बुधबार आयोजना भएको एक अवार्डको पत्रकार सम्मेलनमा कार्यक्रम संचालक नरेश भट्टराइले सुरुवातमै पत्रकारलाई एउटा कुराको जानकारी गराए, जुन जानकारी गराउन आवश्यकता थियो या थिएन भन्ने बहस गर्न सकिन्छ । नरेशले हङकङमा आयोजना हुन लागेको ‘एभरेष्ट इन्टरनेशनल फिल्म अवार्ड’मा सहभागी हुने चलचित्रकर्मीले कुनै पनि पैसा तिर्नुनपर्ने जानकारी गराए ।
वास्तवमा यो जानकारी गराउनुपर्ने बिषय नै होइन । तर, अहिले नेपाली चलचित्रको विदेशमा आयोजना हुने अवार्ड यति ध्वस्त भैसकेको छ कि, नरेशलाई पैसा लाग्दैन है भनेर जानकारी गराउन कर नै लाग्यो । अहिले विदेशमा आयोजना हुने अवार्ड वदनाम हुनुको मुख्यकारण नै पैसाको चलखेल हो । अवार्ड कसलाई दिने ? अवार्डका लागि को लायक छ ? अवार्डमा कसलाई लैजाँदा गरिमा बढ्छ भन्ने बिषय आयोजकले सोच्न छाडेका छन् । बरु, पैसा कसले धेरै हाल्छ उसलाई अवार्डमा सहभागी गराउने र अवार्ड पनि उसैलाई दिने प्रचलन यति धेरै बढेको छ कि, त्यसले विदेशी बजारमा आयोजना हुने अवार्ड समारोह बदनाम हुन थालेका छन् ।
वुधबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा यो बिषयमा चलचित्र क्षेत्रका दुई चर्चित संस्थाका प्रमुखहरुले कुरा उठाएका थिए । चलचित्र संघका अध्यक्ष प्रदिपकुमार उदयले भने–‘पैसा दिएर अवार्डमा सहभागी हुने बिषयमा चलचित्रकर्मी नै सजग हुनुपर्छ । हामी आफैले पैसा नदिने हो भने त्यस्ता अवार्ड विस्तारै किनारा लाग्दै जान्छन् । विदेश घुम्न पाइने र अवार्डको लोभमा आयोजकले जती भन्यो त्यती नै पैसा तिरेर जाने अनी नेपाल आएपछि कुरा काट्ने प्रचलन बढेको छ । यसले अवार्डलाई बदनाम बनाएको हो ।’
यता, चलचित्र निर्माता संघका अध्यक्ष आकाश अधिकारीको भनाई पनि उदयको जस्तै थियो । विदेशमा अवार्ड आयोजना गर्दा त्यसले सिंगो चलचित्रको नै प्रतिनिधित्व गर्ने भएकाले चलचित्रकर्मी पनि मर्यादित हुनुपर्ने उनको भनाई थियो । यसका लागि उनले आयोजकलाई सेड्यूल बनाएर कार्यक्रम गर्न आयोजकसँग आग्रह गरे । आकाशले भने–‘विदेशमा अवार्ड आयोजना हुँदा त्यसले नेपाली चलचित्र क्षेत्रलाई माथि उठाउन पर्छ, बदनाम गर्ने होइन । यसैले, बदनाम हुने गरी कसैले पनि काम गर्नु हुँदैन ।’
आकाशले यसो भनिरहँदा चलचित्र प्राविधिक संघका अध्यक्ष पुष्कर लामाले आफ्नो तितो अनुभव सुनाए । उनले भने–‘अवार्डमा जाने कलाकर्मीलाई सेड्यूल बनाएर पनि केही नलाग्ने रहेछ । महंगो खर्च गरेर होटल बुक गर्यो, राती आधा कोठा त खाली नै हुन्छ । कलाकारका लागि एउटा सेड्यूल बनाइदियो, आयोजकलाई झनै हैरानी ।’
नेपालबाट उडेपछि धेरै कलाकर्मी अब रम्ने समय यही नै बेला हो भन्ने सोच्न थाल्छन् । जसलेगर्दा, न त उनीहरु आयोजकको सेड्यूल अनुसार हिड्छन् न त नियममा नै । कलाकारले एउटा अवार्डमा सहभागी हुँदा सिंगो देशको नै प्रतिनिधित्व गरेका हुन्छन् । तर, विदेशमा आयोजना हुने अवार्डका लागि पुग्ने चलचित्रकर्मीले नेपाली आकाशबाट उडेपछि यो कुरा चटक्कै विर्सिएको पाइन्छ । यसैले, कहिलेकाही कलाकारले सडकमै घिनलाग्दा हर्कत गरेको भिडियो सार्वजनिक हुने गरेको छ ।
चलचित्र संघका अध्यक्ष प्रदिपकुमार उदयले भने–‘मैले आजसम्म पैसा दिएर अवार्डमा सहभागी भएको छैन र पैसा लिएर अवार्ड पनि गरेको छैन । विदेशमा आयोजना हुने अवार्डले नेपाली चलचित्रको विदेशी बजार विस्तारमा ठूलो योगदान गरेका हुन्छन् । तर, ती अवार्डमा आफै जाने र अवार्ड पाइएन भने कुरा काट्दै हिड्ने प्रचलन हटाउनुपर्छ ।’
हुन पनि हो, अहिले अवार्डमा चलचित्रकर्मीको उपस्थिती साह्रै नै फितलो हुने गरेको छ । अहिले अवार्ड पाउँदाको गरिमा सकिदै गएको छ । अर्कोतिर, विदेशमा आयोजना हुने अवार्डमा सहभागी हुनका लागि पैसा तिर्नै पर्ने प्रथा बढ्न थालेपछि कलाकार विच्किन थालेका छन् । जसलेगर्दा, विदेशमा पुग्ने जम्बो टोलीमा चिनिएका अनुहार भन्दा घुम्न र रमाइलो गर्न जानेको संख्या बढेको छ ।
नेपाली चलचित्रको बजार विस्तारका लागि विदेशमा आयोजना हुने अवार्ड सबैभन्दा ठूलो हतियार हुन् । तर, यसलाई व्यवस्थित र मर्यादित बनाउनका लागि आयोजक, चलचित्रकर्मीले नै गम्भिर भएर नसोच्ने हो भने अवार्ड त बदनाम हुन्छन् हुन्छन्, त्यसको हावाले चलचित्र क्षेत्रलाई पनि छपक्कै छुनेछ ।
