आयुर्वेद

किन महत्वपूर्ण छ अष्टांग आयुर्वेद ?

दुनियाको प्राचिनतम चिकित्सा प्रणाली हो, आयुर्वेद । अहिले विश्वमा जतिपनि चिकित्सा प्रणालीको विकास भएको छ, ति सम्पूर्णको प्रेरणा यही आयुर्वेदबाट लिइएको मानिन्छ । कुनैपनि रोगलाई जरैबाट नष्ट गर्ने क्षमताका...

बर्राेको औषधीय महत्व : कसरी र केका लागि प्रयोग गर्ने ?

बर्राे एक पतझर जातिको रुख हो । आयुर्वेदमा त्रिफलाको रुपमा व्याख्या गरिएको यो एक बहुउपयोगी वनस्पति हो । वनस्पति विभागका अनुसार बर्राे नेपालबाहेक पनि भारत, पाकिस्तान, श्रीलंका, बर्मा, थाइल्याण्ड,...

दुरा जातिको परम्परागत उपचार विधि : कुन रोगमा कुन जडीबुटी खाने ?

नेपालमा आधुनिक उपचार पद्धतिको सुरुवात हुनुभन्दा पहिले धामीझाँक्रीमा मात्रै मान्छेले विश्वास गरेर बस्ने गर्दैन’थे । आधुनिक चिकित्सा पद्धतिको विकास हुनुपूर्व नेपालका अधिकांश जातिमा एकजना वैद्यको व्यवस्था गरिएको हुन्थ्यो ।...

फाइदा मात्र होइन, कागतीका बेफाइदा पनि छन्

कागती बहुउपयोगी फल हो । यसको सेवन स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक मानिनुका साथै सौन्दर्यमा पनि यसको उपयोगिता उत्तिकै छ । पानीमा कागतीको रस निचोरेर पिउनाले शरीरलाई भिटामिन सी, पोटासियम र...

चाडवाडको खानपानले बनाउला है बिरामी ! यसरी सुधारौं पाचनप्रणाली

हामी नेपालीहरुको एउटा नराम्रो बानी छः चाडवाडमा खानपानमा सावधानी नअपनाइकन जे पनि खाइदिने । यसैकारण दशैं, तिहार लगायतका चाडवाडमा धेरै मानिसहरु बिरामी पर्छन् । विशेषगरि दशैं तिहार लगायतका चाडमा...

बहुउपयोगी वनस्पती एलोभेराको यस्ता छन् फाइदा

तपाईं हामीले प्रयोग गर्ने विभिन्न प्रकारका सौन्दर्य प्रशाधनका सामग्रीहरुमा एलोभेराको प्रयोग भएको हुन्छ । एलोभेरालाई हाम्रो गाँउघर तिर घ्युकुमारी नामले पनि चिनिन्छ । आजभोली सौन्दर्य निखार्नको लागि बजारमा पाइने...

मधुमेहलाई जरैदेखि हटाउने सजिलो उपाय र आर्युवेदिक औषधी

हरेक नेपालीको घरमा कोहि न कोहि मधुमेहका रोगी हुनसक्छन् । मधुमेहलाई नेपाली समाजमा ‘खानदानी रोग’ भनिन्छ । खानदानी यस अर्थमा कि,सुख-सयाल वा ऐश आरमपूर्ण जीवन विताउनेहरु यस रोगको सिकार...

एन्टिबायोटिक्सको दुष्प्रभावबाट कसरी जोगिने ? यी उपाय अपनाउनुस

सकेसम्म एन्टिबायोटिक औषधी सेवन नगर्नु राम्रो हो । यसले हाम्रो भित्री अंगहरुमा नराम्ररी असर पुर्‍याउँछ । यद्यपी कहिले कहिं एन्टिबायोटिक खानै पर्ने हुनसक्छ । कतिले त अज्ञानताबस् पनि एन्टिबायोटिक...

कपाल फुलेको छ ? यसरी बनाउन सकिन्छ कालो

सेतो कपाल अर्थात कपाल फुल्नु , धेरैको निम्ति टाउको दुखाईको बिषय हो । एउटा निश्चित उमेरपछि कपाल फूल्नु स्वभाविक हो । यद्यपी अहिले कम उमेर वा किशोरवयमै कपाल सेतो हुने...

बिहान खाली पेट लसुन खानुको चमत्कारिक लाभ

लसुन, जो हाम्रो भान्सामा दैनिक प्रयोग हुन्छ । तरकारीको स्वादर वास्ना बढाउनका लागि लसुन उपयोगी हुन्छ । यद्यपी लसुनको साइनो स्वादसँग मात्र जोडिएको छैन । खाली पेट लसुन खानुको...

आयुर्वेद

न औषधी, न अप्रेशन, यसरी गर्न सकिन्छ रोगको निदान

प्रकृतिले शरीरको रचना यसरी गरेको छ कि, अधिकांश रोगको उपचार हामी आफैभित्र छ । अकुप्रेसर पद्धती त्यही अनुरुप विकास भएको हो, जसले शरीरको विशेष विन्दुहरुमा दबाव पैदा गरेर रोग...

कानको दुखाई एवं संक्रमणः किन हुन्छ, के छ उपचार ?

कतिपयले भोगेका होलान् यात्राको क्रममा कान दुख्छ । हवाई यात्रामा त यो संभावना अधिक हुन्छ । त्यसैले यात्राअघि नै कानमा कपास राख्न दिइन्छ । यी क्षणिक समस्या हुन् ।...

ध्यानः किन, कसले र कसरी बस्ने ? यसरी तन र मनको शुद्धिकरण हुन्छ

ध्यान एवं मेडिटेशन गर्ने भन्नसाथ अहिलेका पुस्ताले आडम्बरसँग जोडेर हेर्ने गर्छन् । उनीहरुको बुझाईमा यो ‘धार्मिक क्रिया’ हो, जसको कुनै वैज्ञानिक तर्क छैन । यो बुझाई एकदमै गलत हो...

मालिसको यो सरल विधी, जसले तपाईको शरीरलाई रोगमुक्त गराउँछ

मौसम परिवर्तन, वातवारणिय प्रदूषण, गलत आहार विहार, प्रतिरक्षा प्रणालीको क्षय, असन्तुलित भोजन, मानसिक तनाव, व्यायम र विश्रामलाई प्रश्रय नदिने जीवनशैली, कामको आपाधापी आदिले शरीरमा दोष प्रकोपलाई वढाउँछ । यो...

मुटुको रोग छ ? त्यसो भए यसरी पिउनुहोस् पीपलको पातको रस

आर्युवेदमा पीपलको विशिष्ठ महत्व छ । पर्यवरणलाई शुद्ध राख्ने पीपल औषधिय गुणले भरिपूर्ण छ । त्यसैले पीपलको रुख पूज्य भएको हो । पीपलको पात, जो हृदय सम्बन्धी रोग भएकाहरुका...

न औषधी, न अप्रेशन, यसरी पनि हुन्छ रोगको निदान

जब टाउको दुख्छ, ज्वरो आउँछ, चोटपटक लाग्छ, बेचैन हुन्छ, चक्कर लाग्छ, झाडापखलाले समात्छ, हामी हत्तपत्त एलोपेथिक औषधी चपाइहाल्छौ । यसले तत्कालै काम पनि गर्छ । हामी आरम महसुष गर्छौ...

मधुमेह र उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न यसरी पिउनुहोस् धनियाको रस

सजिलै उमार्न सकिने र सहजै भान्सामा उपलब्ध हुन्छ, धनिया । अचारमा होस् वा तरकारीमा धनियाको मिश्रणले स्वाद दोब्बर बढाउँछ । भनिहालौ, धनियामा औषधिय गुण पनि हुन्छ । यसमा क्याल्सियम,...

यस्तो अवस्थामा गर्दै नगर्नुहोस् लसुनको सेवन

लसुनलाई हामी स्वादको लागि प्रयोग गर्छौ, तरकारीमा । लसुनले स्वाद मात्र बढाउँदैन, यसको आफ्नै छुटै गुण छ, जसले औषधिको समेत काम गर्छ । मसलाको रुपमा प्रयोग गरिने लसुनको औषधिय...

पीपलको चमत्कारिक लाभः मधुमेहदेखि मृगौलासम्मको उपचार

धर्तीमा पाइने वनस्पतीमध्ये पीपलले अक्सिजनलाई शुद्ध गर्ने सबैभन्दा अह्म बृक्ष हो । यो एक यस्तो बृक्ष हो, जसले २४ घण्टा अक्सिजन दिन्छ । जबकी, अन्य बनस्पतीले राती कार्बन डाईअक्साइड...

आज तुलसी रोप्ने दिनः कुन रोगमा कसरी प्रयोग गर्ने ?

कतिपय बनस्पती यस्ता छन्, जो मानव जीवनको निम्ती अत्यान्तै महत्वपूर्ण मानिन्छ । जस्तो कि, तुलसी । परम्परादेखि नै तुलसीलाई सुरक्षित र संरक्षित ढंगले रोप्न, हुर्काउन सिकाइएको छ । जस्तोसुकै...

यी अवस्थामा हुनसक्छ घिउकुमारी पनि हानिकारक

घिउकुमारी, स्वास्थ्य र सौन्दर्य दुबैको लागि अति उपयोगी बनस्पती । चाहे पेट होस् वा अनुहारको दाग सफा गर्न नै घिउकुमारी उपयोगी मानिन्छ । त्यसो त कतिपय रोगमा समेत यसले...

घरमै यसरी बनाउनुहोस् केमिकल फ्रि टुथपेस्ट

बिहान-बेलुका दाँत सफा गर्नका लागि अधिकांश व्यक्ति टुथपेस्टको प्रयोग गर्छन् । तर, हामीले सोचेका छैनौ कि बजारमा पाइने टुथपेस्टमा कति रसायन हुन्छ, जसले हाम्रो दाँतलाई भित्रैदेखि कमजोर तुल्याउँछ ।...

यी घरेलु वीधीले गायब हुन्छ मृगौलाको पथरी

मृगौलामा पथरी हुने संभावना धेरैलाई हुन्छ । यस अंगमा स-सना कण बनेर एकअर्कामा जोडिएपछि पथरीको रुप लिन्छ । पथरी मृगौलामा एक वा त्यो भन्दा बढी हुनसक्छ । सामन्यतः यो...

आयुर्वेद

रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन लसुन र महको सेवन यसरी गरौं

लसुन र मह दुबै प्राकृतिक गुणले भरिपूर्ण हुन्छ । यदि दुबैलाई मिश्रण गरेर सेवन गर्ने हो भने, कतिपय रोगको समेत निदान गर्न सहयोग गर्छ । लसुन मसलेदार खानालाई स्वादिष्ट...

स्वास्थ्यका लागि कति गुणकारी गुराँसको फूल

यतिबेला गुराँस फूल्ने मौसम सुरु भइसकेको छ । पहाडी क्षेत्रमा ढकमक्क गुराँस फूलेर जंगलनै हराभरा भएको होलान् । यो जंगलमा फुल्ने यस्तो फूल हो, जसको सौन्दर्यमा जो कोहि मोहित...

सावधान, यसरी नगरौं शिलाजितको सेवन !

शिलाजितका अनेकन गुण छन् । यौनशक्ति बढाउन, नपुंसकता हटाउन, पाचनयन्त्र चुस्त राख्न, शीर्घपतनको समस्याबाट मुक्त हुन, मासिक श्राव नियमित गराउन, उच्च रक्तचाप रोक्न । हरेक किसिमका शारीरिक बिकार हटाउन...

५ डाइजेशन समस्याः १५ घरेलु उपचार

अस्वस्थ्यकर खानपानले हाम्रो पाचन यन्त्र कमजोर हुनपुग्छ । पाचनयन्त्र कमजोर भएपछि नै हो, शरीरमा अनेकौ समस्या पैदा हुने । यद्यपी कब्जियत, अपच, झाडापखला जस्ता पाचनसम्बन्धी समस्याको घरेलु बिधीबाट पनि...