घन्टौंसम्म डेस्कमा बसेर काम गर्नु अहिले धेरैको दैनिकी हो । तर, के तपाईंलाई थाहा छ ? यसरी बसेर काम गर्ने बानीले हाम्रो स्वास्थ्य, विशेषगरी मुटुलाई अप्रत्यक्ष रूपमा जोखिममा पारिरहेको...
डा. अशोक श्रेष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
अहिले स्वास्थ्यबारे सचेत हुने धेरैले बिहान खाली पेटमा मेथी खाने गरेको पाइन्छ । कतिपयले तौल घटाउनका भन्दै यसको सेवन गर्छन् भने कतिपयले मुटुको स्वास्थ्यलाई फाइदा गर्छ भन्दै खान्छन् ।...
मान्छेको जीवन मुटुको धड्कन सुरु भएसँगै सुरु भएर मुटु चल्न बन्द हुँदासम्म रहन्छ । त्यसैले पनि मुटु शरीरको अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण अंग हो । यसले शरीरभरि रगत पम्प गरेर अक्सिजन...
नेपालमा मुटु रोगबाट मृत्यु हुनेमा ३५ देखि ७५ प्रतिशतमा उच्च रक्तचाप र मधुमेह रोगहरू जिम्मेवार हुने विज्ञ बताउँछन् ।
उमेर बढेसँगै शरीर पनि बुढो हुँदै जान्छ । यो स्वभाविक प्रक्रिया हो । तर, उमेर नपुग्दै शरीरको अंग बुढो हुनुलाई सामान्य मान्न सकिँदैन । विज्ञानले भन्छ, अस्वस्थ आनीबानीले पनि...
शनिबार काठमाडौँको जडीबुटीमा रहेको एक फुटसल मैदानमा फुटसल खेलेर आराम गरिरहेका दोलखाका २३ वर्षीय खिमराज वली बेहोस् भए । उनलाई तत्काल उपचारका लागि बानेश्वरस्थित सिभल अस्पताल लगिएको थियो ।...
कलेजोले मैनजस्तो चिल्लो पदार्थ उत्पादन गर्छ, त्यो हो कोलेस्टेरोल । यो शरीरका लागि अत्यावश्यक हुन्छ । यसले कोषिकाको झिल्ली, भिटामिन डी र केही हर्मोनहरू बनाउन आवश्यक हुन्छ । कोलेस्टेरोलले...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
अहिले उच्च रक्तचाप नेपालीहरूमा एक मुख्य स्वास्थ्य समस्याका रुपमा देखिन्छ। हाम्रो परिवार, टोल-छिमेक तथा चिनेजानेका धेरैमा यो समस्या रहेको हामीले देख्ने गर्छौं । उच्च रक्तचापले हृदयघात, मस्तिष्कघात, मिर्गौला फेल...
डा. पुष्प मणि खराल जनरल प्राक्टिसनर
काठमाडौं । वीर अस्पताल, जहाँ देशभरका बिरामीको थामिनसक्नु भीड लाग्छ । त्यहाँका सबैजसो विभाग उत्तिकै भरिभराउ हुने गर्छ । तर, मुटुरोग विभागको शल्यक्रिया सेवा भने यसको अपावाद थियो ।...
उच्च रक्तचाप के कारणले हुन्छ ? खोतल्दै गयो भने त्यसको प्रमुख कारण एउटा खानपान पनि हुनसक्छ । सबैभन्दा बढी चुरोट, मदिरा, बजारिया खानेकुरा, रातो मासु, चिल्लो र अत्याधिक नुनिलाे...
पछिल्लो समय हृदय रोग विश्वभरमा मृत्युको प्रमुख कारण बनिसकेको छ । नेपालमा पनि युवाहरूमा जीवनशैलीसँग सम्बन्धित समस्याहरू जस्तै तनाव, शारीरिक गतिविधिको कमी, अस्वस्थ खानपानको बानी, मोटोपन र धूम्रपान जस्ता...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
हरेक वर्ष विश्वभर लाखौँ मानिसहरूले हृदयाघातका कारण ज्यान गुमाउँछन् । अस्वस्थकर खानपान र अस्वस्थकर जीवनशैलीका कारण मुटु रोगको जोखिम बढ्छ । हृदयाघातको समयमा व्यक्तिलाई मध्य छातीमा तीव्र दुखाइ हुन्छ...
डा. आनन्द जिसी मुटुरोग विशेषज्ञ
शरीरका अङ्गहरूमा धेरै प्रकारका दुखाइहरू हुन्छन् जस्तै तीब्र, हल्का, तुरुन्तै निको हुने वा बारम्बार हुने दुखाइ । यदि दुखाइको समस्या कहिलेकाहीँ हुन्छ भने खासै समस्या हुँदैन तर यदि एउटै...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
२०–२५ वर्षको अन्तराललाई मात्रै हेर्ने हो भने पनि नेपालीहरूमा सम्पन्नता धेरै आएको देखिन्छ । घर, बाटोघाटको अवस्था फेरिएको छ । गाउँमा बस्ने धेरैजना शहरमा बस्न थालेका छन् । सवारी...
डा. अनिल भट्टराई सहप्राध्यापक तथा कार्डियोभास्कुलर सर्जन
कोलेस्टेरोल मुख्यतया दुई किसिमका हुन्छन् । शरीरमा राम्रो काम गर्ने ‘एचडीएल कोलेस्टेरोल’ र शरीरमा नराम्रो प्रभाव पार्न सक्ने नराम्रो ‘एलडीएल कोलेस्टेरोल’। कोलेस्टेरोल बढ्यो भने मुटुको स्वास्थ्यको जोखिम बढ्छ र...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचाप भनेको के हो ? उच्च रक्तचाप एक सामान्य तर गम्भीर स्वास्थ्य समस्या हो जुन विश्वभरि लाखौं मानिसलाई प्रभावित गर्दछ। यसका लक्षणहरू धेरैजसो समय स्पष्ट हुँदैनन्। उच्च रक्तचापले...
पूर्वयुवराज पारस शाहलाई आइतबार हृदयाघात भएपछि उनी थापाथलीस्थित नर्भिक अस्पताल भर्ना भए। चिकित्सकका अनुसार शाहलाई योसहित चौथो पटक हृदयाघात भएको हो। यसरी पटक-पटक हृदयाघात हुनु कति खतरनाक हुन सक्छ...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
हामी सबैको मृत्यु हुने भनेको मुटुको चाल बन्दै भएर नै हो । हृदय गति बन्द नहुँदासम्म मान्छेको मृत्यु भएको मानिदैन । मस्तिष्क मृत्यु भन्ने अर्को पाटो छ तर पूर्णरुपमा...
डा. अनिल भट्टराई सहप्राध्यापक तथा कार्डियोभास्कुलर सर्जन
उच्च रक्तचाप र मधुमेह भएकाले रक्तदान गर्न मिल्छ ? यी दुई समस्याले रक्तदान गर्दा स्वास्थ्यमा असर त पार्दैन ? रक्तदान गर्न चाहने यी समस्या भएका अधिकांशले प्राय सोध्ने प्रश्न...
डा. विपिन नेपाल ट्रान्सफ्युजन मेडिसिन विशेषज्ञ
पछिल्लो समय मुटुका बिरामीको संख्या बढ्दो छ। उमेर पाको भएको अवस्थामा मात्र नभई कम उमेरमै पनि मुटुको समस्या देखिने क्रम पनि बढिरहेको छ। यसरी संख्या दिनानुदिन बढ्नुको कारण हाम्रा...
डा. अनिल भट्टराई सहप्राध्यापक तथा कार्डियोभास्कुलर सर्जन
आकस्मिक स्वास्थ्य समस्या जुनसुकै बेला, जोसुकैलाई आइपर्न सक्छ। त्यस्तो संवेदनशील परिस्थितिमा स्वास्थ्य सम्बन्धी सामान्य सीप र विधिले जीवन रक्षा गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ। आकस्मिक स्वास्थ्य समस्या आइपर्दा जान्नैपर्ने...
अध्ययन अनुसार नेपालमा ४८.६ प्रतिशत पुरुष र १५.३ प्रतिशत महिलाले चुरोट सेवन गर्ने गरेका छन् । जाडोयाममा युवाहरुले चुरोट बढी सेवन गर्ने गर्दछन् । चुरोट सेवनलाई छाड्ने हो भने...
‘उच्च रक्तचापको औषधि सकेसम्म खानु हुँदैन, खान सुरु गरेपछि कुनै हालतमा छोड्नु हुँदैन ।’ यही भ्रमका कारण अधिकांश नेपालीले उच्च रक्तचापको समस्या हुँदा समेत सजिलै औषधि सेवन गरेको पाइँदैन...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
कुनै स्वास्थ्य समस्या भए चिकित्सकले सुरुमा रक्तचाप परीक्षण गर्छन् । किनकि रक्तचापको अवस्थाले पनि स्वास्थ्य अवस्था कस्तो छ भनेर मार्ग दिशा दिन्छ । रक्तचाप उच्च र निम्न दुवै स्वास्थ्यका...
डा. अमित गौली कन्सल्टेन्ट फिजिसियन, इन्टरनल मेडिसिन
बढ्दो तनाव र बदलिंदो जीवनशैलीले धेरै मानिसलाई सानै उमेरमा दीर्घरोगको सिकार बनाइरहेको छ । तनाव र खराब जीवनशैलीका कारण देखा पर्ने एउटा प्रमुख समस्या उच्च रक्तचाप पनि हो ।...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
जाडो मौसम आएसंगै विभिन्न स्वास्थ्य समस्याले सताउँछ। किनकी यो समयमा तापक्रम घट्छ । विशेषत यो मौसम मुटुका बिरामीहरूका लागि पनि त्यति अनुकूल मानिँदैन । किनकि चिसो मौसमले मुटु र...
डा. आनन्द जिसी मुटुरोग विशेषज्ञ
दिमागलाई चयन छैन । दैनिक अनेक समस्याले घेर्दा मानिसले तनाव धेरै लिइरहेका छन् । भावनात्मक तनावले डिप्रेसन र एन्जाइटी गराउँछ भनेर हामीमध्ये धेरैले सुनेका छौं । चिकित्सकले पनि हरेक...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचाप किन हुन्छ ? यसका केही कारण छन् । त्यसमध्ये एउटा प्रमुख कारण हो, खानपान । कति यस्ता खानेकुरा छन्, जसले रक्तचाप बढाउँछ । जस्तो चुरोट, रक्सी, जंकफुड,...
दशैंलाई हामीले खाने र पिउने चाड भनेर बुझेका छौं । त्यही भएर यसबेला मनलाग्दी खाइन्छ । माछामासु, मदिरा त दशैंमा अनिवार्य जस्तै छ । अरुबेला नपिउनेले पनि ‘चाडपर्व त हो...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वमा सबैभन्दा बढी मृत्यु मुटुरोगका कारण हुने गरेको छ । हरेक वर्ष करिब एक करोड ८० लाख मानिसले हृदयघात वा स्ट्रोकका कारण ज्यान गुमाइरहेका छन्...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
धुम्रपान र मदिरा मुटुका लागि शत्रु हुन् । किनकि यसको लतले मुटुसम्बन्धी रोग ल्याउन सक्छ भन्ने त धेरैलाई थाहा नै छ । तर धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ, अत्यधिक तनावले...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
पछिल्लो समय नेपालमा मुटुसँग सम्बन्धित समस्या बढ्दो छ । कतिपय कलिलो उमेरमै मुटुरोगबाट पीडित छन् भने कति हृदयघातको सिकार भएका छन् । मुटुको समस्या र हृदयघातको घटना दिनहुँ बढ्दो...
डा. आनन्द जिसी मुटुरोग विशेषज्ञ
तपाईं मनलाई माया गर्नुहुन्छ कि मुटुलाई ? आज मैले हठात् यसरी प्रश्न गर्न पुगें । म माफी चाहान्छु, खै किन हो आज मेरो हृदय अलि तरल भएको छ ।...
नेपाल सरकार, विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन र नेपाल हेल्थ रिसर्च काउन्सिलले २०१९ मा गरेको अध्ययनमा संलग्न ९८ प्रतिशत नेपालीलाई कोलेस्टेरोल उच्च भएपनि त्यसबारे थाहा नै थिएन । अर्थात् कोलेस्टेरोलको समस्या...
डा. ओममूर्ति अनिल मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । बर्दियाका २४ वर्षीय सुवास कार्की (नाम परिवर्तन) दुई दिनअघि पाटन अस्पतालमा छाती दुखेर इमरजेन्सीमा भर्ना भए । मुटुरोग विशेषज्ञ डा. आनन्द जिसी, डा. अशोक अधिकारी र डा....
मुटु शरीरको मुख्य अङ्ग हो । यसको मुख्य काम शुद्ध रगत शरीरका सबै अङ्गमा आपूर्ति गर्नु हो । किनकि मुटुले रगत पम्प गर्ने काम गर्छ । यस प्रक्रियामा मुटु...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
‘फूर्तिलो व्यक्ति एक्कासि बेहोस भई अस्पताल पनि लैजान नपाई मृत्यु भयो’, ‘बाटोमा हिंड्दा हिंड्दै ढलेर मृत्यु भयो’ वा ‘सुतिरहेको अवस्थामा मृत्यु भयो ।’ यस्ता धेरै घटना सुन्नमा आइरहन्छन् ।...
डा. रन्जितकुमार शर्मा सिनियर कन्सलटेन्ट कार्डियोलोजिस्ट
उच्च रक्तचाप हुनुका पछाडि विभिन्न कारण हुन्छन् । जस्तो कि, वंशाणुगत, मिर्गौला र मुटुको समस्या, तनाव आदि । त्यससँगै यसमा मुख्य जिम्मेवार खानपानलाई पनि मानिन्छ । उच्च रक्तचाप नियन्त्रणका...
अनुश्री आचार्य पोषणविद्
मुटुको रक्त प्रवाहित गर्ने धमनीहरूमा रोकावट आउँदा त्यहाँ रक्त सञ्चार अवरुद्ध हुन्छ । जसकारण मांसपेशीहरू मर्न थाल्छन् र मुटुको क्रिया प्रभावित हुन्छ । यसैलाई हार्ट अट्याक अर्थात् हृदयघात भनिन्छ...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
बारम्बार वा एक्कासि छाती दुख्नु सामान्यदेखि गम्भीर स्वास्थ्य समस्याको कारणले हुनसक्छ । त्यसैले छातीमा कुनै प्रकृतिको दुखाइ छ भने बेवास्ता गरेर बस्नुहुँदैन । कतिपयले छातीको दुखाइ हुने बित्तिकै मुटुरोग...
डा. रन्जितकुमार शर्मा सिनियर कन्सलटेन्ट कार्डियोलोजिस्ट
‘हेर्दा फूर्तिलो, शरीरमा कुनै रोग लागेको समेत सुन्नु परेको थिएन, तर फलानोको राति अचानक मृत्यु भयो ।’ यस्ता खबर बेलाबखतमा सुन्ने र देख्ने गरिन्छ । जसको उदाहरणका रुपमा चर्चित...
डा. सतिश यादव इन्टरल मेडिसिन तथा क्लिनिकल रिसर्चर
वार्षिक रूपमा विश्व महिला समुदायमा हुने कुल मृत्यु संख्याको करिब ३५ प्रतिशत मृत्यु मुटुरोगबाट हुन्छ, जुन सबै प्रकारका क्यान्सरबाट हुने महिलाको मृत्युभन्दा बढी देखिन्छ । महिलामा हुने मुटुरोगको अध्ययन,...
डा. रन्जित बराल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ तथा उड्डयन चिकित्सा परामर्शदाता एवं जनरल फिजिसियन
तपाईं मुटु स्वास्थ्यबारे कति जानकार हुनहुन्छ ? अहिले सुनेको भरमा मुटु स्वास्थ्यबारे ज्ञान दिने र लिने धेरै भेटिन्छन् । जस्तै, मुटुरोग उमेर ढल्किएको मानिसलाई मात्र लाग्छ । बुढेसकाल नलागेसम्म...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
हृदयघात अर्थात् हर्ट अट्याक एक गम्भीर स्वास्थ्य समस्या हो । रक्तनली अर्थात् धमनीमा अचानक अवरोध वा रक्तसञ्चारमा कमी हुने अवस्थालाई हृदयघात भनिन्छ । यसबाट वयस्क महिला र पुरुष मात्र...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचाप अहिले आम समस्या नै बनेको छ । हरेक पाँच जनामध्ये एकजनामा उच्च रक्तचापको औषधि सेवन गरिरहेका बिरामी भेटिन्छन् । बिरामीको संख्या बढेसँगै सम्बन्धी व्यक्तिपिच्छे राय पनि सुनिन्छ...
डा. रोशन राउत वरिष्ठ मुटुरोग तथा मुटुको चाल विशेषज्ञ
शरीरको महत्वपूर्ण अंग मुटुको स्वास्थ्यमा ख्याल गर्नु अपरिहार्य छ । व्यायाम, स्वस्थ खानपान र तनावमुक्त रहेर मुटुलाई स्वस्थ राख्न सकिन्छ । मुटुका लागि अन्य पौष्टिक तत्वसँगै फ्याट अर्थात् बोसो...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
कुनै रोग लाग्दा विशेष ध्यान दिनुपर्ने कुरा हो, खाना । दीर्घरोगीले त खानेकुरामा अझ धेरै सतर्क हुनुपर्छ । के खाँदा हुन्छ, के हुँदैन ? भन्ने जानिराख्नुपर्छ । खान नहुने...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
धेरैजसो रोग लाग्नुको पछाडि हामी स्वयं कारण बन्ने गर्छौं । हाम्रो खानपान, बसाइ, दिनचर्या, सोच यावत् कुराले पनि शरीरलाई रोगी बनाउने जोखिम हुन्छ । हामीले जानेर वा नजानेर गर्ने...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
शरीर सक्रिय र गतिशील हुन जरुरी छ । जति शारीरिक रुपमा सक्रिय रहन्छौं, उत्ति नै हाम्रो अंगहरुको कार्य सही ढंगले सञ्चालन हुन्छ । शारीरिक गतिविधि वा सक्रियताको सोझो प्रभाव...
बदलिंदो जीवनशैली र खानपानका कारण अहिले बालबालिकादेखि वृद्धसम्मलाई उच्च रक्तचापको समस्याले सताइरहेको छ । उच्च रक्तचापले हृदयघात र स्ट्रोक निम्त्याउन सक्छ । यसलाई नियन्त्रण गर्न औषधिको सेवन गर्ने सल्लाह...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
यदि कसैलाई मधुमेहको समस्या छ भने उसले आफ्नो खानामा चिनी खानु हुँदैन भनिन्छ । तर चिनी मात्र होइन, कतिपय मधुमेहका बिरामीमा भने नुनको अत्याधिक सेवनले पनि रगतमा चिनीको मात्रा...
गर्भावस्थाको समयमा उच्च रक्तचापको सम्भावना अन्य महिलाहरूको तुलनामा पहिले नै उच्च रक्तचापको समस्या भएका महिलाहरूमा बढी हुन्छ । तर, गर्भावस्थाकै कारण पनि उच्च रक्तचापको समस्या देखा पर्छ । गर्भावस्थामा...
प्रा. डा. सुनिलमणि पोखरेल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
चिकित्सकले उच्च रक्तचाप भएकालाई फरक-फरक औषधि सिफारिस गर्छन् । यस्तो औषधि रक्तचापको मात्राअनुसार फरक हुन्छ वा अरु कारणले ? भन्ने जिज्ञासा हुनसक्छ । सामान्यतया उच्च रक्तचापलाई नियन्त्रणमा राख्न यस्तो...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
कोलेस्टेरोल एक प्रकारको चिल्लो पदार्थ हो, जुन रगतमा पाइन्छ । रगतमा कोलेस्टेरोल हुनु सामान्य हो तर यसको मात्रा अप्राकृतिक हुन गयो भने समस्या हुनसक्छ । रगतमा टोटल (कुल) कोलेस्टेरोल,...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
इको, ईसीजी, एन्जियोग्राम, टीएमटी । यस्ता धेरै किसिमको परीक्षण मुटुको परीक्षणको क्रममा तपाईंले सुन्नुभएको हुनसक्छ । मुटुमा केही समस्या भएमा वा शंका भएमा चिकित्सकले विविध परीक्षण गराउन सिफारिस गर्न...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचापलाई साइलेन्ट किलर भनिन्छ । रक्तचाप नियन्त्रण नहुँदा यसले शरीरको अन्य अंगलाई असर गर्न थाल्छ । त्यसैले उच्च रक्तचाप पुष्टि भएपछि चिकित्सकको सल्लाहमा औषधि खान सुरु गर्नुपर्छ ।...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
शरीरलाई स्वस्थ राख्न एउटा वयस्क मानिसले सातामा कम्तीमा १५० मिनेट शारीरिक गतिविधि गर्न जरुरी हुने मुटुरोग विशेषज्ञ डा. अभिषेक ठाकुर बताउँछन् । व्यायामले विभिन्न स्वास्थ्य समस्याबाट बचाउँछ भने व्यायाम...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
कोलेस्टेरोल एक प्रकारको चिल्लो पदार्थ हो, जुन रगतमा पाइन्छ । सरल भाषामा भन्नुपर्दा रगतमा पाइने बोसोलाई कोलेस्टेरोल भनिन्छ । यसले प्रत्येक कोषिकालाई जीवित राख्न मद्दत गर्छ । त्यसैले रगतमा...
हृदयघात जुनसुकै बेला हुनसक्छ । लक्षण देखिना साथ चाँडोभन्दा चाँडो उपचार भएन भने ज्यान जान सक्छ । यस्तोमा प्राथमिक उपचारबारे थोरै मात्र जानकारी पाउन सकियो भने ज्यान बचाउन सकिन्छ...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
जन्मजात मुटुरोग लागेका बालबालिकामा कुपोषण हुने भय हुन्छ । जन्मजात मुटुरोग लागेकामध्ये १५ प्रतिशतदेखि ६४ प्रतिशत बालबालिकामा पोषणको कमी हुनसक्छ । मुटुले पम्प गरेपछि मात्र शरीरको आवश्यक अंकमा रगत...
डा. देवकी खड्का बाल तथा मुटुरोग विशेषज्ञ
जन्मजात मुटुरोगमध्ये शिशुमा देखिने सबैभन्दा जटिल किसिमको रोगमध्ये एक हो निलो हुने मुटुरोग । मुटुको प्रणालीमा समस्या भई जन्मिंदा शिशुको छाला निलो हुने यो रोगलाई चिकित्सकीय भाषामा क्यानोटिक हार्ट...
डा. विधाता भण्डारी केसी बाल तथा मुटुरोग विशेषज्ञ
गर्भावस्थामा धेरै कुराको परीक्षण गर्नुपर्छ । परीक्षणबाट नै गर्भमा रहेको बच्चाको अवस्थाबारे थाहा हुन्छ । शिशुको शरीरका अंगहरु कतिको विकसित भइरहेको छ ? भन्ने थाहा पाउने परीक्षणमध्ये एक हो...
डा. अंशु शाक्य बाल मुटुरोग विशेषज्ञ
यौन प्राकृतिक आवश्यकता हो । यद्यपि, मुटुरोगको समस्या भएका धेरैमा एउटा जिज्ञासा हुनसक्छ- कतै यौन क्रियाकलापले मुटुलाई झन् जोखिम त पार्दैन ? यो दुविधा हुनु स्वभाविक हो । किनकि...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
अन्तर्राष्ट्रिय जर्नल नेसनल लाइब्रेरी इन मेडिसिनका अनुसार विश्वव्यापीरुपमा जीवित जन्मिने एक हजार बच्चामध्ये ८ देखि १० जन्मजात मुटुरोग हुन्छ । जन्मजात मुटुरोग धेरै किसिमको हुन्छ । जसमध्ये सबैभन्दा बढी...
डा. पुनम शर्मा बाल मुटुरोग विशेषज्ञ
गर्भावस्थामा मुटु विकसित हुने क्रममा मुटुको भित्री आकृति तथा रक्तनलीमा समस्या भई जन्मिएको अवस्थालाई जन्मजात मुटुरोग भनिन्छ । चिकित्सकीय भाषामा यस्तो समस्यालाई ‘कन्जेनाइटल हार्ट डिफेक्ट’ भनिन्छ । शरीरका विभिन्न...
डा. कुलरत्न थापा बाल मुटुरोग विशेषज्ञ
बालबालिकालाई टन्सिल भइरहेमा त्यसले मुटुमा समस्या ल्याउन सक्छ । यद्यपि हामीकहाँ धेरैजसो अभिभावक यसबारे त्यति सजग र सतर्क भएको पाइँदैन । त्यसैले समस्याले जटिल रुप लिइसकेपछि मात्र अस्पताल आउने...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
सामान्य हिसाबले बुझौं, मुटुबाट बाहिरिने र भित्र पस्ने रगतद्वारा रक्तननलीमा परेको चापलाई नै रक्तचाप भनिन्छ । बोलीचालीको भाषामा सामान्य रक्तचापमा माथि १२० र तल ८० हुनुपर्छ । यसको एकाई...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
जब जाडो बढ्छ, पानी पर्छ रक्सी पिउनेहरुले अर्को बहाना पाउँछन्, ‘मौसमले च्यालेन्ज गर्यो ।’ के पनि धारणा व्याप्त छ भने, रक्सी पिएपछि ज्यानमा तातो लाग्छ । यही कारण जाडो...
छाती दुख्ने समस्या अनेक कारणले हुनसक्छ । दुखाईको अनुभव पनि फरक फरक हुनसक्छ । कसैलाई छातीको बायाँ छेउमा दुख्छ, कसैलाई दायाँतिर दुख्छ । कहिले हल्का दुख्छ, कहिले सहनै नसक्ने...
डा. चन्द्रमणि अधिकारी कन्सल्टेन्ट कार्डियोलोजिस्ट
निद्रा र मुटुको सम्बन्ध गहिरो छ । पुग्दो मात्रामा मस्त एवं गहिरो निद्राले मुटुलाई जवान राख्न सहयोग गर्छ । यसका लागि कम्तीमा ७ घण्टाको निद्रा अनिवार्य छ । जो...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । केही दिनयता जाडो बढेसँगै देशभर जनजीवन प्रभावित भएका खबरहरु आइरहेका छन् । जाडोमा तापक्रम घट्दा स्वास्थ्यसम्बन्धी विभिन्न समस्या आउँछन् । त्यसमा पनि जाडोमा मुटुमा निकै असर पर्छ...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
जाडो महिनामा मस्तिष्कघात (स्ट्रोक)का बिरामीको संख्या बढ्छ । जापानमा गरिएको जनरल अफ न्युरोलोजी रिसर्च अनुसार गर्मीयामको तुलनामा जाडोमा तीन गुणा बढी स्ट्रोकको जोखिम हुन्छ । स्ट्रोक दुई कारणले हुन्छ,...
डा. राजीव शाह ब्रेन तथा स्पाइनल सर्जन
काठमाडौं । बजारमा उपलब्ध तेलमध्ये धेरैले जैतुनको तेल अर्थात् ओलिभ आयललाई सबैभन्दा राम्रो भनेको सुनिन्छ । धेरैजसो भूमध्यसागरीय देशमा उत्पादन हुने यो तेल नेपालमा उत्पादन हुँदैन । युरोप, उत्तर...
उच्च रक्तचाप भएका व्यक्तिलाई मुटुरोग हुने सम्भावना अधिक हुन्छ । किनकि शरीरमा रक्तचाप बढेको बेला मुटुले बढी दबाबमा काम गर्नुपर्ने हुन्छ । यसले मुटुमा घातक असरहरु गर्न सक्छ ।...
जब कसैको शरीरमा रगतको प्रवाह सामान्यभन्दा कम हुन्छ, यसलाई न्यून रक्तचाप भनिन्छ । तर मानिसहरूले न्यून रक्तचापलाई गम्भीर रूपमा लिंदैनन् । जबकि शरीरमा कम रक्तचापका कारण आवश्यक अंगहरुमा पूर्ण...
पाचन क्षमता कमजोर हुँदा हामीले खाएको खाना सजिलै पच्दैन । किनकि त्यसबाट पाउने पोषक तत्व शरीरले सोस्न सक्दैन, जसले गर्दा कुपोषण हुन्छ । त्यसैले पाचन प्रक्रिया कमजोर छ भने...
प्रणिती सिंह क्लिनिकल बेरियाट्रिक तथा पोषणविद्
आँखा खोल्दा दुनियाँदिवाना देखिन्छ । मान्छे र उसका महत्वकांक्षा देखिन्छ । पैसा र त्यसको भोक देखिन्छ । सुखसयल र त्यसको आसक्ति देखिन्छ । करियर र त्यसको प्रतिस्पर्धा देखिन्छ ।...
प्रा. डा. दीपक रेग्मी वरिष्ठ नाक कान घाँटीरोग शल्यचिकित्सक
‘तपाईं भन्नुहोस्, जीवनमा सबैभन्दा ठूलो कुरा के छ ?’ बसुन्धरास्थित नेशनल कार्डियक सेन्टरको माथिल्लो तलामा डा. ओममूर्ति अनिलको कार्यकक्ष छ । त्यहाँ पुग्नसाथ उनले हामीलाई अनपेक्षित प्रश्न सोधे ।...
काठमाडौं । हृदयघात हुने र यसबाट मृत्यु हुनेमा पुरुषको संख्या धेरै हुन्छ । पुरुषको तुलनामा महिलामा मुटुको रोग १० वर्षपछि मात्र देखिन सक्ने विज्ञहरु बताउँछन् । के त्यसो भए...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
मान्छेहरु भन्छन्, हृदयघात त बुढापाकालाई हुन्छ । तर, युवाहरु पनि हृदयघातको जोखिममा छन् । आखिर किन यस्तो भइरहेको छ ? यसलाई मिहिन रुपमा बुझ्न जरुरी छ । हाम्रो शरीरको...
काठमाडौं । हृदयघात यस्तो आपतकालीन स्वास्थ्य अवस्था हो, जसमा बिरामीलाई तुरुन्तै अस्पताल लैजानुपर्छ । यस्तो अवस्थामा बिरामीले समयमै चिकित्सकीय सहयोग नपाएमा मृत्युको जोखिम बढ्छ । त्यसैले विज्ञहरूले हृदयघातका सानातिना...
डा. विनायक गौतम कन्सल्टेन्ट कार्डिेयोलोजिस्ट
अहिलेको व्यस्त जीवनशैलीमा उच्च रक्तचाप धेरैमा देखिने दीर्घरोग बनेको छ । उच्च रक्तचाप हुँदा शरीरमा तत्कालै कुनै जटिल समस्या नदेखिने भएकाले धेरैले यसलाई गम्भीरतापूर्वक लिएको पाइँदैन । तर यसकै...
मोटोपन र मुटुरोगबीच कुनै सम्बन्ध छ ? धेरैले हामीसँग सोधिरहेका हुन्छन् । जति जति मान्छेको मोटोपन बढ्दै जान्छ, मुटुरोगको जोखिम पनि बढ्न सक्छ । मधुमेह, कोलेस्ट्रोल र उच्च रक्तचाप हुनुमा...
डा.कुञ्जाङ शेर्पा मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ प्रा. डा. राजेन्द्र कोजुले बिरामीहरूको मुटु छामेको २० वर्षभन्दा बढी भइसक्यो । चिकित्सा उनको पेसा हो । यसबाहेक उनी लेख रचनामा पनि उत्तिकै सक्रिय...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
मुटुको चाल कम भएका व्यक्तिको छातीमा एक प्रकारको स्वचालित यन्त्र पेसमेकर राख्ने गरिन्छ । पेसमेकरलाई सामान्य ढंगले इन्भर्टर वा ब्याट्री भनेर बुझ्दा हुन्छ । यसले मुटुको चाल कम भएका...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
के मुटुमा खराबी हुँदै गएको कुनै संकेत हुन्छ ? धेरैले यस्तो प्रश्न सोध्ने गर्छन् । स्वभाविक हो, मान्छेलाई आफ्नो स्वस्थ्यबारे ख्याल हुनु । त्यसमा पनि मुटुको प्रसंगमा मान्छेहरु अरु...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचापको समस्या आउनासाथ दुई कुरा मनमा आउँछन् । एउटा दीर्घरोगको सिकार र आजीवन औषिध खानुपर्ने रोग । धेरैजसोले त औषधि खान झन्झट मानेर खाँदै छाड्दै पनि गरेका हुन्छन्...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
यदि कसैलाई हृदयघात हुन्छ भने उसलाई केही समयअघिदेखि संकेत देखा परेको हुन्छ । जस्तै, छाती भारी हुने वा दुख्ने, शरीरमा चिट्चिट् पसिना आउने, धड्कन बढ्ने, आत्तिने, कहिलेकाहीं दुखाइ हाततिर...
बन्जी जम्प गर्नुपर्यो, हिमाल चढ्नुपर्यो, मसानघाटमा बस्नुपर्यो भने मान्छेहरु भन्छन्- ‘मुटु दह्रो बनाउनुपर्छ ।’ कुनै जोखिमपूर्ण काम गर्नु परेमा वा ठूलै विपत्ति सहनुपरेमा मान्छेहरु भन्छन्- ‘मुटु बलियो बनाउनुपर्छ ।’...
डा. दिपांकर प्रजापति कन्सलटेन्ट कार्डियोलोजिस्ट तथा एसोसिएट प्रोफेसर
काठमाडौं । काठमाडौंको मूलपानी निवासी गोकर्ण थापा दुई वर्षअघि अचानक हृदयघात भएर गंगालाल राष्ट्रिय हृदय केन्द्र पुगे । समयमै अस्पताल पुगेका कारण उनको टालिएको मुटुको नसा खोलियो र उनको...
मुटुमा विभिन्न कारणले समस्या आउँछ । मुटुरोग लाग्नुको प्रमुख कारण खानपिन हो । यदि दैनिक रुपमा लो डेन्सिटी लिपोप्रोटिन (एलडीएल) अर्थात् खराब कोलेस्टेरोल बढ्ने चिल्लो, गुलियो र नुनिलो खानेकुरा...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
कोलेस्टोरल भन्नासाथ मान्छेहरु झस्किन्छन् । तर कोलेस्टोरल हाम्रो शरीरलाई आवश्यक तत्वमध्येमा पर्छ । खासमा कोलेस्टोरल हाम्रो कोषमा पाइने एक प्रकारको बोसो (लिपिड) पदार्थ हो । शरीरको प्रत्येक कोषको बाहिरी...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । तपाईं फोनमा कति समय कुरा गर्नुहुन्छ ? हालैको एक अध्ययनले मोबाइलमा लामो समय कुरा गर्नेलाई उच्च रक्तचापको जोखिम हुने खुलासा गरेको छ । युरोपियन सोसाइटी अफ कार्डियोलोजी...
उच्च रक्तचाप वा न्यून रक्तचाप हुनु स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले राम्रो मानिंदैन । रक्तचाप अनियन्त्रित भएर हुने यो समस्या बढिरहेको छ । यी दुई समस्यामा पनि उच्च रक्तचापलाई लिएर मात्रै धेरै...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । बदलिंदो जीवनशैलीका कारण मानिस विभिन्न रोगको चपेटामा परिरहेका छन् । त्यसमध्ये उच्च रक्तचाप आम समस्या जस्तै बन्दै गएको छ । यो समस्यालाई समयमै नियन्त्रण गर्न सकिएन भने...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
अक्सर हामी भनिरहेका हुन्छौं, बजारका खानेकुरा हानिकारक हुन्छन् । चाउचाउ, बिस्कुट, चिप्स, कुरकुरेले स्वास्थ्य खराब गर्छ । किन यसो भनिएको होला ? किनभने यी खानेकुरामा ‘ट्रान्स फ्याट’ हुन्छ ।...
काठमाडौं । उच्च रक्तचाप भएको अवस्थामा जिम जान हुन्छ ? धेरैमा द्विविधा छ । किनभने उच्च रक्तचाप भएकालाई कतिपय व्यायाम वर्जित गरिन्छ । गह्रौं वा तीव्र गतिमा गरिने व्यायामले...
खानपान र रक्तचापबीच खास साइनो छ । रक्तचाप बढाउने वा सन्तुलित राख्ने भन्ने कुरा हामी के खान्छौं भन्ने प्रश्नले पनि निर्धारण गर्छ । हामीले खाने कतिपय खानेकुरा यस्ता छन्,...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
कतिपयले मुटु हल्लियो, उफ्रियो भनिरहेका हुन्छन् । खासगरी सुतेको बेला मुटु हल्लियो, उफ्रियो भनेर चिन्तित हुने गर्छन् । के वास्तवमै यस्तो हुन्छ ? मान्छेले मुटु उफ्रिएको, हल्लिएको महसुस दुई...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
बिहान ३ देखि ६ बजेसम्मको समयमा धेरैजसो मुटुरोगका बिरामीलाई हृदयघात हुने जोखिम उच्च हुन्छ । बिहानको समयमा हाम्रो शरीरमा तनाव हार्मोन र कर्टिसोल हर्मोनको स्तर बढी हुन्छ, जसले हृदयघात...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । उच्च रक्तचापलाई चिकित्सकीय भाषामा ‘हाइपरटेन्सन’ भनिन्छ । यसको अर्थ हुन्छ, मुटु र रक्तनलीहरुमा दबाब बढ्नु । विना लक्षण पनि सुस्त गतिमा यसले शरीरलाई गलाउँदै लैजान सक्ने भएकाले...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । उच्च रक्तचाप यस्तो गम्भीर समस्या हो, जसलाई ‘साइलेन्ट किलर’ पनि भनिन्छ । उच्च रक्तचापको समस्या बढ्दै गएपछि औषधि खानु नै यसलाई नियन्त्रण गर्ने एक मात्र विकल्प हुन...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
जब हामी कुनै कारणले अचानक आत्तिन्छौं वा डराउँछौं, तब मुटु छिटोछिटो ढुकढुक गर्छ । मुटु नै बाहिर आउला कि जस्तो हामीलाई लाग्छ । डराएको, आत्तिएको र दौडिएको बेला मुटुको...
डा. रोशन राउत वरिष्ठ मुटुरोग तथा मुटुको चाल विशेषज्ञ
शारीरिक स्वास्थ्यका लागि स्वभावको भूमिका मुख्य हुन्छ । रोग निम्त्याउने एउटा जड मानिसको स्वभाव पनि हो भनिन्छ । विशेषतः हाम्रो स्वभाव अनुसार नै हाम्रो स्वास्थ्य स्वस्थ हुने र नहुने...
डा. कमल शर्मा लम्साल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ
हृदयघातलाई अज्ञानताको कालो कोठाबाट उज्यालोमा ल्याउने कामको सुरुवात यिनै अध्ययनहरूले गरेका हुन्। सन् १९५० यता अमेरिका जस्ता देशमा हृदय रोगबाट हुने मृत्युको दर दुई-तिहाइले घटेको छ।
काठमाडौं । जब तपाईंलाई कसैले नमिठो वचन बोल्छ, मनमा च्वास्स बिझ्छ । जब तपाईंलाई कसैले हार्दिकतापूर्वक तारिफ गरिदिन्छ, मन गर्वले ढक्क फुल्छ । जब तपाईंले अप्रत्यासित अप्रिय खबर सुन्नुहुन्छ,...
डा. सुनिल कोइराला वरिष्ठ कल्सल्टेन्ट न्युरोलोजिस्ट
काठमाडौं । रक्तचाप सन्तुलित हुनुपर्छ तर विभिन्न कारणले यसमा उतारचढाव आइरहेको हुन्छ । रक्तचाप घटबढ हुनु स्वास्थ्यको लागि राम्रो होइन । त्यसैले समय–समयमा आफ्नो रक्तचापको स्थिति के छ भनेर...
उच्च रक्तचापको औषधि सेवन गरेपछि जीवनभरि छाड्न मिल्दैन भन्ने चिन्ताले धेरै व्यक्ति उच्च रक्तचापको समस्या भए पनि औषधि सेवन गर्न भने डराउँछन् । तर केहीले औषधि सुरु गरेपछि पनि...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
