ओट्स र मुस्ली : कुन बढी स्वस्थकर, किन ?

ओट्स र मुस्ली दुवैलाई स्वस्थ खाजाको रूपमा लिइन्छ, तर तिनीहरूको पोषण मूल्य, प्रशोधन प्रक्रिया र स्वास्थ्य लाभहरूमा उल्लेखनीय भिन्नता हुन्छ । सामान्यतया, सादा ओट्सलाई मुस्लीभन्दा बढी स्वस्थकर मानिन्छ, किनकि ओट्स पूर्णअन्न हो जसमा उच्च मात्रामा फाइबर, प्रोटिन र एन्टिअक्सिडेन्टहरू हुन्छन् । व्यावसायिक मुस्लीमा अतिरिक्त चिनी, प्रशोधित सामग्री र प्रिजर्वेटिभ्स मिसाइएको हुन्छ ।

तथापि, मुस्ली पनि ओट्समा आधारित हुन सक्छ र यसमा नट्स, सिड्स र सुकेका फलहरू मिसाइएको हुन्छ, जसले यसको पोषण मूल्य बढाउन सक्छ । तर, मुस्ली कस्तो प्रकारको छ भन्ने कुरा घरेलु वा व्यावसायिक त्यसले फरक पर्छ । विभिन्न अध्ययनहरूका अनुसार, ओट्सले कोलेस्टेरोल नियन्त्रण, रक्तचाप व्यवस्थापन र तौल नियन्त्रणमा बढी योगदान दिन्छ ।

पोषण मूल्यहरूको तुलना

ओट्स र मुस्लीको पोषण मूल्यहरू उत्पादनको प्रकारमा निर्भर गर्दछ । सादा रोल्ड ओट्सलाई आधार मान्दा, १०० ग्राममा निम्नानुसार पोषक तत्वहरू हुन्छन् । मुस्लीको हकमा, यो विविध हुन्छ किनकि यसमा ओट्ससँगै अन्य सामग्रीहरू मिसाइन्छ ।

सामान्य व्यवसायिक मुस्ली र सादा ओट्सको तुलना:

यो तुलना अनुसार ओट्समा फाइबर र प्रोटिनको मात्रा सामान्यतया बढी हुन्छ, जबकि मुस्लीमा सुकेका फलहरूबाट चिनी बढी हुन सक्छ । ओट्समा फाइबरको मात्रा मुस्लीभन्दा करिब दोब्बर हुन सक्छ, जसले पाचन प्रक्रिया सुधार्छ र लामो समयसम्म भोक लाग्न दिँदैन ।

प्रोटिनको हिसाबमा, ओट्समा प्रति १०० ग्राम १३–१७ ग्राम हुन्छ जबकि मुस्लीमा नट्स र बीउहरूबाट यसलाई बढाउन सकिन्छ तर व्यवसायिक उत्पादनहरूमा यो कम हुन्छ । फ्याटको कुरा गर्दा, ओट्समा स्वस्थ अनस्याचुरेटेड फ्याट जस्तै ओमेगा–६ बढी हुन्छ, जसले मुटु स्वास्थ्यलाई फाइदा पुर्‍याउँछ ।

 ओट्स किन बढी फाइदाजनक ?

ओट्समा केही विशेष तत्वहरू हुन्छन् जसले यसलाई मुस्लीभन्दा बढी स्वस्थ बनाउँछ । जस्तै बिटा–ग्लुकान, यो सोलुबल फाइबर ओट्समा उच्च मात्रामा प्रति १०० ग्राममा ३–४ ग्राम पाइन्छ । यसले कोलेस्टेरोलको स्तर कम गर्छ, ब्लड सुगर नियन्त्रण गर्छ र मुटु रोगको जोखिम घटाउँछ ।

अध्ययनहरूका अनुसार, दैनिक ३ ग्राम बीटा–ग्लुकान सेवनले कोलेस्टेरोल ५–१० प्रतिशत कम गर्न सक्छ । मुस्लीमा पनि ओट्स मिसाइएको हुन्छ तर यसको मात्रा कम हुन्छ, र प्रशोधन प्रक्रियाले यसको प्रभाव कम हुन सक्छ। बीटा–ग्लुकानले इम्युन सिस्टमलाई पनि बलियो बनाउँछ र मधुमेह नियन्त्रणमा मद्दत गर्छ ।

एभेनान्थ्रामाइड्स ओट्समा मात्र पाइने एन्टिअक्सिडेन्ट हो, जसमा एन्टि–इन्फ्लेमेटरी, एन्टि–एजिङ र एन्टि–इचिङ गुणहरू हुन्छन् । यसले रक्तनलीहरूलाई स्वस्थ राख्छ, सुन्निने समस्या कम गर्छ र क्यान्सर तथा मधुमेह जस्ता रोगहरूबाट बचाउँछ । मुस्लीमा यो तत्व हुँदैन वा कम हुन्छ किनकि यो ओट्सको विशेषता हो । अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि एभेनान्थ्रामाइड्सले तौल बढ्न रोक्छ र आन्तरिक सूजन नियन्त्रण गर्छ ।

ओट्सको सटाइटी इन्डेक्स उच्च हुन्छ, जसले थोरै खाँदा पनि लामो समयसम्म पेट भरिएको महसुस गराउँछ ।

प्रशोधन र संरक्षणका चुनौतीहरू

ओट्स सामान्यतया कम प्रशोधित हुन्छ – यसलाई पूर्ण अन्नको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । यसको विपरीत, व्यावसायिक मुस्लीमा प्रिजर्वेटिभ्स जस्तै सल्फर डाइअक्साइड, पोटासियम मेटाबिसल्फाइट , क्याल्सियम प्रोपियोनेट वा मिक्स्ड टोकोफेरलहरू प्रयोग हुन्छन्, जसले एलर्जी वा पाचन समस्या निम्त्याउन सक्छ ।

केही मुस्लीमा पाम आयल वा ट्रान्स फ्याट पनि मिसाइन्छ, जसले मुटु स्वास्थ्यलाई हानि पुर्‍याउँछ । घरेलु मुस्ली बनाउँदा यी समस्या हट्छन्, तर व्यावसायिक उत्पादनहरूमा सधैं लेबल जाँच्नुपर्छ ।

ओट्स र मुस्ली किन्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू

सादा रोल्ड ओट्स वा स्टिल–कट ओट्स छान्नुपर्छ, जसमा अतिरिक्त चिनी हुँदैन । इन्स्ट्यान्ट ओट्सबाट बच्नुपर्छ किनकि यसमा चिनी र प्रशोधन बढी हुन्छ । न्यूट्रिसन लेबल हेरेर चिनी नभएको रोज्नुपर्छ ।

मुस्ली किन्दा चिनीरहित र कम प्रिजर्वेटिभ्स भएको छान्नुपर्छ । यदि सकिन्छ भने घरमै बनाउनुपर्छ– ओट्समा नट्स, सिड्स र ताजा फलहरू मिसाएर ।