पेट स्वास्थ्य : १० भ्रम र सत्य
पेट स्वस्थ छ भने शरीरले आवश्यक पोषण र ऊर्जा पाउँछ, जसले शरीरमा दिनभर स्फूर्ति राख्छ । दैनिक कार्यक्षमतामा वृद्धि गर्छ । तर पेट खराब हुँदा पाचनप्रक्रिया प्रभावित हुन्छ, ऊर्जा...
पेट स्वस्थ छ भने शरीरले आवश्यक पोषण र ऊर्जा पाउँछ, जसले शरीरमा दिनभर स्फूर्ति राख्छ । दैनिक कार्यक्षमतामा वृद्धि गर्छ । तर पेट खराब हुँदा पाचनप्रक्रिया प्रभावित हुन्छ, ऊर्जा...
दशैंमा सधैंभन्दा खानपान केही फरक हुन्छ । मासु र मसालेदार परिकारको उपभोग दशैंमा बढ्छ । तर सन्तुलन नमिलाई धेरै खानेकुरा खाने र व्यायाम नगर्दा यो बेला विभिन्न स्वास्थ्य समस्या...
पछिल्लो समय आमाशयको समस्या धेरैमा देखिंदैछ । खराब जीवनशैली, अस्वस्थकर खानपान, निष्क्रिय दिनचर्या र भागदौडले आमाशयको स्वास्थ्यलाई प्रत्यक्ष असर गर्छ । फलस्वरुप आमाशयमा घाउ (अल्सर) र आमाशयको क्यान्सर समेत...
फ्याटी लिभर भनेको कलेजोमा बोसो जम्नु हो । विभिन्न कारणले कलेजोमा बोसो थुप्रिएर यो समस्या उत्पन्न हुन्छ । यसरी जम्ने बोसोले कलेजोको कार्यक्षमतामा अवरोध पुर्याउँछ । कलेजो बिग्रिने प्रमुख...
काठमाडौं । काभ्रेकी सावित्री बस्नेतलाई एक्कासि पेट दुख्ने समस्याले सताउन थाल्यो । ग्यास्ट्रिकको कारणले होला भनेर फार्मेसीमा गएर ग्यास्ट्रिकको औषधि ल्याएर खान थालिन् । एक हप्ता ग्यास्ट्रिकको औषधि खाँदा...
हरेक दिन पेटमा एसिड उत्पादन हुन्छ, जसले खाना पचाउन मद्दत गर्छ । पाचनका लागि पेटबाट अनिवार्य यो एसिड निस्किनुपर्छ । तर कहिलेकाहीं कुनै कारणवश एसिड आवश्यकभन्दा बढी निस्कन्छ ।...
हामीले खाएको खानालाई ऊर्जामा बदल्ने, नयाँ कोषिकाहरु निर्माण गर्ने र पुरानोलाई सुरक्षित बनाइराख्ने रसायनिक प्रक्रियालाई मेटाबोलिजम भनिन्छ । के खान्छौं ? कुन औषधि लिन्छौं ? धुम्रपान होस् वा व्यायाम ।...
जन्डिस भनेको रोग हो भन्ने मान्छेलाई लाग्छ । तर जन्डिस रोग नभएर रोगको लक्षण हो । जसरी विभिन्न रोगको लक्षणको रुपमा ज्वरो आउन सक्छ, त्यसरी नै जन्डिस पनि कलेजो...
कलेजोले हामीले खाएको खानेकुराबाट प्राप्त पोषक तत्वलाई ग्रहण, प्रशोधन, रगत छान्नेदेखि संक्रमणविरुद्ध लड्छ । यस्तोमा कुनै कारणवश कलेजो सुन्निएर क्षति पुगेमा यसको कार्य प्रभावित हुन्छ । कलेजो सुन्निने प्रमुख...
काठमाडौं । पाचन प्रणालीबारे एकपटक सोच्न बस्यो भने दिमागमा एउटा शब्द आउँछ ‘पेट’ । यो शरीरको त्यस्तो भाग हो, जुन हामी कि त अति भोक लागेको बेलामा सोच्छौं वा...
लामो समयदेखि रक्सी पिउने व्यक्तिमा कहिलेकाहीं अचानक रगत बान्ता गर्ने वा दिसामा पनि रगत देखिने समस्या हुनसक्छ । यो एक आपतकालीन अवस्था हो । जब रगत बान्ता गर्न थाल्छन्,...
सामान्य पाचन प्रणालीमा शरीरले निकाल्नुपर्ने दिसामा परिवर्तन आउनुलाई दिसामा गडबडी भनिन्छ । चाहे त्यो झाडापखाला होस् वा कब्जियत । खराब जीवनशैली र खानपानको कारण धेरै मानिसमा पेटसम्बन्धी विभिन्न समस्या...
कलेजोमा बोसो जम्यो, के गरौं ? यो आम प्रश्न हो अहिलेको सन्दर्भमा । खराब खानपान र जीवनशैलीको सोझो भार कलेजोमा परेको छ । अनावश्यक र अस्वस्थकर खानपान, ऐश आरामको...
कलेजो शरीरको सबैभन्दा ठूलो आन्तरिक अंग हो, जसले स्वस्थ शरीरका लागि आवश्यक धेरै रसायन उत्पादन गर्छ । कलेजो अंगको साथै एक ग्रन्थी पनि हो, किनभने यसले शरीरका अन्य भागहरूले...
शरीरलाई स्वस्थ राख्न सबै अंगको आ-आफ्नै योगदान हुन्छ । जसमध्ये कलेजोको भूमिका पनि धेरै अवस्थामा निकै महत्वपूर्ण हुन्छ । हाम्रो पेट र आन्द्राबाट निस्कने सबै रगत कलेजोमार्फत शरीरमा जान्छ...
अपच भन्नाले पातलो दिसा हुने र दिसा राम्ररी नहुने समस्या हो भन्ने पनि आम बुझाइ छ । तर अपच हुँदा खाना राम्ररी नपचेर पेट फुल्ने, थोरै खाना खाँदा पनि...
१३ माघ, काठमाडौं । कलेजो प्रत्यारोपणमा नेपाली चिकित्सक नेतृत्वले दोस्रो सफलता हात पारेको छ । त्रिवि शिक्षण अस्पताल महाराजञ्जमा नेपाली चिकित्सकको टिमले दोस्रोपटक कलेजो प्रत्यारोपण गरेको हो । त्रिवि...
‘कलेजो खराब भयो, यी खानेकुराले निको बनाउँछ ।’ यस्तै व्यहोराको जानकारी, सुझाव सामाजिक सञ्जालमा प्रशस्तै भेटिन्छ । त्यसमा सम्बन्धित विज्ञको राय हुँदैन, कुनै ठोस अध्ययनको निचोड हुँदैन, भरपर्दो तथ्य-तथ्यांक...
‘खाने मुखलाई जुँगाले छेक्दैन’ भनेजस्तै रक्सी पिउनेलाई अर्ती–उपदेशले त्यति काम नगर्ला । यद्यपि रक्सी पिउनै परेपनि त्यसको मात्रा मिलाउनु उत्तम हुनसक्छ । के भनिन्छ भने महिलाले एक हप्तामा १४...
जन्डिस आम समस्या हो । धेरैले सोध्ने गर्छन्, यस्तो अवस्थामा के गर्ने ? के-के खानेकुरा बार्नुपर्छ ? कस्तो औषधि खानुपर्छ ? इत्यादि । हामी पहिले सरल हिसाबले जन्डिसलाई बुझौं...
कलेजोले शरीरमा रहेको विषाक्त पदार्थलाई फिल्टर गर्ने काम गर्छ । साथै, यसले रगतमा चिनीको मात्रालाई सन्तुलनमा राख्ने काम पनि गर्छ । कलेजो एकदमै संवेदनशील अंग हो, जुन मदिरा तथा...
जाडोयाममा चिसोका कारण हुने समस्यामध्ये एक हो हाइपोथर्मिया । शरीरको तापक्रम घट्दै जाने समस्यालाई हाइपोथर्मिया भनिन्छ । जस्तै, मानिसको सामान्य तापक्रम ९८ दशमलj ४ डिग्री फरेनहाइड हुन्छ, त्यो तापक्रम...
पेट वा सानो आन्द्राको पर्खालमा प्वाल पर्नुलाई अल्सर भनेर बुझिन्छ । अल्सर किन हुन्छ त ? खासमा यो ग्यास्ट्राइटिसको कारणले आमाशय, सानो आन्द्रा र ठूलो आन्द्रमा हुने घाउले हुन्छ...
आँखा र हातखुट्टामा पहेंलोपन देखिएमा जण्डिस भएको बुझिन्छ । शरीरमा बिलुरुविनको मात्रा बढी भएमा आँखा र हातखुट्टामा पहेंलोपन देखिन्छ । जण्डिस कुनै रोग नभई विभिन्न रोगले देखाउने एक संकेत...
पेटमा जुका पर्दा धेरै हैरानी खेप्नुपर्ने हुन्छ । जुकाका कारण पेट दुख्ने, पखाला लाग्ने, अपच हुने, बान्ता हुनेजस्ता समस्या देखिन्छ । यसले धेरैजसो बच्चा र वृद्ध उमेरका व्यक्तिलाई प्रभाव...
काठमाडौं । धेरै सुनिंदै आएको कुरा हो, रक्सीले कलेजो खराब गर्छ । एउटा कारण मदिरा भए पनि कलेजो खराब हुनुमा अरु पनि धेरै कुरा छन् । अत्यधिक मात्रा शरीरको...
गर्मी मौसम सुरु भएसँगै झाडापखालाले धेरैलाई सताउँछ । उच्च तापक्रमका कारण खाना र पानी छिट्टै दूषित हुने हुँदा जाडोको तुलनामा गर्मीमा झाडापखाला बढी लाग्ने सम्भावना हुन्छ । गुणस्तरहीन पानी...
पेटमा एसिडको मात्रा बढी हुने समस्या एसिडिटी हो । धेरै खानेकुरा अपच हुनेगरी खाँदा वा धेरैबेर पेट खाली राख्दा पेटमा एसिडिटीको समस्या बढ्छ । एसिडको मात्रा बढ्दा मुखबाट अमिलो...
काठमाडौं । एउटा कुरा निकै विरोधाभास छ, आयुर्वेद भन्छ हाम्रो भान्सामा हुने मरमसला आफैंमा औषधीय गुणले भरिपूर्ण छ । चिकित्सक भन्छन्- मसालेदार खानेकुराले रोग लाग्छ । खासमा किन यस्तो...
हामीकहाँ एउटा भ्रम व्याप्त छ, ‘रक्सीसँग सितन टन्न खानुपर्छ, धेरै हानि गर्दैन ।’ उनीहरुको बुझाइ के हो भने सितन (स्न्याक्स) खाएपछि रक्सीको असर कम हुन्छ । त्यही कारण धेरैले...
काठमाडौं । स्वास्थ्य राम्रो हुन शारीरिकसँगै मानसिक पक्ष पनि ठीक हुनुपर्छ । त्यसैले चिकित्सकहरु बिरामीलाई औषधिका साथै तनावमुक्त रहन सुझाउँछन् । तनावले शरीरका अधिकांश अंगमा प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष असर पारिरहेको हुन्छ...
मानिसको शरीरमा असल र खराब गरी दुई किसिमका जीवाणु हुन्छन् । असल जीवाणु खराबसँग लड्न मद्दत गर्छ । असल जीवाणुमध्येमा पर्छ प्रोबायोटिक । प्रोबायोटिक राम्रो जीवाणु भएको खानेकुरा हो...
काठमाडौं । प्रायः सबैको दिनको सुरुवात चिया पिएर हुन्छ । चियाले ताजा महसुस गराउँछ । चियामा पनि धेरैको रोजाइमा दूध हालेको चिया नै पर्छ । तर बिहान खाली पेटमा...
अनुहार, आँखा, हातमा पहेंलो देखिएमा जन्डिस भएको शंका गरिन्छ । तर जण्डिस भए नभएको प्रमाणित नै नभई पहेंलो रंगका खानेकुरा बार्ने प्रवृत्ति समाजमा व्याप्त छ । त्यति मात्र होइन,...
पेटभित्रका अंग फुलेर बाहिर गाँठोजस्तो देखिएमा त्यसलाई हर्निया भएको भनिन्छ । पेटभित्र झिल्ली, छाला, बोसो र मांसपेशी हुन्छन् । तीमध्ये मांसपेशी कमजोर हुँदै गएर प्वाल परेपछि हर्निया हुन्छ ।...
काठमाडौं । कलेजो शरीरको महत्त्वपूर्ण अंग हो, जसले खाना पचाउन मात्र नभई शरीरबाट विषाक्त पदार्थ बाहिर निकाल्न मद्दत गर्छ । साथै कलेजोले ग्लुकोजको रूपमा ऊर्जा भण्डारण पनि गर्छ ।...
ग्यास्ट्राइटिसको कारण आमाशय, सानो आन्द्रा र ठूलो आन्द्रामा हुने घाउलाई अल्सर भनिन्छ । यसमा देखिने लक्षण र कारण दुवै ग्यास्ट्राइटिसको जस्तै हो । अल्सरमध्ये पनि सबैभन्दा बढी देखिने सानो...
आमाशय वा सानो आन्द्रा सुन्निनुलाई ग्यास्ट्रिक भनिन्छ । बोलीचालीको भाषामा ग्यास्ट्रिक भने पनि यसको वास्तविक नाम ग्यासट्राइटिस हो । ग्यासट्राइटिस बच्चादेखि वृद्ध उमेरका जोसुकैलाई देखिन सक्छ । धेरैलाई देखिने...
ऐश आराम र निष्क्रिय दिनचर्या । मसालेदार, तारेको–भुटेको, प्याकेटबन्द खानेकुरा । मदिरा जस्ता पेय । बस्, कब्जियतका लागि यति नै काफी छ । सुन्दा त सामान्य लाग्छ, कब्जियत ।...
काठमाडौं । सर्लाही घर भएकी सञ्जुु कार्कीलाई लामो दूरीको बस सम्झिने बित्तिकै टाउको दुखेको जस्तो हुन्छ । तीन वर्षदेखि अहिले काठमाडौं बस्दै आएकी उनलाई घर जान मन भए पनि...