लामो समय चिनी खाइएन भने के हुन्छ ?

आजकालको व्यस्त जीवनमा धेरैले आफ्नो स्वास्थ्यको राम्रोसँग ख्याल राख्न सकिरहेका हुँदैनन् । स्वस्थ आहार लिनुको सट्टा उनीहरूले अतिप्रशोधित खानालाई बढी प्राथमिकता दिइरहेका छन् । साथै, गुलियो खानेकुरा हाम्रो खानपानको महत्त्वपूर्ण हिस्सा बनिसकेको छ । चाहे चिया÷कफी होस्, मिठाई, बिस्कुट वा प्याकेट तथा बट्टाका कुनै खानेकुरा हरेकमा केही न केही मात्रामा चिनी हुन्छ ।

कतिपयलाई गुलियो यति मनपर्छ कि चिनीबिना खाना खाएजस्तै लाग्दैन । तर, कहिल्यै सोच्नुभएको छ, यदि लामो समयसम्म चिनी खान पूर्णरूपमा छोडियो भने शरीरमा के प्रभाव पर्छ ?

धेरै मानिसहरू तौल घटाउन वा स्वास्थ्य सुधार गर्न चिनी छोड्ने सोच राख्छन् तर यसका फाइदा र बेफाइदाहरूबारे उनीहरूको मनमा धेरै प्रश्नहरू हुन्छ । कसैलाई लाग्छ कि चिनी छोड्न असम्भव छ । कसैले सोच्छन्- चिनीको सेवनले खासै असर पर्दैन ।

यद्यपि, जब लामो समयसम्म चिनीबाट टाढा रहिन्छ भने शरीर र मनमा विभिन्न परिवर्तनहरू देखिन थाल्छन् । यदि एक महिनासम्म चिनी खान छोडियो भने के–के फाइदा प्राप्त सकिन्छ ?

१.रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रणमा रहन्छ

जब निरन्तर चिनीको सेवन गरिन्छ, तब रगतमा चिनीको स्तर उच्च रहन्छ । यसले शरीरमा इन्सुलिन प्रतिरोध पनि बढाउँछ । यस्तो अवस्थामा, यदि लामो समयसम्म चिनी खान छोडियो भने रगतमा चिनीको स्तर नियन्त्रणमा रहन्छ । साथै, टाइप २ मधुमेहको जोखिम पनि कम हुन्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

चटक्कै चिनी छाडेपछि विकल्पमा के-के खान सकिन्छ ?

अध्ययनहरूका अनुसार, अतिरिक्त चिनीको सेवन घटाउँदा रगतमा चिनी र इन्सुलिनको स्तर घट्छ, जसले इन्सुलिन प्रतिरोध कम गर्छ र टाइप २ मधुमेहको खतरा घटाउँछ । उदाहरणका लागि, सोडा र क्यान्डी जस्ता गुलियो खानाहरूबाट आउने चिनीले रगतमा चिनीको स्तर बढाउँछ ।

३० दिनको ‘नो शुगर च्यालेन्ज’ मा भाग लिनेहरूले यसमा उल्लेखनीय सुधार देखेका छन् । यसबाहेक, अमेरिकी हार्ट एसोसिएसनका अनुसार, पुरुषहरूले दैनिक ३६ ग्राम र महिलाहरूले २५ ग्राम भन्दा बढी चिनी खानु हुँदैन ।

२.तौल घट्छ

चिनीमा प्रशस्त मात्रामा क्यालोरी पाइन्छ । जब चिनी खान छोडिन्छ तब क्यालोरीको मात्रा कम हुन्छ । यसले तौल घटाउन सजिलो हुन्छ । विशेषगरी, पेट र कमरको बोसोमा उल्लेखनीय प्रभाव देख्न सकिन्छ ।

चिनी क्यालोरी मात्र हो, जसमा पोषक तत्व हुँदैन र यसले तौल बढाउँछ । यसलाई छोड्दा क्यालोरी घट्छ र तौल घट्न मद्दत गर्छ । चिनीको सट्टा फलफूल, तरकारी, नट्स र गेडागुडी जस्ता पोषक भएका खाना खानु लाभदायक हुन्छ ।

३.ऊर्जा स्तरमा सुधार हुन्छ

जब हामी चिनी खान्छौँ, तब शरीरको ऊर्जा स्तर तीव्र रूपमा बढ्छ र घट्छ । यस्तो अवस्थामा, चिनी छोड्दा ऊर्जा स्तर स्थिर रहन्छ । शरीरले प्राकृतिक रूपमा ऊर्जा सन्तुलन गर्न सिक्छ । यसले ऊर्जावान र सक्रिय महसुस गराउँछ ।

चिनीले ‘सुगर क्र्यास’ निम्त्याउँछ, जसले थकान र कमजोरी ल्याउँछ । यसलाई छोड्दा जटिल कार्बोहाइड्रेटहरूबाट स्थिर ऊर्जा मिल्छ, जसले ऊर्जा स्तर कायम राख्छ ।

४.रोग प्रतिरोधी क्षमता बढ्छ

धेरै चिनी खाँदा शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतामा नकारात्मक असर पर्छ । यस्तो अवस्थामा, यदि चिनी खान छोडियो भने शरीरको रोग प्रतिरोधी क्षमता बलियो हुन सक्छ।

अधिक चिनीले रोग प्रतिरोधक प्रणालीलाई कमजोर बनाउँछ । यसलाई घटाउँदा प्रतिरोधक क्षमता बढ्छ । अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि थपिएको चिनीले मुटुरोग, क्यान्सर र मधुमेह जस्ता रोगहरूको जोखिम बढाउँछ । त्यस कारण यसलाई छोड्दा यी जोखिमहरू घट्छन् ।

५.निद्राको गुणस्तरमा सुधार हुन्छ

धेरै चिनी खाँदा निद्रामा बाधा पुग्छ । यसले राति राम्रो निद्रा लाग्दैन । चिनी छोड्दा निद्राको गुणस्तरमा सुधार हुन्छ । साथै, बिहान धेरै ताजा र ऊर्जावान महसुस हुन्छ।
चिनीले निद्राको चक्रलाई प्रभावित गर्छ, जसले गहिरो निद्रा रोक्छ । यसलाई छोड्दा निद्रा राम्रो हुन्छ, तर सुरुमा निद्रामा परिवर्तन हुन सक्छ ।

थप फाइदाहरू

छाला स्वस्थ हुन्छ : चिनीले छालाको उमेर बढाउँछ र यसलाई छोड्दा छाला सफा र जवान रहन्छ ।

दाँत स्वस्थ रहन्छ : गुलियो खानेकुराले दाँतमा एसिड उत्पादन गर्छ, जसले दाँत सडाउँछ । यसलाई घटाउँदा दाँतको स्वास्थ्य सुधार हुन्छ ।

मुटु स्वास्थ्य राम्रो हुन्छ : अधिक चिनीले ट्राइग्लिसराइड बढाउँछ र हृदय रोगको जोखिम बढाउँछ । यसलाई छोड्दा ट्राइग्लिसराइड घट्छ र मुटु स्वस्थ रहन्छ ।

प्रारम्भिक बेफाइदाहरू

चिनी छोड्दा लामो समयमा फाइदा भए पनि सुरुमा ‘सुगर डिटोक्स’ का लक्षणहरू देखिन सक्छन् । यी केही दिनदेखि हप्तासम्म रहन्छन् । शरीरले बानी परेपछि आफैँ हराएर जान्छन् । चिनी छोडपछि सुरू-सुरूमा, निद्रामा गडबडी, एकाग्रतामा कमी, टाउको दुखाइ, थकान, जस्ता लक्षण देखिन सक्छ ।

यी कुरा व्यवस्थापन गर्न क्रमिक रूपमा चिनी घटाउनुपर्छ, प्रोटिन र फाइबरयुक्त खाना खानुपर्छ, व्यायाम गर्नुपर्छ, पर्याप्त मात्रामा पानी पिउनुपर्छ र तनाव कम गर्नुपर्छ ।