा कलेजो रोग विशेषज्ञ
धेरै पटक मानिसहरूबीच चामल खानु स्वास्थ्यका लागि राम्रो हो कि रोटी भन्ने विषयमा बहस हुन्छ । रातको थालीमा रोटी हुनुपर्छ कि चामल, यो धेरै कुरामा निर्भर हुन्छ । यो...
कार्बोहाइड्रेट पोषक तत्वको एक प्रमुख प्रकार हो, जसले शरीरलाई ऊर्जाको मुख्य स्रोत प्रदान गर्छ । यो खाद्य पदार्थहरूमा पाइने जैविक यौगिक हो, जसमा कार्बन, हाइड्रोजन र अक्सिजनका अणुहरू हुन्छन्...
फिलिपिन्सले अमेरिकासँग मिल्दोजुल्दो चिकित्सा अध्ययन र रेसिडेन्सी प्रशिक्षण प्रणाली अपनाएको छ । नेपालले भने ब्रिटिश मोडलको प्रभाव रहेको भारतीय मोडल अनुसरण गरेको छ।
अहिले दशैंको उल्लासमय क्षण छ । काम तथा अध्ययनका लागि घरबाट टाढा रहेकाहरू घर फर्कने, जमघट गर्ने क्रम सुरु भइसकेको छ । कति जना यात्रामै छन् । कति यात्राको...
दशैंको उमंगमय माहोलमा परिवारसँग समय बिताउन सबैलाई मन लाग्छ । यो समयमा धेरैजना लामो यात्रा गरी आफ्नो घर–परिवारसँग भेटघाट गर्न टाढा टाढाबाट आवतजावत गर्छन् । तर, गर्भवती महिलाले यात्रा...
डा. दिजा खनाल प्रसूति तथा स्त्री रोग विशेषज्ञ
धेरैले अझै पनि रेबिज खोप नाइटोमा लगाइन्छ भन्ने ठान्छन्, तर यो गलत हो ।
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
प्रदूषित वायुका कणहरू सिधै फोक्सोको भित्री भागमा पुग्छन्, जहाँ रगतमा अक्सिजन मिसिन्छ । यस्ता कणहरूले फोक्सोको अक्सिजन अवशोषण क्षमता कम गर्छ ।
दाहिने खुट्टा गुमाएका राजेश अहिले कोठामा बन्दीझैं भएका छन् । बाहिरको उज्यालाले उनको तनमनलाई स्पर्श गर्न सकेको छैन । हिँड्डुल गर्न नसक्दा अरूको सहारा लिनुपर्ने बाध्यता छ ।
काठमाडौं । फरच्युना हेल्थकेयर पा.लि.ले जेनजी आन्दोलनका घाइतेको उपचारका लागि निःशुल्क सिरिन्ज उपलब्ध गराएको छ । आन्दोलनका घाइतेको उपचार गरेका अस्पतालहरू निजामती कर्मचारी (सिभिल) अस्पताल, त्रिवि शिक्षण अस्पताल र...
गर्भावस्थाको ३७ हप्ता पूरा हुनुभन्दा पहिले बच्चा जन्मिनुलाई ‘प्रिम्याच्योर’ अर्थात समयपूर्व जन्म भनिन्छ । यस्ता बच्चाहरूमा विभिन्न स्वास्थ्य जोखिमहरू हुन सक्छन् । विशेष गरी ३२ हप्ताभन्दा पहिले जन्मेका बच्चाहरूमा...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
हामीले थाहा पाएका सबै सूचना तथा खबरहरू सही हुँदैनन् । रे..रे..का भरमा समाजमा गलत हल्लाहरू फैलिने चलन पुरानै हो । तर, जब सामाजिक सञ्जालहरू आए त्यसपछि भ्रामक तथा मिथ्या...
फ्याटी लिभर भन्नाले सामान्य भाषामा कलेजोमा बोसो जम्मा हुने रोग भनेर चिनिन्छ । यो यस्तो अवस्था हो-जसमा कलेजोमा असामान्य रूपमा हानिकारक चिल्लो वा फ्याट जम्मा हुने गर्दछ । कलेजोका...
प्रहरीले चलाएको गोली नेत्रको छातीमा लाग्यो । उनी गोलीको परवाह नगरी रगताम्य अवस्थामा सरकारविरुद्ध नाराबाजी गरिरहेका थिए ।
मनोसामाजिक परामर्शले शोकमा रहेका व्यक्तिलाई आफ्ना भावना व्यक्त गर्न, तनाव व्यवस्थापन गर्न र शोकलाई शक्तिमा बदल्न सहयोग गर्छ ।
पोष्टमार्टम भन्नाले मृत्युपश्चात गरिने शवको जाँच हो । नेपाली समाजमा पोष्टमार्टमबारे थुप्रै भम्र र गलत धारणाहरू रहेको पाइन्छ । पोष्टमार्टम सम्बन्धी हाम्रो समाजको यस्तै गलत धारणा र भ्रमका कारण...
३ असोज, काठमाडौं । पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका मेडिकल अन्कोलोजिस्ट डा.अरुण शाहीले ‘एक्सेलेन्स इन ग्लोबल क्यान्सर सर्भिस एन्ड आउटरिच’ अवार्ड प्राप्त गरेका छन् । मेडिकल अन्कोलोजी सोसाइटी इन बंगलादेश(एमओएसबी)ले...
अस्पताल पुग्नु अगाडि नै निकिताले यो संसार छाडिसकेकी थिइन् । स्वास्थ्यकर्मीहरूले ३० मिनेटभन्दा बढी सीपीआर गरे, तर निकितालाई बचाउन सकेनन् ।
नेपाल फेरि एकपटक राजनितिक परिवर्तनको अवस्थामा पुगेको छ । परिवर्तन आफैंमा अपरिहार्य प्रक्रिया भए पनि अन्योलतासहितको परिवर्तनले आशा भन्दा बढी अनिश्चितता जन्माउँछ । कता-कता नेपाल अस्थिरताको घेरामा छ कि...
मधुमेह दीर्घकालीन स्वास्थ्य समस्या हो, जसले रगतमा चिनीको स्तर लाई असन्तुलित बनाउँछ । यो अवस्थाले शरीरका विभिन्न अंगहरूमा जटिलताहरू निम्त्याउन सक्छ, जसमा मिर्गौला, मुटु, रक्तनली, आँखा र स्नायु प्रणाली...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
नेपाल अहिले फेरि एउटा संक्रमणकालको डिलमा उभिएको छ । सडकमा धुलो उडिरहेको छ, जनताको मनमा अनिश्चितताको बादल घुमिरहेको छ । आन्दोलनको बलले पुरानो सरकार परिवर्तन भएर अन्तरिम सरकार बनेको...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
आन्दोलनका क्रममा हुने हिंसात्मक घटनाहरूले ठूलो मानवीय क्षति निम्त्याउछ । यस्ता घटनाहरूमा गोली लाग्ने, आगलागी वा अन्य चोटपटकका कारण मृत्यु हुने व्यक्तिहरूको पहिचान र मृत्युको कारण पत्ता लगाउन जटिल...
कुनै पनि रोग लाग्नै नदिन र त्यसलाई नियन्त्रण गर्न जीवनशैली सन्तुलित र स्वस्थवर्द्धक हुनु अतिआवश्यक हुन्छ । कहिलेकाहीँ केही बानीहरूले रोग निम्त्याउछ । जब कि केहीले रोगहरूलाई बढावा दिन्छन्...
नेपालमा हालै भएको जेन जी आन्दोलन र सामाजिक अशान्तिका घटनाहरूले समाजका सबै तहलाई प्रभावित पारेको छ । विशेष गरी जेन अल्फा भनेर चिनिने १२ वर्ष र त्यो भन्दा कम...
चिकित्सक निरन्तर कर्म गरिरहेका थिए । तर गोली लागेर मृत्यु हुने क्रम बढिरहेको थियो ।
कोही व्यक्तिले जब कुनै भयानक तथा पीडादायी घटनाहरूको अनुभव गरेको छ वा त्यसको साक्षी बनिरहेको छ भने ऊ मानसिक रूपमा निकै विचलित हुन सक्छ । त्रसित र आत्तिएको अवस्थामा...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
मृतक र घाइतेको रगतमाथि खेलेर कुनै स्टन्ट नगर्न र आफूहरूलाई चेसको गोटी नबनाउन उनको आग्रह छ ।
‘यो आन्दोलन कुनै पार्टी, राजावादी वा स्वार्थ समूहका लागि होइन, बरू नेपालको भविष्यका लागि हो’
जेनजीहरूको बलिदानीपूर्ण संघर्षबाट देशमा राजनीतिक परिवर्तन आएको छ । नेपालको नयाँ खाका कोर्ने सुनौलो अवसरलाई सही तरिकाले सदुपयोग गर्न हाल गठन हुन लागेको मन्त्रीमण्डलको ठूलो भूमिका रहनेछ। प्रधानमन्त्रीको नियुक्ति...
काठमाडौँको नयाँ बानेश्वरमा रहेको निजामती कर्मचारी (सिभिल) अस्पताल, जहाँ सामान्यतया बिरामीको जीवन रक्षाका लागि दौडधुप हुन्छ प्राय । भदौ २३ गतेको दिन भने अस्पतालले युद्धभूमिको झल्को दिइरहेको थियो ।...
![घाइते जेनजी र उपचारमा खटिने स्वास्थ्यकर्मीलाई नि:शुल्क खाना [फोटोफिचर]](https://www.onlinekhabar.com/wp-content/uploads/2025/09/civil-food-3-500x272.jpg)
काठमाडौं । समानुभुती नेपालले अस्पतालमा उपचाररत घाइते र उपचारमा खटिएका स्वास्थ्यकर्मीलाई निःशुल्क खाना खुवाइरहेको छ । समानुभुती नेपालले यतिबेला निजामती (सिभिल) अस्पतालमा सबैभन्दा सक्रिय छ । सोमबार र मंगलबारको...
नेपाल अहिले अत्यन्तै संवेदनशील घडीमा छ। जेन्जी आन्दोलनले देशभर उथलपुथल ल्याएको छ । सरकारी संरचनाहरू जलाइएका छन्, व्यक्तिका घरमा आगजनी गरिएको छ । अस्पतालहरूमा भिडभाड बढेको छ । कैदीहरू...
पेशाले लेखा अधिकृत तिलक श्रेष्ठ(नाम परिवर्तन) २०८२ जेठ महिनामा वीर अस्पतालको फिजियोथेरापी युनिट आइपुगे । उनको समस्या थियो, ढाड दुखाइ । उपचारका लागि धेरैतिर भौतारिँदा पनि समस्या समाधान नभएपछि...
बिनय कँडेल सह-प्रमुख फिजियोथेरापिस्ट
अहिले स्वास्थ्यबारे सचेत हुने धेरैले बिहान खाली पेटमा मेथी खाने गरेको पाइन्छ । कतिपयले तौल घटाउनका लागि यसको सेवन गर्छन् भने कतिपयले मुटुको स्वास्थ्यलाई फाइदा गर्छ भन्दै खान्छन् ।...
सोच्नुहोस् त, यदि हाम्रो शरीरमा मांसपेशी नै भएन भने के हुन्थ्यो ? अनुहारमा हड्डी मात्र हुन्थ्यो । सायद हामी कुरुप र डरलाग्दा देखिने थियौँ । हातखुट्टा चल्दैनथे, हामी उभिन...
इन्टरमिटेन्ट फास्टिङ पछिल्लो समय सबैभन्दा चर्चित डाइट ट्रेन्ड बनिसकेको छ । यस्तो फास्टिङमा क्यालोरी वा कार्ब्सको मात्रामा नजर राख्ने झन्झट हुँदैन । यस फास्टिङमा के खाने भन्दा पनि खानाको...
नेपालमा बिहान उठ्नासाथ बच्चाहरूलाई दूध पिलाउनु प्रचलन जस्तै हो । शरीरलाई शक्ति दिनका लागि भन्दै बालकदेखि वयस्क र वृद्धवृद्धाहरूलाई हड्डी बलियो बनाउन भन्दै दूध पिउन दिइन्छ । जब बच्चाले...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
जाजारकोटका ललित राउत जब कक्षा ८ मा पढ्दै थिए, तब उनको खुट्टामा अचानक दुखाइ सुरु भयो । सुरुमा यो सामान्य दुखाइ जस्तो लाग्यो, तर ठिक हुनुको सट्टा बढ्दै गयो...
एन्जाइटी र डिप्रेसन सामान्य मानसिक स्वास्थ्य समस्या भए पनि धेरैले समयमै चिन्न सक्दैनन् । डर, चिन्ता र उदासीपनले दैनिक जीवनमा असर पार्न थाले भने यसलाई सामान्य तनाव नभई रोगको...
डा. आशिष ढकाल मानसिक रोग विशेषज्ञ
पछिल्लो समय मानिसहरूले आफ्नो स्वादमा सम्झौता गर्न नचाहने प्रवृत्ति बढ्दो छ । बजारमा विभिन्न स्वादिष्ट तारेका खानाहरूका स्टलहरू देख्दा आफूलाई रोक्न गाह्रो पर्छ । घरमा पनि पिरो, मसलेदार वा...
बढ्दो उमेरसँगै शरीरमा विभिन्न रोगहरूले बास गर्छन् । शरीर कमजोर हुँदै जान्छ । मधुमेह, मोतियाबिन्दु, उच्च रक्तचाप, कम सुन्ने समस्या, हृदय रोग, जोर्नी दुख्ने आर्थराइटिस लगायतका समस्या देखिन सक्छन्...
मानसिक विकारका लक्षणहरू समयसँगै बिग्रँदै जान्छन् । मनोविकारको दर व्यक्तिहरूमा फरक–फरक हुन्छ । वंशाणुगत कारण, उमेर, स्वास्थ्य अवस्था र मनोविकारको आधारभूत कारणहरू रोगको प्रगतिका लागि जिम्मेवार हुन सक्छन् ।...
डा. सुमनप्रसाद अधिकारी वरिष्ठ नसा तथा मनोरोग विशेषज्ञ
वात्सल्य आईभीएफ सेन्टर भदौ १४ गते, आफ्नो ९ वर्षको यात्रा पूरा गरी १०औं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । यो अवसरलाई ‘फेमिली डे’ को रूपमा मनाइएको थियो, जहाँ सयौं दम्पतीहरूले...
आधुनिक चिकित्सा विज्ञानभन्दा हजारौं वर्ष पुरानो इतिहास बोकेको चिकित्सा प्रणाली हो आयुर्वेद । नेपालमा आयुर्वेदिक चिकित्सक उत्पादन गर्ने तथा केही आधारभूत कार्यक्रमहरू भएका छन् । तर, आयुर्वेदिक औषधिको गहिरो...
डा. दीर्घराज जोशी औषधि रसायन विज्ञ
कहिलेकाहीं राति धेरै खाना खाएपछि बिहान भारीपन महसुस हुन्छ । कहिले त पेटभरि खाना खाँदा निद्रामा समेत असर पर्छ । भारी र धेरै तेल–मसला भएको खानालाई पचाउन हाम्रो शरीरले...
हाम्रो खानपान कत्तिको आनन्ददायक रह्यो भन्ने कुरा खानाको स्वादले निर्धारण गर्छ । हाम्रो जिब्रोलाई मिठो लाग्ने खानेकुरा खाँदा हाम्रो मुड राम्रो बनिरहेको हुन्छ भने नमिठो खानेकुरा खाँदा मुड बिग्रिन्छ...
नेपाल कृषिप्रधान देश हो, यहाँको आधा भन्दा बढी जनसंख्या जीविकोपार्जनका लागि कृषिमा निर्भर छ । आर्थिक सर्वेक्षण २०८०/०८१ अनुसार कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा कृषि क्षेत्रको योगदान २४.७१ प्रतिशत रहेको छ...
बढ्दो उमेरसँगै शरीरमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन् । उमेर बढ्दै जाँदा हाम्रा जोर्नीहरूको लचकता र बलियोपन बिस्तारै कम हुँदै जान्छ जसले गर्दा हातखुट्टा दुख्ने समस्या हुन्छ । घुँडाका जोर्नीहरूमा रहेको...
सामान्य बुझाइका लागि फ्याटी लिभर भनेको कलेजोमा बोसो जमेको अवस्थालाई बुझ्न सकिन्छ । फ्याटी लिभर प्रायः सुरुमा कुनै लक्षण नदेखाउने ‘साइलेन्ट’ रोग हो, जसलाई रुटिन चेकअप वा अल्ट्रासाउन्ड जाँचबाट...
डा. एकानन्द सिंह कलेजो प्रत्यारोपण सर्जन
जो व्यक्तिहरूलाई बारम्बार कब्जियतको समस्या हुन्छ, उनीहरूमा तौल बढ्ने मात्र नभई विभिन्न रोगहरूको जोखिम पनि बढ्छ । हरेक दिन पेट राम्रोसँग सफा नहुँदा शरीरमा विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरू निम्तिन सक्छन्...
डा. अमृत भण्डारी आयुर्वेदिक चिकित्सक
खाना बनाउँदा हरियो तरकारीलाई देखेर प्रायः मनमा यस्तो प्रश्न उठ्न सक्छ, तिनलाई पकाउँदा भिटामिन र खनिजजस्ता पोषक तत्वको मात्रा कम हुँदैन र ? त्यसोभए, तरकारीलाई नपकाई खानु स्वास्थ्यका लागि...
हाम्रो शरीरको एक महत्त्वपूर्ण अंग हो कलेजो, जसले शरीरबाट विषालु तत्त्वहरू बाहिर निकाल्ने, खानालाई ऊर्जामा परिणत गर्ने र धेरै जीवनरक्षक प्रोटिनहरू बनाउन मद्दत गर्छ । तर, पछिल्लो समय परिवर्तित...
डा. खलील मिया पेट तथा कलेजो रोग विशेषज्ञ
धेरै महिलाहरूलाई लाग्छ कि, सुत्केरी पछिको समय गर्भावस्था भन्दा पनि बढी कठिन हुन्छ । किनभने यो समयमा शरीरलाई रिकभरी र आराम चाहिन्छ, तर नयाँ आमाको जिम्मेवारी धेरै हुन्छन् ।...
अनुहारको पक्षघात एक यस्तो अवस्था हो, जसमा अनुहारका मांसपेशीहरू कमजोर भई काम गर्न छोड्छन् । यो समस्या स्नायुमा अचानक आएको गडबडीका कारण देखिन्छ, जसले अनुहारको एक भागको स्वरूप नै...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
युरिक एसिड हाम्रो शरीरमा प्रोटिनको विघटनबाट बन्ने एक प्रकारको फोहोर पदार्थ हो । जब प्रोटिन टुक्रिन्छ, त्यसबाट निस्कने अनावश्यक तत्वहरू मध्ये एक युरिक एसिड हो । सामान्य अवस्थामा, यो...
डा. मनिषा भोछिभोया बाथरोग विशेषज्ञ
फ्रेन्च फ्राइज कतिको खानुहुन्छ ? साताको ३ पटकभन्दा बढी फ्रेन्च फ्राइज जस्ता आलुको परिकार तारेको खानुहुन्छ भने यसको मात्रा आजैदेखि घटाउनुहोस् । किनकि, हालै भएका केही अध्ययनहरूले साताको तीन...
यात्राको नाम सुन्दा कतिपय व्यक्तिको अनुहारमा खुसीको सट्टा चिन्ता छाउँछ । यो किनभने उनीहरूलाई कार वा बसमा चढ्दा वाकवाकी हुन्छ । यो समस्यालाई ‘मोसन सिकनेस’ भनिन्छ । मोसन सिकनेसको...
प्रा.डा. विद्या सागर प्रसाद इन्टरनल मेडिसिन
काठमाडौंको एक प्रतिष्ठित कर्पोरेट हाउसमा काम गर्ने ३८ वर्षीय मनोज न्यौपाने, सो कम्पनीका कार्यकारी प्रमुख हुन् । स्कुल काल देखि तीष्ण दिमागका उनी पढाइमा अब्बल थिए । उनी अत्यन्तै...
डा. हेमराज कोइराला वरिष्ठ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सक एवं वरिष्ठ विशेषज्ञ रिजेनेरेटिव मेडिसिन
दाँत खिइने, कीराले खाने, टुक्रिने वा गिजाको समस्या भएमा दाँतको स्वास्थ्य बिग्रन सक्छ । यसले गर्दा दाँत उखेल्नु पर्ने वा कृत्रिम दाँत राख्नु पर्ने अवस्था आउन सक्छ । टुटेको...
डा. नियुक्ति अर्जेल गिजा तथा दन्तरोग विशेषज्ञ
गर्दन बाङ्गिने वा कडा हुने समस्या धेरैलाई हुन्छ । नेपालीमा यसलाई गर्दन अक्डियो वा बाउँडियो भन्ने गरिन्छ, तर मेडिकल भाषामा यसलाई टोर्टिकोलिस भनिन्छ । यो अवस्थामा गर्दनका मांसपेशीहरू कडा...
डा. सरोजकुमार सुवाल हाडजोर्नी तथा नसारोग विशेषज्ञ
क्यान्सर भयो भन्ने सुन्दा बिरामीलाई जुन तहको दु:ख महसुस हुन्छ निको भयो भनेको सुन्दा त्यही खालको सुख, आनन्द महसुस हुन्छ । तर कहिलेकाहीँ त्यही रोग केही वर्ष वा महिनापछि...
डा. अरुण शाही क्यान्सररोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । हामी मध्ये कतिपयमा सुत्दा घुर्ने समस्या हुन्छ । प्रायको घरमा एक न एकजना घुर्ने व्यक्ति हुन्छन् । धेरैलाई लाग्छ, यो एउटा बानी मात्र हो । अनि, यसरी...
अस्वस्थ खानपान र खराब जीवनशैलीका कारण धेरैजसो मानिसहरू ग्यास, एसिडिटी र अन्य पाचनसम्बन्धी समस्याहरूबाट पीडित हुन्छन् । यी समस्याहरू प्रायः तारेको, भुटेको र अत्यधिक मसालेदार खाना खानाले निम्तिन्छन् । ...
डा. खलील मिया पेट तथा कलेजो रोग विशेषज्ञ
शरीर स्वस्थ रहन हर्मोन सन्तुलनमा हुन आवश्यक छ । र, हर्मोन सन्तुलन पर्याप्त निद्रा, स्वस्थकर खानपान र सक्रिय दिनचर्याले हुन्छ । तर, अहिलेको भागदौड दिनचर्या, तनाव, अस्वस्थ खानपान, अनियमित...
डा. मधु पाण्डे मधुमेह, थाइराइड र हार्मोन विशेषज्ञ
परोपकार प्रसूति तथा स्त्री रोग अस्पताल नेपालको एक मात्र स्त्री रोग अस्पताल हो । यो अस्पताल प्रसूति गृहको नामले चिनिन्छ । नेपालको स्वास्थ्य क्षेत्रमा एक महत्वपूर्ण संस्थाको रूपमा स्थापित...
कुनै पनि व्यक्तिले मलद्वारबाट ग्यास छोड्नु एक सामान्य प्रक्रिया हो । सामान्य व्यक्तिले दिनमा पाँचदेखि पन्ध्र पटक ग्यास छोड्छन् । यदि ग्यास छोड्दा हुने असुविधा वा लज्जालाई बेवास्ता गरियो...
फाइमोसीस भनेको पुरुषको लिङ्गको माथिल्लो भागको छाला (फोरस्किन) ग्लान्स (लिङ्गको टाउको) माथिबाट आंशिक वा पूर्ण रूपमा पछाडि तान्न नसक्ने अवस्था हो। जन्मँदा करिब ९० प्रतिशत नवजात शिशुमा यो सामान्य...
डा. सरोज गिरी मूत्ररोग विशेषज्ञ
स्वस्थ रहनका लागि शारीरिक स्वास्थ्य जति आवश्यक छ, त्यति नै महत्त्वपूर्ण मानसिक स्वास्थ्य पनि हो । आजकालको व्यस्त जीवनशैलीका कारण ठूला मानिसहरू मात्र होइन, बच्चाहरू पनि विभिन्न मानसिक स्वास्थ्य...
आयुर्वेदिक र एलोप्याथिक औषधिहरू सँगै प्रयोग गर्ने प्रवृत्ति आजकाल बढ्दो छ । किनकि, धेरैले यी दुवैको संयोजनले छिटो र प्रभावकारी उपचार हुने विश्वास गर्छन् । तर, यो बानी स्वास्थ्यको...
डा. सन्तोष घिमिरे जनरल फिजिसियन
आजकालको व्यस्त जीवनमा धेरैले आफ्नो स्वास्थ्यको राम्रोसँग ख्याल राख्न सकिरहेका हुँदैनन् । स्वस्थ आहार लिनुको सट्टा उनीहरूले अतिप्रशोधित खानालाई बढी प्राथमिकता दिइरहेका छन् । साथै, गुलियो खानेकुरा हाम्रो खानपानको...
पछिल्लो एक वर्षमा झार मार्ने पाराक्वेट विषादी खाएका झण्डै १२ जना बिरामीहरूको चितवन मेडिकल कलेजमा मृत्यु भएको छ ।
अगस्ट १३ विश्व अंगदान दिवस । यस दिनमा अंगदानले जीवन बचाउने कुराबारे सचेतना फैलाउने काम गरिन्छ । साथै अंगदान गरी कसैको जीवन बचाउन योगदान गर्ने व्यक्ति र उसको परिवारको...
तपाईं बाटोमा हिँडेका मानिसहरूको आँखातिर नियाल्नुहोस् । करिब हरेक १० जनामध्ये ३ जना चस्मा लगाएका भेटिन्छन् । भनिन्छ-जहाँ गुण हुन्छ, त्यहाँ दोष पनि हुन्छ । यस्तै सुविधायुक्त संसारको दोष हो...
अजितकुमार ठाकुर दृष्टि विशेषज्ञ
सामान्यतया चिन्ता भन्नाले कुनै पनि विषय, घटना, परिस्थिति तथा अवस्थाप्रति लामो समयसम्म सोचमा रहिरहने डर मिश्रित आवस्था हो । हरेक व्यक्तिले चिन्ताको अनुभव गर्छन्, तर दीर्घकालीन चिन्ताले जीवनको गुणस्तरलाई...
डा. सुमनप्रसाद अधिकारी वरिष्ठ नसा तथा मनोरोग विशेषज्ञ
सिरिन्ज एक महत्त्वपूर्ण चिकित्सा उपकरण हो, जसले औषधि, खोप वा रक्त जस्ता तरल पदार्थलाई शरीरमा प्रवेश गराउने वा बाहिर निकाल्ने काम गर्छ । बिरामीको उपचारमा यो उपकरणको उपयोगिता धेरै...
धेरैजसो महिलाहरूलाई प्रजनन क्षमता सम्बन्धी पर्याप्त जानकारी हुँदैन । खासगरी जैविक घडीको बारेमा त झन् न्यून जानकारी हुन्छ । यस्ता अवधारणाहरू तब मात्र सुनिन्छन्, जब कुनै जोडीले बच्चा जन्माउने...
डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
नेपालको संविधानको धारा ३५ ले स्वास्थ्यलाई नागरिकको मौलिक हकको रूपमा उल्लेख गरेको छ । संघ, प्रदेश र स्थानीय तहको साझा अधिकार सूचीमा स्वास्थ्यलाई समेटिएको हुँदा तीनै तहले जनतालाई स्वास्थ्य...
औषधि भनेपछि झट्ट हामीलाई ट्याब्लेट, क्याप्सुल, झोल या इन्जेक्सन आदिको याद आउँछ । औषधिको मूल प्रयोजन कुनै पनि स्वास्थ्य समस्याको निराकरण गर्नु हो । अझ सहज तरिकाले भन्दा कुनै...
डा. दीर्घराज जोशी औषधि रसायन विज्ञ
हरेक वर्ष गर्मीयाम सुरू भएसँगै तराईका अधिकांश जिल्लामा सर्पदंश प्रमुख चुनौतीको रुपमा देखापर्ने गर्दछ । विज्ञहरूका अनुसार सर्पको वासस्थान मासिने गतिविधि बढ्दा सर्पहरू अस्वाभाविक रुपमा मानिसको वासस्थानमा आउने गरेका...
विश्वभरि अझै सयौं रोगको औषधि बन्न सकेको छैन। बनिसकेका औषधिले पनि सबै बिरामीलाई उत्तिकै प्रभावकारी काम गर्दैनन्।
यौन इच्छा हुनु स्वाभाविक हो । सामान्य हो । तर, यो इच्छा सीमाभन्दा धेरै बढ्छ भने समस्या भएको बुझिन्छ । जसले व्यक्ति शारीरिक मात्र होइन, मानसिक रुपमा पनि प्रभावित...
डा. ऋत पौडेल मनोचिकित्सक तथा यौनविद्
गर्भावस्थाको समयमा सक्रिय रहनु आमा र बच्चा दुवैको स्वास्थ्यका लागि अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण हुन्छ । यद्यपि, यो समयमा भारी व्यायाम वा थकाउने शारीरिक गतिविधिहरूबाट बच्नुपर्छ । तर, हल्का र नियमित...
बालबालिकाले झुक्किएर विषादी वा हानिकारक रसायन खाँदा गम्भीर स्वास्थ्य जोखिम निम्तिन सक्छ । उदाहरणका लागि, भर्खरै मकवानपुरका एउटा घटना घटेको छ ।यही साउन १३ गते रोपाइँ गर्ने बेला खेतमा...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
धेरैले मोटोपनको समस्या झेलिरहेका हुन्छन् । मोटोपन घटाउन उनीहरू विभिन्न उपायको खोजीमा रहन्छन् । कतिपय उपवास बस्छन्, सन्तुलित खानपान अपनाउँछन् । नियमित व्यायाम गर्छन्, शारीरिक परिश्रम गर्छन् । सामान्यतया...
उमेर बढेसँगै शरीर पनि बुढो हुँदै जान्छ । यो स्वभाविक प्रक्रिया हो । तर, उमेर नपुग्दै शरीरको अंग बुढो हुनुलाई सामान्य मान्न सकिँदैन । विज्ञानले भन्छ, अस्वस्थ आनीबानीले पनि...
राँगा, खसी जस्ता रातो मासुमा स्याचुरेटेड फ्याट धेरै हुन्छ, जसले कोलेस्टेरोलको स्तर बढाउँछ ।
आस्था कार्की पोषणविद्
कम प्युरिनयुक्त खानेकुराले युरिक एसिडको स्तरलाई नियन्त्रणमा राख्न मद्दत गर्छ ।
आस्था कार्की पोषणविद्
पछिल्लो समयका दम्पतीमा गर्भावस्था र परिवार नियोजन सम्बन्धी प्राथमिकताहरू परिवर्तन भइरहेका छन् । करियर र पारिवारिक जिम्मेवारीबीच सन्तुलन राख्न सन्तुलन सन्तान जन्माउने कुरामा पूर्वयोजना बनाउने गर्छन् । यसका लागि...
डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ
रक्सी, चुरोट र सुर्तीजन्य पदार्थले रक्तनलीलाई साँघुरो बनाउँछ, त्यसैले यस्ता कुरा सेवन गर्न पूर्ण रूपमा छाड्नुपर्छ ।
आस्था कार्की पोषणविद्
दक्षिण एसियाली देशहरूको भान्सामा प्रयोग हुने एक मसला हो-बेसार । यसको प्रयोग र फाइदाका विषयमा विभिन्न माध्यममा धेरै चर्चा हुने गरेको पाइन्छ । छातीमा जलन, अपच, मधुमेह, डिप्रेसन, अल्जाइमर...
जब कसैलाई मधुमेह हुन्छ, त्यसको अर्थ शरीरमा इन्सुलिन नामक हर्मोन या त पर्याप्त मात्रामा उत्पादन हुँदैन, या त उत्पादन भए पनि इन्सुलिनले ठिकसँग काम गर्न सक्दैन । इन्सुलिनले रगतमा...
गर्भावस्था एउटा यस्तो अनुभव हो, जसमा आमा र परिवार दुवै विभिन्न प्रश्न र जिज्ञासाहरूले घेरिएका हुन्छन् । तीमध्ये एउटा साझा प्रश्न हो— गर्भमा छोरा छ कि छोरी ? यो...
डा. रञ्जना यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
औषधि हाम्रो जीवनको पर्याय हो । कुनै स्वास्थ्य समस्या हुनेबित्तिकै हामी स्वास्थ्य संस्थामा पुगेर जाँच गरी औषधि ल्याएर खान्छौँ । नभए एक नजिकैको औषधि पसलमा पुगिहाल्छौँ, औषधि किन्न ।...
डा. दीर्घराज जोशी औषधि रसायन विज्ञ
