किन ग्रिनल्याण्ड कब्जा गर्न चाहन्छन् ट्रम्प ?

२५ पुस, काठमाडौं । अमेरिकाको राष्ट्रपति पदमा दोश्रोपटक निर्वाचित भएसँगै डोनाल्ड ट्रम्पले लगातार आफ्ना छिमेकी देशहरुका विषयमा विभिन्न अभिव्यक्ति दिइरहेका छन् । उनले छिमेकी देशहरुलाई अमेरिकामै गाभ्ने कुराको वकालत समेत गरिरहेका छन् ।

एकातर्फ उनले क्यानडालाई अमेरिकामा मिलाउने अभिव्यक्ति दिएका छन् भने अर्कोतर्फ ग्रिनल्याण्ड तथा पनामा नहरमाथि पनि अमेरिकाले कब्जा गर्ने कुरा गरेका छन् ।

नोभेम्बरमा भएको चुनाव जितेसँगै ट्रम्पले लगातार गरिरहेको बयानबाजीका विषयमा क्यानडाका पूर्व प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले हालै प्रतिक्रिया दिएका छन् जबकि ग्रिनल्याण्ड तथा पनामाले ट्रम्पको अभिव्यक्तिको पहिले नै खण्डन गरिसकेका छन् ।

ग्रिनल्याण्डका प्रधानमन्त्ती म्यूट इगाले गत महिना प्रष्ट शव्दका भनेका थिए कि ग्रिनल्याण्ड आफ्ना जनताहरुको हो र त्यो बिक्रीमा छैन ।

स्मरणीय के छ भने ग्रिनल्याण्ड एक स्वतन्त्र राष्ट्र होइन र यो डेनमार्कको एक स्वायत्त क्षेत्र हो ।

ग्रिनल्याण्डको विषयमा ट्रम्प के भन्छन् ?

अमेरिकाका नव निर्वाचित राष्ट्रपति ट्रम्पका अनुसार ग्रिनल्याण्ड तथा पनामा नहरमा अमेरिकाको नियन्त्रण हुनु आवश्यक छ किनभने यी दुबै अमेरिकाको राष्ट्रिय सुरक्षाका लागि निकै आवश्यक छन् ।

ट्रम्पले आफ्नो सोसल मिडिया प्लाटफर्म ट्रुथ सोसलमा लेखेका छन् : राष्ट्रिय सुरक्षा तथा विश्वमा कहीँपनि जाने स्वतन्त्रताका लागि ग्रिनल्याण्डमाथि नियन्त्रण हुनु नितान्त आवश्यक रहेको अमेरिकाले महसुस गरेको छ ।

ट्रम्पको उक्त अभिव्यक्तिपछि ग्रिनल्याण्डका प्रधानमन्त्रीले तुरुन्तै प्रतिक्रिया जनाए । उनले भने, ‘हामी बिकाउ छैनौँ र हामी कहिल्यैपनि बिकाउ हुनेछैनौँ । हामीले स्वतन्त्रताका लागि हाम्रो लामो संघर्षलाई भुल्नु हुँदैन । यद्यपि हामीलाई पूरै विश्व तथा खासगरी आफ्ना छिमेकीहरुसँग सहयोग र व्यापारका लागि खुल्ला रहनु आवश्यक छ ।

ग्रिनल्याण्ड फिर्तिको चर्चा सुरु

मंगलबार एक पत्रकार सम्मेलनका क्रममा डोनाल्ड ट्रम्पलाई के उनले स्वायत्त डेनिस क्षेत्र वा पनामा नहरका लागि सैन्य वा आर्थिक बलको प्रयोग गर्नेछन् ? भन्ने पश्न गरिएको थियो । त्यसको जवाफमा उनले भने, ‘होइन । मैले तपाईलाई यी दुबै विषयमा भरोसा दिलाउन सक्दिन ।’

यद्यपि, उनले आर्थिक सुरक्षाका लागि यी दुबै क्षेत्र अमेरिकाको नियन्त्रणमा राख्न चाहेको कुरा दोहोराए ।

ट्रम्पले ग्रिनल्याण्डको विषयमा पछिल्लो अभिव्यक्ति तब दिए, जब उनका छोरा डोनाल्ड ट्रम्प जुनियर ग्रिनल्याडको भ्रमणमा छन् ।

उनी हाल ग्रिनल्याण्डको राजधानी नुक पुगेका छन् । आफू मानिसहरुसँग कुराकानी गर्नका लागि व्यक्तिगत भ्रमणमा आएको र सरकारी अधिकारीहरुसँग भेट गर्ने कुनै योजना नभएको ट्रम्प जुनियरले बताएका छन् ।

ग्रिनल्याण्ड कब्जा गर्न चाहेको ट्रम्पको अभिव्यक्तिको डेनमार्कका प्रधानमन्त्री मेटे फ्रेडरिक्सनले समेत खण्डन गर्दै ग्रिनल्याण्ड कब्जा गर्न अमेरिकाले सैन्य तथा आर्थिक शक्तिको प्रयोग गर्छ भन्ने आफूलाई नलागेको बताएका छन् ।

साथै उनले उत्तरी ध्रुवीय क्षेत्रमा ठूलो रुची देखाउने अमेरिकी कमदको स्वागत गर्दै त्यस्तो अमेरिकी रुचीले ग्रिनल्याण्डका जनताको अपमान हुन नहुने पनि बताएका छन् ।

प्रधानमन्त्री फ्रेडिरक्सनसँग ट्रम्प जुनियरको ग्रिनल्याण्ड भ्रमणका विषयमा पनि प्रश्न सोधिएको थियो । त्यस विषयमा उनले ग्रिनल्याण्ड त्यहाँका निवासीहरुको भएको र स्थानीय जनताले मात्रै आफ्नो भविष्यको छिनोफानो गर्नसक्ने बताए।

उनले ग्रिनल्याण्ड बिक्रीमा नभएको कुरामा सहमति जनाए । यद्यपि उनले यो कुरामा पनि जोड दिए कि अमेरिका र डेनमार्क दुबै नेटो सदस्य मुलुक भएको हुँदा दुई मुलुकबीच निकट सम्बन्ध रहनु आवश्यक छ ।

अमेरिकाले किन चाहन्छ ग्रिनल्याण्ड ?

उत्तर अमेरिकाबाट युरोप जाने सबैभन्दा छोटो रुटमा पर्ने ग्रिनल्याण्ड विश्वको सबैभन्दा ठूलो टापुहो । यो अमेरिकाको ठूलो अन्तरीक्ष सुविधाको केन्द्र पनि हो ।

अमेरिकाले निकै लामो समयदेखि ग्रिनल्याण्डलाई रणनीतिक रुपबाट महत्वपूर्ण मान्दछ । उसले शीतयुद्धका क्रममा थ्यूलीमा एउटा राडार बेस स्थापना गरेको थियो ।

विश्वका विभिन्न दुर्लभ खनिज पदार्थहरुको विशाल भण्डार पनि डेनमार्कमा रहेको छ, जुन खनिज पदार्थहरु ब्याट्री तथा हाइटेक डिभाइसहरुमा प्रयोग गरिन्छन् ।

ट्रम्पको विश्वास छ कि सबै ठाउँमा विद्यमान रुसी तथा चिनियाँ जहाजहरुको निगरानी गर्न सेनाका प्रयासहरुका लागि ग्रिनल्याण्ड टापु निकै महत्वपूर्ण छ ।

उनले मंगलबार पत्रकारहरुसँग भनेका छन् : म स्वतन्त्र विश्वको रक्ष गर्ने कुरा गरिरहेको छु।

२१ लाख वर्ग किलोमिटरको क्षेत्रफल रहेको ग्रीनल्याण्ड टापुको जनसंख्या केवल ५७ हजार मात्रै छ । विभिन्न खालका स्वायत्ततायुक्त ग्रिनल्याण्डको अर्थव्यवस्था डेनमार्कको सहुलियतमा निर्भर छ र यो डेनमार्क अधिराज्यको हिस्सा हो ।

यो टापुको ८० प्रतिशत हिस्सा स्थायी रुपले करीब ४ किलोमिटर बरफ जमेको हुन्छ ।

पहिलो राष्ट्रपति कार्यकालको बेला ट्रम्पले ग्रिनल्याण्ड टापु खरिद गर्ने इच्छा जनाएका थिए । त्यसबेला पनि त्यसैगरी ट्रम्पको अभिव्यक्तिको खण्डन गरिएको थियो, जसरी अहिले गरिएको छ ।

यद्यपि ग्रिनल्याण्ड खरीद गर्ने अभिव्यक्ति दिन ट्रम्प पहिलो अमेरिकी राष्ट्रपति होइनन् । सन् १८६० को दशकमा अमेरिकाका १७ औँ राष्ट्रपति एन्ड्रयू जोनसनले पहिलोपटक यस्तो विचार राखेका थिए ।

पनामा किन चर्चामा छ ?

पनामा नहरको प्रयोगका लागि पनामाले अमेरिकासँग धेरै रकम असूल गरिरहेको आरोप ट्रम्पको छ । पनामा नहर अमेरिकाका लागि निकै आवश्यक भएकोले यसमाथि स्वामित्व कायम गर्नु अत्यावश्यक रहेको ठम्याई ट्रम्पको छ ।

साथै पनामा नहरमाथि चिनियाँ सैनिकको नियन्त्रण रहेको र उसले अवैध रुपले नहर सञ्चालन गरेको आरोप पनि उनले लगाएका छन् ।

यद्यपि पनामाका राष्ट्रपति जोसे राउल मुलिनोले ट्रम्पको त्यस्तो दाबीलाई बेतूकको संज्ञा दिँदै पनामा नहरमा चीनको कुनैपनि दखल नरहेको बताएका छन् ।

आन्ध्र तथा प्रशान्त महासागरलाई जोड्ने यस नहरको प्रवेशद्धारमा दुईवटा बन्दरगाहको व्यवस्थापन हंगकंगस्थित सिको हचिसन होल्डिंग्सले सम्हाल्दै आएको छ ।

सन् १९०० को दशकको सुरुवातमा निर्माण भएको यो नहरको नियन्त्रण सन् १९७७ सम्म अमेरिका सँगै थियो। यद्यपि राष्ट्रपति जिम्मी कार्टरको मध्यस्थतामा त्यहाँको भूमि पनामालाई नै सुम्पियो । तत् पश्चात् सन् १९९९ देखि नहरको नियन्त्रण पूर्ण रुपमा पनामाको हातमा गयो ।

ट्रम्पले भनेका छन्, ‘पनामा नहर पनामालाई सुम्पिनु एउटा ठूलो गल्ती थियो । हेर्नुस् कार्टर निकै राम्रो व्यक्ति थिए, तर त्यो उनको ठूलो गल्ती थियो ।’

यसका साथै ट्रम्पले क्यानडालाई समेत अमेरिकामा मिलाउने कुरा गरिसकेका छन् । क्यानडाले अमेरिकासँगको सीमाक्षेत्रमा सुरक्षा व्यवस्था मजबुत नपारेमा क्यानडामाथि महसूल लगाउने चेतावनी उनले दिएका छन् ।

मार आ लागोमा पत्रकार सम्मेलनका क्रममा ट्रम्पले पुनः एकपटक आफ्नो चासोलाई दोहोराउँदै भनेका थिए कि मेक्सिको तथा क्यानडाको बाटो हुँदै अमेरिकामा लागू औषध आइरहेको छ । उनले क्यानडाको जस्तै मेक्सिकोमाथि पनि २५ प्रतिशत महसुल लगाउने चेतावनी दिएका छन् ।

अमेरिकी तथ्यांक अनुसार मेक्सिकोसँगको सिमानाको तुलनामा अमेरिका र क्यानडाबीचको सिमा क्षेत्रमा लागुऔषध बरामद हुने मात्रा निकै कम छ । बीबीसीबाट