८ फागुन, कैलाली । देशैभरी विद्युत चोरीको समस्या बिकराल बन्दै गइरहेको छ । बिजुलीको तारमा हुक लगाएर विद्युत चोर्ने र राज्यलाई घाटा लगाउने विसंगतिविरुद्ध कुलमान घिसिङको नेतृत्वको विद्युत प्राधिकरणले अभियान चलाउँदै आएको धेरै भैसकेको छ ।
तथापि विद्युत चोरी रोकिन सकेको छैन । यहीबेला कैलाली भ्रमणमा आएका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले बुधबार चोरिएको बिजुलीबाटै समृद्धि र विकासको भाषण गरे ।
प्रधानमन्त्री ओलीले आफ्नो सम्वोधनमा विकास र समृद्धिको कुरा नगर्ने कुरै भएन । प्रधानमन्त्रीले भ्रष्टाचार, अनियमिता र चुहावटको पनि विरोध नगर्ने कुरै भएन । भाषणमा सुशासनको कुरा कहिल्यै छुट्दैन । तर, विद्युत चोरीलाई सत्तारुढ नेकपाले नै हाकाहाकी प्रयोग गरेर प्रधानमन्त्रीको सुशासनको प्रतिवद्धतामाथि व्यंग्य गरेको स्पष्ट देखियो ।
सुदुरपश्चिमको प्रदेश सभालाई सम्वोधन गरेपछि प्रधानमन्त्री ओली धनगढीमा आयोजना गरिएको नेकपाका कार्यकर्तालाई प्रशिक्षण दिने कार्यक्रममा सहभागी भए । ‘सुदुरपश्चिम प्रदेशस्तरीय कार्यकर्ता भेला’ को आयोजना नेकपाको प्रदेश कमिटीले गरेको थियो ।
प्रधानमन्त्री ओली सहभागी रहेको सो कार्यक्रममा चोरीको बिजुली प्रयोग गरेर भाषणको प्रवन्ध गरिएको थियो । रंगशाला नजिकै आयोजना गरिएको कार्यक्रममा मिटरजडित घरबाट जिलुी ल्याउन सकिने वा जेनेरेटर प्रयोग गर्नुपर्नेमा सत्तारुढ नेकपाका कार्यकर्ताले विजुलीको मूल लाइनबाटै हुक लगाएर माइक जडान गरेका थिए ।
कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री केपी ओली, नेकपा अध्यक्ष प्रचण्ड लगायत पार्टीका शीर्ष नेताहरुले भाषण गरेका थिए ।
विद्युत प्राधिकरण भन्छ– यो गैरकानूनी काम हो
नेपाल विद्युत प्राधिकरण विद्युत् चुहावट नियन्त्रण महाशाखाका प्रमुख टेकनाथ तिवारी कार्यक्रम र सभा समारोहमा बिजुली हुकिङ गर्नु गैरकानुनी भएको बताउँछन् । उनले यस्ता प्रयोजनमा बिजुली आवश्यक परे सम्बन्धित क्षेत्रको वितरण केन्द्रमा अनुमति लिनुपर्ने व्यवस्था रहेको जानकारी दिए ।
‘वितरण केन्द्रले अस्थायी मिटरको व्यवस्था गर्छ र त्यसमा उठेको बिल आयोजकले तिर्नुपर्छ,’ तिवारीले भने, ‘त्यसो नगरी हुकिङ गरिए, त्यो चोरी ठहररिन्छ ।’
प्राधिकरणका अनुसार अनुमतिविना नै बिजुली हुकिङ गर्दा उपयोग भएको बिजुलीको विल र जरिवाना आयोजकले तिर्नुपर्ने हुन्छ । अन्यथा कार्यक्रममा उपयोग भएको सामान पनि जफत गर्न सकिने प्रावधान छ ।
‘यदि चोरी गरिएको बिजुलीको बिल तिर्छु भन्यो भने प्राधिकरणले उपयोगको अवस्था हेरेर बिल निर्धारण गर्न सक्छ,’ तिवारी भन्छन्, ‘यस्तो गैरकानुनी कामको जानकारी प्राप्त भयो भने प्राधिकरणले तुरुन्त कारवाही गर्छ ।’
बिजुली चोरीमा कडाइ
पछिल्लो समयमा नेपाल विद्युत प्राधिकरणले बिजुली चोरी नियन्त्रणमा निकै सफलता पाइरहेको छ । चालु आर्थिक वर्ष ०७५÷७६ को पहिलो पाँच महिनासम्म १० प्रतिशत विद्युत चुहावट घटेको छ । २५.७८ प्रतिशतबाट १५.४५ प्रतिशतमा चुहावट झार्न सफल भएको प्राधिकरणको दाबी छ ।
तर, प्राधिकरणलाई राजनीतिक आवरणमा हुकिङलाई पूर्ण रुपमा निरुत्साहित गर्न समस्या परेको छ । प्राधिरकणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले प्राविधिक र गैरप्राविधिक चुहावट नियन्त्रणका मुलुकभर अभियान नै चलाएका छन् ।
कुलमानले ०७३ भदौमा जिम्मेवारी सम्हाल्दा विद्युत चुहावट औसतमा २५.७८ प्रतिशत थियो, त्यसपछि आर्थिक वर्ष ०७३÷७४ मा घटाएर २२.९ मा झर्यो । आर्थिक वर्ष ०७४/७५ मा २०.४५ मा रहेको चुहावटलाई घटाएर चालु आर्थिक वर्षको पाँच महिनासम्ममा १५.४५ प्रतिशतमा सीमित गर्न प्राधिकरण सफल भएको छ ।
करिब १० प्रतिशतको चुहावट नियन्त्रणबाट वार्षिक करिब ७ अर्ब रुपैयाँ थप आम्दानी गर्ने प्राधिकरणका कर्मचारीहरु बताउँछन् ।
प्राधिकरणले चुहावट नियन्त्रणका लागि चोरी नियन्त्रण गर्ने, महशुल बक्यौता असुलीमा कडाइ गर्ने, प्राविधिक चुहावट घटाउन ट्रान्सर्फमर, वितरण लाइन तथा सबस्टेसनको सुदृढीकरण तथा थप गर्ने लगायतका काम अभियानकै रुपमा चलाइरहेको छ ।
