प्रि-डाइबेटिजलाई हल्का रुपमा नलिऔं

मधुमेह मेटाबोलिक डिसअर्डर हो जसमा बिरामीको रगतमा ग्लुकोजको मात्रा धेरै हुन्छ । मधुमेहले शरीरका धेरै अङ्गहरूमा प्रतिकूल प्रभाव पार्छ, त्यसैले यस रोगबाट बच्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ ।

मधुमेहबाट बच्न हामीले स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनुपर्छ । यसबाहेक तनावबाट टाढा रहँदा पनि मधुमेहबाट बच्न सकिन्छ । मधुमेह अचानक लाग्दैन, हाम्रो शरीरले यो भन्दा पहिले नै केही सङ्केत दिन थाल्छ र यो अवस्थालाई प्रि-डाइबेटिज भनिन्छ ।

प्रि–डाइबेटिजमा चिनीको मात्रा सामान्यभन्दा अलि बढी हुन्छ । यस्तो अवस्थामा यसलाई मधुमेह भन्न मिल्दैन । तर यो मधुमेह भन्दा खतरनाक हुनसक्छ । यस्तो अवस्थामा प्रि–डाइबेटिजको बारेमा सही जानकारी हुनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ, ताकि यसलाई अगाडि बढ्नबाट रोक्न सकिन्छ ।

के हो प्रि–डाइबेटिज ?

मानिसको रगतमा सुगरको मात्रा सामान्य भन्दा केही बढी मात्रामा भएमा त्यसलाई प्रि-डाइबेटिज भनिन्छ र यो अवस्थामा डाइबेटिज पहिचान भने भइसकेको हुँदैन ।

प्रि–डाइबेटिजले मधुमेहको सुरुवातलाई जनाउँछ । यस्तो अवस्थामा यसलाई हल्का रूपमा लिनु हुँदैन । परीक्षण गरेर हेर्दा खाना खानुभन्दा पहिले सुगरको लेबल १०० देखि १२५ र खाना खाएपछि जाँच गर्दा १४६ देखि १९९ सम्मको अवस्थालाई प्रि–डाइबेटिज अवस्था भनिन्छ । यसैगरी एचबीएवानसी ५.६ देखि ६.४ को बीचमा आएमा प्रि–डाइबेटिज भएको मानिन्छ ।

प्रि–डाइबेटिजको लक्षण

प्रि–डाइबेटिजेको बारेमा धेरैलाई थाहा छैन तर यो भएपछि शरीरमा धेरै प्रकारका लक्षण देखिन थाल्छन् जुन निम्नानुसार छन् ।

– बारम्बार पिसाब लाग्ने

– थकान महसुस हुने

– तौल बढ्ने

– धेरै भोक लागेको महसुस हुने

– पानी पिएपछि पनि फेरि तिर्खा लाग्ने

– दृष्टि कमजोर हुने

– अत्यधिक पसिना आउने वा खुट्टा सुन्निने

-रिङ्गटा लाग्ने

– रक्तचाप बढ्ने

– प्रि–डाइबेटिजको कारण

शरीरमा इन्सुलिन हर्मोन सन्तुलित नहुँदा व्यक्तिलाई मधुमेह हुन्छ । यसबाहेक जब शरीरले इन्सुलिन उत्पादन गर्न वा प्रयोग गर्न असमर्थ हुन्छ तब यो इन्सुलिन प्रतिरोधी हुन्छ । यी दुवै अवस्थामा ग्लुकोजको मात्रा बढिरहन्छ जसले गर्दा प्रि–डाइबेटिज हुन्छ । त्यसपछि व्यक्तिलाई मधुमेह हुन्छ ।

प्रि–डाइबेटिज हुनुमा खराब जीवनशैली जस्ता धेरै कारण हुनसक्छन् । यदि कसैलाई प्रि–डाइबेटिजको  समस्या छ भने आफ्नो जीवनशैलीमा तुरुन्तै आवश्यक परिवर्तन गर्नुपर्छ ।  यसबाहेक, पारिवारिक इतिहास अर्थात् परिवारमा कसैलाई पहिले नै मधुमेह छ भने त्यसको सम्भावना बढी हुन्छ । मोटोपनले प्रि–डाइबेटिजको जोखिम पनि बढाउँछ । यस्तो अवस्थामा खानपानमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ ।

प्रि–डाइबेटिजले अन्य रोगको जोखिम

प्रि–डाइबेटिज भएमा हृदयघात वा स्ट्रोकको सम्भावना बढ्छ । यसले रगतमा चिनीको मात्रा बढाउनुका साथै रक्तचाप र कोलेस्टेरोल पनि बढाउँछ । मुटु बाहेक यसले मिर्गौला र रक्तनलीलाई गहिरो क्षति पुर्‍याउन सक्छ ।

प्रि–डाइबेटिज कसरी पत्ता लगाउने ?

प्रि–डाइबेटिज धेरै खतरनाक साबित हुनसक्ने भएकाले यसका लक्षणहरू थाहा पाएलगत्तै व्यक्तिले आफ्नो रगत परीक्षण गराउनुपर्छ । यदि ३० वर्ष भन्दा माथिको हुनुहुन्छ र परिवारमा पहिलेदेखि नै मधुमेह छ भने मधुमेहको परीक्षण गराउनुपर्छ ।

प्रि–डाइबेटिजको जोखिम कसलाई बढी ?

अधिक तौल भएका व्यक्तिलाई प्रि–डाइबिटिज हुने जोखिम बढी हुन्छ । साथै पीसीओडी समस्या भएमा पनि हुनसक्छ ।

ध्यान दिनुपर्ने कुरा

प्रि–डाइबेटिज अवस्था भनेको रोग लाग्नु भन्दा अघिको अवस्था हो । त्यसैले धेरै आत्तिहाल्नु पर्दैन । तर यसलाई नियन्त्रण कसरी गर्ने भन्नेमा भने सचेत हुनुपर्छ । मोटोपन भए विस्तारै वजन कम गर्दै लैजानुपर्छ । दैनिक व्यायाम गर्ने, स्वस्थकर खाना खाने गरेमा प्रि-डाइबेटिज नियन्त्रण हुन्छ ।

एजेन्सीको सहयोगमा

यो पनि पढ्नुहोस

उच्च रक्तचाप भएका लागि ‘डाइट चार्ट’ : कस्तो खानपान गर्ने ?

यो पनि पढ्नुहोस

मधुमेह रेटिनोपेथी कति गम्भीर, कसरी थाहा पाउने ?