हाम्रो घाँटीमा रहने पुतली आकारको थाइराइड ग्रन्थीले टी ३ र टी ४ हर्मोन उत्पादन गर्छ । यो ग्रन्थीले मेटाबोलिज्म र ऊर्जा उपयोगलाई नियन्त्रण गर्छ । यो ग्रन्थीले क्याल्सिटोनिन हर्मोनमार्फत...
डा. ईश्वरी खनाल कन्सल्टेन्ट मनोचिकित्सक
मधुमेहको समस्यामा शरीरले रगतमा ग्लुकोजको मात्रा सही राख्न सक्दैन । रगतमा चिनीको मात्रा बढ्दा समयसँगै धेरै स्वास्थ्य समस्या निम्तिन सक्छ । मधुमेह छ भने उसको रगतमा चिनीको मात्रा उच्च...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
मे २५- विश्व थाइरोइड दिवस ।विश्व थाइराइड दिवसले हामीलाई थाइराइडरोगप्रति सचेत रहन र समयमै जाँच गराउन प्रेरित गर्छ। यसबारे जानकारी राखेर समयमै पहिचान गरी निदान गर्न सके परिवार तथा...
मधुमेहको समस्यामा सुगर नियन्त्रण गर्न एकदमै जरुरी हुन्छ । खानपानमा नियन्त्रण र जीवनशैली परिवर्तन गरेर रगतमा चिनीको मात्रा सामान्य बनाउन सकिन्छ । गुलियो त मधुमेहको बिरामीका लागि मन्द विष...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
मधुमेह भएका व्यक्तिहरू यसबाट बच्न मात्र एउटै उपाय छ भन्ने ठान्छन् । त्यो हो, चिनी सेवन च्वाट्टै छाड्ने । उनीहरू मन हुँदाहुँदै पनि सकेसम्म गुलियो खानेकुराबाट टाढै बस्छन् ।...
इन्सुलिन ‘रेजिस्टेन्स’ अर्थात् प्रतिरोधको चर्चा आजकल धेरै भइरहेको छ । यसबारे सञ्चार माध्यम तथा सामाजिक सञ्जालहरूमा धेरै चर्चा हुने गरेको छ। इन्सुलिन प्रतिरोधका बारेमा पुस्तक पनि प्रकाशित भइरहेका छन्,...
विवाह गरेपछि यौन जीवन सुखमय छ भने दम्पतीको सम्बन्ध अझ प्रगाढ हुन्छ । तर यौन जीवन नराम्रो भएमा दम्पतीबीच दूरी बढ्न सक्छ । यौन जीवन बिग्रिनु भनेको दम्पतीमध्ये एकजनामा...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
मधुमेह अर्थात् डाइबिटिजलाई सामान्य भाषामा चिनी रोग भन्ने गरिन्छ । रगतमा ग्लुकोजको मात्रा बढी भएपछि हुने रोग नै मधुमेह हो । हामीले जति पनि खाना खाएका हुन्छौं, पचाउने प्रक्रियामा...
डा. दीपक मल्ल मधुमेह, थाइराइड तथा हर्मोनरोग विशेषज्ञ
बालबालिकामा मधुमेहको समस्या बढ्दै गएको छ, यसका विभिन्न कारण छन् । यस समस्याको समाधान गर्न यसका कारण बुझ्न अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ । मुख्यतया, दुई प्रकारका मधुमेह देखिन्छ, टाइप-१ र...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
मधुमेह एक दीर्घकालीन स्वास्थ्य समस्या हो । शरीरको प्याङक्रियाजले पर्याप्त मात्रामा इन्सुलिन उत्पादन नगर्दा वा शरीरको इन्सुलिनलाई प्रभावकारी रुपमा प्रयोग गर्न नसक्दा उत्पन्न हुने स्वास्थ्य समस्या नै मधुमेह हो...
मधुमेह मेटाबोलिक डिसअर्डर हो जसमा बिरामीको रगतमा ग्लुकोजको मात्रा धेरै हुन्छ । मधुमेहले शरीरका धेरै अङ्गहरूमा प्रतिकूल प्रभाव पार्छ, त्यसैले यस रोगबाट बच्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ । मधुमेहबाट बच्न...
दशैंको स्वादिलो खानेकुराले दशैंलाई रमाइलो बनाउँछ, तर खानपानमा ध्यान नदिंदा चाडपर्वमा दीर्घरोगीलाई थप समस्या हुनसक्छ । अझ मधुमेहको समस्या त झन् खानपानसँग सम्बन्धित हुन्छ । त्यसैले मधुमेहको समस्या भएकाहरूले...
गर्भावस्थाको समयमा महिलामा देखापर्ने सबैभन्दा ठूलो चुनौती मध्ये एक मधुमेह पनि हो । किनकि यो समयमा महिलामा मधुमेह हुने जोखिम रहन्छ । गर्भावस्थामा मधुमेह भएमा बच्चा पनि यसबाट पीडित...
डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
हरेक १० मध्ये एक जना थाइराइडको समस्याबाट पीडित रहने विश्व स्वास्थ्य संगठनको तथ्यांकले बताउँछ । तर विडम्बना के छ भने थाइराइड गडबडी भएका करिब एक तिहाइ मानिसलाई आफू पीडित...
डा. मधु पाण्डे मधुमेह, थाइराइड र हार्मोन विशेषज्ञ
गर्भावस्थामा महिलाको शारीरिक स्वास्थ्यमा धेरै परिवर्तन हुन्छन्, जसले गर्भमा हुर्कने बच्चाको स्वास्थ्यमा पनि प्रभाव पार्न सक्छ । तीमध्ये थाइराइड रोग पनि एक हो । थाइराइड ग्रन्थीले शरीरको विभिन्न प्रणालीलाई...
डा. दीपा चुडाल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
खराब खानपान, जीवनशैली वा तनावका कारण मधुमेह लाग्न सक्छ । यस बाहेक यो वंशाणुगत कारण पनि हुन्छ । यस्तो अवस्थामा रगतमा चिनीको मात्रा बढ्छ, जसकारण विभिन्न स्वास्थ्य समस्या हुन...
खाना खाएपछि रगतमा चिनीको मात्रा एक्कासि बढ्नु मधुमेहका बिरामीको सामान्य समस्या हो । कहिलेकाहीं यो समस्या आम मानिसमा पनि देखिने गर्छ । खाना खाएपछि रगतमा चिनीको मात्रा ह्वात्तै बढेको...
टाइप-२ मधुमेह भएपछि नियन्त्रण भएन भने एक मात्रै विकल्प रहन्छ । त्यो हो औषधि सेवन । मधुमेहमा औषधि के कस्तो खानुपर्छ भनेर प्रश्न सोधियो भने यसको सूची निकै लामो...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
पछिल्लो समय मधुमेहको समस्याले धेरैलाई सताइरहेको छ । रगतमा चिनीको मात्रा आवश्यकता भन्दा बढी हुने अवस्थालाई मधुमेह रोग अर्थात् डायबिटिज भनिन्छ । यसलाई बोलीचालीको भाषामा चिनी रोग अर्थात् सुगर...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
शान्त रहने व्यक्ति अचानक सानो कुरामा रिसाउने, दिक्क हुने, झर्किने र अँध्यारो मुख लगाउने हुँदै गएमा जो कोही पनि छक्क पर्न सक्छ । यदि सो व्यक्ति लामो समयसम्म मधुमेहको...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
दाम्पत्य जीवनमा यौनले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । स्वस्थ यौन जीवनले दम्पतीबीचको सम्बन्धलाई अझ गहिरो बनाउँछ । तर यौन जीवन राम्रो नहुँदा वैवाहिक जीवनमा दूरी बढ्न सक्छ । यौन जीवन...
डा. ऋत पौडेल मनोचिकित्सक तथा यौनविद्
काठमाडौं । हामीले जति पनि खाना खाएका हुन्छौं, पचाउने प्रक्रियामा त्यो खाना ग्लुकोज (चिनी) बनेर रगतमा मिसिन्छ । ग्लुकोज पचाउन शरीरमा रहेको प्यान्क्रियाज ग्रन्थीले इन्सुलिन उत्पादन गर्छ । इन्सुलिनले...
अहिले बजारमा आँपको सिजन छ । मौसम अनुकूल फलफूल सेवन गर्नु स्वास्थ्यका लागि लाभदायक पनि मानिन्छ । आँप स्वादिलो त हुन्छ नै यसबाट शरीरलाई आवश्यक पोषक तत्त्व पनि मिल्छ...
मोदनाथ पौडेल पोषणविद्
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)का अनुसार विश्वको कुल जनसंख्यामध्ये ४५ करोडमा मधुमेह छ । तीमध्ये थप ४५ करोडलाई आफूलाई मधुमेह लागेको थाहा नै छैन । यसरी थाहा नहुनुमा समाजमा फैलिएको...
डा. रुपक भारी हार्मोन, थाइराइड तथा मधुमेह रोग विशेषज्ञ
गर्भावस्थामा थाइराइड बढ्ने समस्याले धेरै महिलालाई सताएको पाइन्छ । गर्भावस्थामा थाइराइडको स्तर बढ्दा आमा र गर्भमा रहेको शिशुको स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर पर्छ । यसले भ्रूणको विकासमा असर गर्छ ।...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
थाइराइड घाँटीमा हुने ग्रन्थी हो । यो रुद्रघण्टीको ठ्याक्कै तल हुन्छ, जसले थाइराइड हार्मोन उत्पादन गर्छ । थाइराइड ग्रन्थीमा समस्या भयो भने थाइराइडको समस्या भएको मानिन्छ । हार्मोन बढी...
काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा मधुमेहको समस्या बढ्दै गएको चिकित्सकहरू बताउँछन् । साथै केही महिलामा गर्भावस्थामा मधुमेहको समस्या देखा परेको पनि पाइन्छ । जसलाई चिकित्सकीय भाषामा ‘जेस्टेसनल डायबिटिज’ भनिन्छ...
मधुमेहलाई सरल भाषामा बुझौं । जब रगतमा आवश्यकताभन्दा बढी चिनी वा ग्लुकोज हुन्छ, त्यस स्थितिलाई मधुमेह (डाइबिटिज) भएको भनिन्छ । मधुमेहलाई कतिपयले चिनी रोग भन्नुको कारण पनि त्यही हो...
डा. मधु पाण्डे मधुमेह, थाइराइड र हार्मोन विशेषज्ञ
तथ्यांकले देखाउँछ, मधुमेहको कारण विश्वभर वर्षेनी दश लाख व्यक्तिले ज्यान गुमाउँछ । मधुमेह ग्रस्त व्यक्तिको रगतमा ग्लूकोज वा चिनीको मात्रा जम्मा हुन्छ । यही कारण उनीहरुलाई हृदयघात एवं मुटुको...
मधुमेहलाई ‘खानदानी रोग’ भनिन्छ । किनकि विलासी र आरामदायी जीवन बिताउनेहरु बढी यस रोगको सिकार हुने गर्छन् । मिठो मसिनो खाने, आरामपूर्वक बस्ने, निष्क्रिय रहनेहरुलाई मधुमेहको जोखिम उच्च हुन्छ...
काठमाडौं । मधुमेह भएकाले ‘यो खान हुन्छ, यो हुँदैन, गुलियो त झनै खानुहुँदैन’ भनेको धेरै सुनिन्छ । मधुमेहको समस्या देखिने बित्तिकै बिरामीलाई खानेकुरा बार्नुपर्छ भन्ने चिन्ताले सताउँछ । चामल...
काठमाडौं । महिनावारी रक्तस्राव हुनु त सामान्य नै हो । तर बेलाबेलामा थोरै मात्रामा रक्तस्राव भइरहन्छ भने त्यो सामान्य नहुने स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ डा. कुमकुम झा बताउँछिन् ।...
डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । रातको निद्राले दिनभरको थकानमा औषधिको काम गर्छ । केही कुराले निद्रामा बाधा पुर्यायो भने धेरै समस्या हुन्छ । निद्रामा बाधा पुर्याउने एउटा कारण हो राति बारम्बार पिसाब...
काठमाडौं । ‘बेलुकी खाना हल्का खानु, त्यो पनि सूर्यास्तअघि नै ।’ आयुर्वेदले मात्रै होइन, विज्ञानले पनि यसै भन्छ । हाम्रा बुढापाकाहरुले प्राचीनकालदेखि नै अपनाउँदै आएको यस्तो खानपान शैलीले आयु...
डा. अवशेष भण्डारी जनरल फिजिसियन, पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ
थाइराइड घाँटीमा हुने पुतली आकारको ग्रन्थि हो, जुन मानव शरीरका लागि महत्वपूर्ण छ । यसले टी-३ र टी-४ भन्ने दुईवटा हार्मोन उत्पादन गर्छ । यी हार्मोनले शरीरमा मेटाबोलिजम सन्तुलनमा...
नि:सन्तानपनको एक कारण थाइराइड पनि हो । तर यसो भन्दैमा थाइराइड भएका महिलामा गर्भ बस्दैन वा सन्तान जन्माउनै सक्दैनन् भन्ने होइन । थाइराइड भएमा जीवनभर निःसन्तान हुन्छ भन्ने धारणा...
डा. तारा कोइराला मधुमेह, थाइराइड तथा हार्मोनरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । विश्व स्वास्थ्य संगठनको आँकलनअनुसार हरेक वर्ष विश्वभर ४.१ करोड मानिसको नसर्ने रोगबाट ज्यान जाने गरेको छ । मुख्य नसर्ने रोगका कारण अल्पायुमा नै मृत्यु हुनेको संख्या ८०...
काठमाडौं । शरीरको सम्पूर्ण अंगमा रगत र अक्सिजन प्रवाह गर्ने काम नसाको हो । नसाकै कारण अक्सिजन मुटुमा पुग्छ, जसकारण हामी आरामले सास फेर्न सक्छौं । नसा मुटुदेखि दिमागसम्म...
डा. घनश्याम खरेल न्युरोलोजिस्ट
थाइराइड घाँटीको अगाडिको भागमा हुने पुतली आकारको १० देखि २५ ग्रामको ग्रन्थि हो, जसले शरीरमा थाइरोक्सिन (टी–३०) र ट्राइआयोडो थाइरोनिन (टी–४०) हार्मोन उत्पादन गर्छ । शरीरका हरेक अंगलाई आवश्यक...
डा. ओमप्रकाश यादव नाक, कान तथा घाँटीका सिनियर शल्यचिकित्सक
शरीरमा चिनीको मात्रा बढी हुनु नै मधुमेह हो । असन्तुलित खाना, व्यायामको कमी र मानसिक तनाव मधुमेह हुनुका मुख्य कारण हुन् । यो रोगको समस्या रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएमा...
मधुमेहका बिरामीले धेरै खानेकुरा बार्नुपर्छ भनेको निकै सुनिन्छ । मधुमेह भएकाले यो खान हुन्छ, यो हुँदैन, गुलियो त झनै खानुहुँदैन भनेको धेरै सुनिन्छ । तर के मधुमेह भएका व्यक्तिले गुलियो...
काठमाडौं । अहिले बजारमा सुगर फ्री बिस्कुट, कोक, मिठाईलगायत विभिन्न खानेकुरा उपलब्ध छन् । मधुमेहको बिरामी तथा अन्य बिरामी र बुढाबुढीलाई भेट्न पनि हामी सुगर फ्री बिस्कुट लिएर जान्छौं...
काठमाडौं । शरीरलाई राम्रोसँग काम गर्न विभिन्न हार्मोन जरुरी हुन्छ । थाइराइड पनि शरीरमा हुने एक प्रकारको हार्मोन हो । यसले शरीरमा मेटाबोलिजम बढाउन र कोषिकाहरूलाई नियन्त्रण गर्ने काम...
मधुमेहका बिरामीले खानेकुरामा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । खानेकुरामा नियन्त्रण गरिएन भने शरीरमा सुगरको मात्रा बढ्छ । हामीले दैनिक कति कार्बोहाइड्रेट लिन्छौं र त्यसबाट कति क्यालोरी बन्छ, त्यसलाई शरीरले प्रयोग...
थाइराइड एउटा ग्रन्थि हो, जुन सानो पुतली आकारको हुन्छ । घाँटीको अगाडि भाग रुद्रघण्टीको ठीक तल रहने यो ग्रन्थिले थाइरोक्सिन (टी-३) र ट्राइआयोडो थाइरोनिन (टी-४) हार्मोन उत्पादन गर्छ ।...
‘खाने मुखलाई जुँगाले छेक्दैन’ भने झैं अम्मलीहरु सकेसम्म मौकाको खोजीमा हुन्छन्, रक्सी पिउनका लागि । उनीहरु यस्तो बहाना खोजिरहेका हुन्छन्, जहाँ रक्सी पिउने अनुकूलता मिलोस् । रक्सीप्रतिको यो आसक्ति...
बजरंगकुमार रौनियार सुगर, थाइराइड तथा हार्मोनरोग विशेषज्ञ
सुरुवाती अवस्थामै हो भने मधुमेहलाई खानपान र व्यायामबाट नै नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । तर यसरी नियन्त्रण नभएमा बिरामीको अवस्था हेरेर विभिन्न प्रकारका औषधि दिइन्छ । सामान्यतया मधुमेहको बिरामीलाई मेटफर्मिन,...
मधुमेह कसरी नियन्त्रण गर्ने ? यसको लागि बिकाउ सूत्र बनेको छ, किटोडाइट । लामो समयदेखि मधुमेहका औषधि खाइरहेकाहरु समेत किटोडाइटको विज्ञापनमा लोभिएका छन् । र, अन्धाधुन्ध आफ्नो खानपान परिवर्तन...
डा. मधु पाण्डे मधुमेह, थाइराइड र हार्मोन विशेषज्ञ
धुम्रपान जोकोहीका लागि पनि हानिकारक हुन्छ । एक सर्को चुरोट तान्दा सात हजारभन्दा बढी हानिकारक केमिकल मानिसको शरीरमा प्रवेश गर्छन् भनिन्छ । त्यसमध्ये पनि २५० केमिकल निकै खतरनाक हुन्छन्...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । मधुमेह अर्थात् डाइबिटिजको समस्या अहिले धेरैमा देखिन्छ । अव्यवस्थित जीवनशैली र खानपानका पछिल्लो समय हरेक घरमा जस्तै मधुमेहका बिरामी देखिन थालेका छन् । तर कतिपय कुरामा मधुमेहबारे...
काठमाडौं । मधुमेहको समस्या भएकै कारण आफूलाई खान मन लागेका खाना नखाएरै बस्नेको संख्या धेरै छ । मधुमेह र्भपछि केही खान मिल्दैन भन्ने धेरैको सोच रहेको पाइन्छ । यति...
बजरंगकुमार रौनियार सुगर, थाइराइड तथा हार्मोनरोग विशेषज्ञ
जब हाम्रो शरीरको प्यान्क्रियाजमा पुग्ने इन्सुलिन कम हुन्छ, तब रगतमा ग्लुकोजको स्तर बढ्छ । यो अवस्थालाई मधुमेह वा चिनी रोग भनिन्छ । इन्सुलिन एक हर्मोन हो जुन पाचन ग्रन्थीद्वारा...
२८ कात्तिक, काठमाडौं । तपाईं मधुमेह (सुगर)बाट पीडित हुनुहुन्छ ? यदि हुनुहुन्छ भने यसैको कारण तपाईंमा अन्धोपन हुनसक्छ । त्यसैले मधुमेह पत्ता लाग्नासाथ आँखा जचाउन विशेषज्ञहरु सुझाव दिन्छन् ।...
तिहार नजिकिंदैछ । तिहारको खास परिकार हो, मिठाई । सेलरोटी, फिनी, झिनिया, अनरसा लगायत लड्डु, रसबरी, बर्फी जस्ता मिठाई यसबेला घरघरमा हुन्छ । हेर्दै मुख रसाउने यी मिठाई ढुक्कले...
बजरंगकुमार रौनियार सुगर, थाइराइड तथा हार्मोनरोग विशेषज्ञ
माटोपन कसरी घटाउने, मधुमेह कसरी नियन्त्रण गर्ने, उच्च रक्तचापलाई कसरी काबुमा राख्ने ? अहिले यी प्रश्नहरुको खोजीसँग ‘किटो आहार’को प्रचलन व्यापक रुपमा बढेर गएका छन् । खासगरी शहरियाहरुले रोगमुक्त...
डा. मधु पाण्डे मधुमेह, थाइराइड र हार्मोन विशेषज्ञ
गाउँ–शहर सबै ठाउँमा फैलिएको उच्च रक्तचाप, मधुमेह आदि जीवनशैली र पत्रुखानासँग सम्बन्धित छन् भनेर विज्ञहरूले भनिरहँदा पनि स्वास्थ्य मन्त्रालय रोकथाम गर्न चुइँक्क नबोल्नुको कारण बुझिनसक्नु छ ।
शरीरमा कलेजोले उत्पादन गर्ने बोसो जस्तो पदार्थलाई कोलेस्टेरोल भनिन्छ । मानव रगतमा हुने जीवकोषहरुको अत्यन्त महत्वपूर्ण भाग हो, कोलेस्टेरोल । स्वस्थ कोषिकाहरुको, भिटामिन डी, पाचन र एस्ट्रोजेन, प्रोजेस्टेरोन, टेस्टोस्टेरोन, कोर्टिसोल...
अस्तव्यस्त जीवनशैली, अव्यवस्थित खानपिन र व्यस्त दिनचर्याले अहिले विश्वव्यापी रूपमा दीर्घरोगीहरूको संख्या दिनानुदिन बढ्दो क्रममा छ। नेपाल जस्ता विकासशील राष्ट्रहरू पनि त्यही चपेटामा परेका छन्। सन २००५ को तथ्यांक...
