नेपालमा फिजियोथेरापी सेवा आवश्यक पर्ने ५ मुख्य स्वास्थ्य समस्या

फिजियोथेरापी आधुनिक चिकित्साको एक उपचार विधि हो । कुनै दुखाइको समस्या लिएर चिकित्सककहाँ जाँच गर्न जाँदा कतिपय अवस्थामा औषधिसँगै फिजियोथेरापीका लागि पनि सिफारिस गरिन्छ । नेपालमा विज्ञ फिजियोथेरापिस्टबाट  गुणस्तरीय सेवा प्रदान गर्ने थुप्रै स्वास्थ्य संस्था छन् ।

नेपालमा सबैभन्दा बढी फिजियोथेरापी सेवा लिने–दिने गरिएका मुख्य ५ स्वास्थ्य समस्या के हुन् त ?

१.ढाड तथा गर्दन दुखाइ ।

यसमा विशेषगरी कम्मर दुख्ने र घाँटी दुख्ने समस्या हुन्छ । जसले गर्दा खुट्टा वा हात झमझमाउने, दुख्ने, पोल्न र कमजोर हुने समस्या देखिन्छ । यसमा फिजियोथेरापिस्टले बिरामीको दुखाइ पहिचान गरी दुखाइ व्यवस्थापन गर्ने गरिन्छ ।

बिरामीलाई सु–सूचित गर्नेदेखि म्यानुअल थेरापी गर्ने गरी उपचार गरिन्छ । यसमा मांसपेशी बलियो बनाउने अभ्यास तथा ती भागको लचकताका लागि अभ्यास गरिन्छ।

२.घुँडा दुखाइ

विशेषगरी उमेर बढ्दै गएपछि अर्थात बुढ्यौली उमेरका व्यक्तिमा यो समस्या धेरै देखिन्छ । विशेष गरी घुँडा खिइने कारणले र अन्य कुनै चोटपटकको कारणले यो समस्या आउँछ । लिगामेन्ट इन्जुरी, मिनिस्कस इन्जुरी जस्ता कारणले पनि घुँडाको दुखाइ हुन सक्छ । यसमा फिजियोथेरापीको विशेष भूमिका हुन्छ । दुखाइ व्यवस्थापन, बिरामीलाई त्यसबारेको वास्तविक जानकारी दिने, यसको कार्यक्षमता बढाउने काम फिजियोथेरापी सेवाले गर्छ । घुँडा वरिपरिका मांसपेशीलाई बलियो बनाउने काम गरिन्छ ।

३.पक्षघातका कारण हुने समस्या

यो समस्यामा मस्तिष्कका रक्त नलीमा रगत नपुगेर शरीरको एक भाग नचल्ने र छोएको थाहा नहुने हुन्छ । यसमा पनि बिरामीलाई समस्याको बारेमा शिक्षा दिने, बिरामीको कार्यक्षमता बढाउने, सन्तुलन कायम गर्ने र विभिन्न मांसपेशीलाई बलियो बनाउने किसिमका थेरापी गराइन्छ ।

४.बालबालिका हुने मस्तिष्क पक्षघात

बालबालिका हुने मस्तिष्क पक्षघातलाई सेरेब्रल पाल्सी पनि भनिन्छ । फिजियोथेरापी सेवा धेरै आवश्यक पर्ने समस्यामा यो पनि पर्छ । बालबालिका गर्भमै रहेको अवस्थामा रक्तनलीहरू कमजोर भएर वा मस्तिष्कमा रगतको मात्रा कम भएर यस्ता किसिमका समस्याहरु आउछन् । यस्तो समस्या हुँदा समयअनुसार हुनुपर्ने विकास नहुने हुन्छ । यसमा फिजियोथेरापिस्टले समस्या पहिचान गरेर सेवा दिने गर्छन् ।

शरीरका भागहरू तन्काउने, मांसपेशी बलियो बनाउने, शरीरमा लचिलोपन वृद्धि गर्ने, खालका शारीरिक अभ्यास गराइन्छ । यसका साथै जोर्नीलाई खुकुला बनाउन मद्दत गर्ने किसिमका अभ्यास पनि गर्न लगाइन्छ ।  बालबालिकाको चालको नियन्त्रण गर्ने, सन्तुलन कामय गर्ने जस्ता कसरतहरू फिजियोथेरापिस्टले गराउँछन् ।

५.कुमको जोर्नी दुख्ने अथवा नचल्ने

यो समस्यालाई ‘फ्रोजन सोल्डर’ भन्ने गरिन्छ । विशेष गरी मधुमेहका बिरामीमा यो समस्या देखिन्छ । लामो समयदेखि मधुमेह रोग रहेका र कुममा चोट भएका व्यक्तिमा यो समस्या हुनसक्छ । यो समस्यामा हात माथि उठाउन गाह्रो हुने वा नसक्ने, राति धेरै दुख्ने हुन्छ ।

यस खालको समस्या हुँदा फिजियोथेरापिस्टले सुरुमा बिरामीलाई यो समस्याको बारेमा राम्रोसँग जानकारी दिने गर्छन् । कुमको जोर्नीको चाललाई सजिलो बनाउने, कुम वरिपरिका मांसपेशीहरुलाई बलियो बनाउने, लचिलो बनाउने कसरत गराइन्छ ।

सावधानी

फिजियोथेरापी सेवा लिँदै गर्दा आफूले प्रमााणमा आधारित सेवा पाइराखेको छ कि छैन भन्ने जानकारी सेवाग्राहीमा हुनु जरुरी छ । हरेक फिजियोथेरापिस्टले बिरामीको समस्या के हो ? कस्तो उपचार आवश्यक छ र यो समस्याले उसको कार्यक्षमताका कस्तो ह्रास आएको छ भन्ने बुझेर मात्रै उपचार थाल्नुपर्छ ।