Comments Add Comment

‘अब भ्रष्टाचारमा मीटु अभियान चलाऔं’

‘मान्छेले मान्छेलाई खाँदा पनि चुप लागेर बस्ने ?’

बाहिरबाट हेर्दा ईज्जतदार, सबैले मानेको तर महिला हिंसा गर्ने पुरुषको मुखटा हटाउने काम मीटु अभियानले गर्‍यो । प्रतिष्ठित भनिएका व्यक्तिले कसरी जागिरको प्रलोभन देखाएर, सहयोग गरेजस्तो गरेर महिला हिंसा गर्छन् भन्ने कुरा यो अभियानले बाहिर ल्यायो ।

सरिफ पनि देखिनुपर्ने, तर नचाहिने काम गर्नेको विरुद्धमा महिलाहरू बोल्दैनथे । पीडकद्वारा महिलालाई यो घटना सार्वजनिक गरिस् भने पनि मेरो के जान्छ ? यो कुरा बाहिर ल्याइस् भने तेरै बेइज्जत हुन्छ भनिथ्यो । अर्कोतिर समाजले पनि हिंसा परेकी महिलालाई नै दोषी ठान्थे । तै उच्छृंखल नभए समाजले किन हमला गथ्र्यो भन्ने गरिन्थ्यो । जसले गर्दा आफूमाथिको हिंसा धेरै महिलाहरूले सहे ।

तर, मीटु अभियान चलेपछि उनीहरुले म पनि प्रताडीत हुँ भन्न थाले । मैले पनि हिंसा सहेकी हुँ, मलाई पनि फलानाले यसरी हिंसा गरे भनेर आउन थाले । यो अभियान आएपछि बाहिरबाट हेर्दा राम्रो भनिने मान्छे कति खराब रहेछ भन्ने सार्वजनिक हुन थाल्यो ।

भारतमा महिला हिंसा गर्ने कलाकारले चलचित्र पाउन छाडे । महिलाहरूले निकै ठूलो हिम्मत गरेर यस्तो कुरा बाहिर ल्याएका थिए । नेपालमै पनि यस्तै थुप्रै घटना सार्वजनिक भए । छद्मभेषीहरूको वास्तविकता सार्वजनिक हुन थाल्यो । मन्त्रीले राजीनामा दिनुपर्ने अवस्था आयो ।

महिला हिंसाविरुद्धको मिटु र भ्रष्टाचारमा समानता के छ भने बाहिरबाट हेर्दा प्रतिष्ठित, इमानदार देखिने मान्छेले नै भित्र–भित्र यो अपराध कर्म गरिरहेका हुन्छन् । कमजोर, गरिबलाई रुवाएको हुन्छ ।

त्योभन्दा पनि महत्वपूर्ण कुरा, पीडितलाई समाजले हेर्ने दृष्टिकोणमा पनि परिवर्तन आयो । आवाज उठाउँदा पीडितको बेइज्जत त हुँदो रहेनछ भन्ने स्थापित भयो । यसबाट मेरो दिमागमा के कुरा आयो भने आखिर आफूमाथि भएको हिंसाको कुरा लुकाउन हुँदो रहेनछ ।

भ्रष्टाचारले मुलुक ध्वस्त भइसक्यो

भ्रष्टाचारको सीमा नै छैन । कार्यालय सहयोगीले पनि यहाँको फाइल त्यहाँ पुर्‍याउन भ्रष्टाचार गरिरहेका छन् । भलै त्यो रकम सामान्य किन नहोस् । हरेक पदमा बस्ने मान्छेले भ्रष्टाचार गर्ने ठाउँ खोज्न थाले । नखाने ठाउँ नै भएन । जबकि उनीहरूले तलब पाइरहेका छन् । विभिन्न सेवा सुविधा लिइरहेका छन् ।

मेरो जग्गाको कामले डिल्लीबजार मालपोतमा गएकी थिएँ । एकजना बुढीमान्छेको जग्गा रहेछ । उनले आफ्नो जग्गा बेचिनन् भनेर मालपोतका कर्मचारीले ‘हस्ताक्षर गराउन त्यो बुढीलाई पछारेर ल्याओ’ पो भनिरहेका थिए । उनीहरूको कुरा सुनिरहेँ, मलाई चिनेनन् ।

त्यहीँ अर्को के देखेँ भने दुर्गम जिल्लाबाट आएका मान्छेलाई पैसा खानकै लागि हप्ता–हप्तामा दौडाइरहने गर्दा रहेछन् । थाकेर जबसम्म पैसा दिँदैनन्, तबसम्म काम नगरिदिने । पटक–पटक धाउनुभन्दा घुस दिन बाध्य हुन्छन् । यस्ता कुरा सबैले भनिदिने हो भने उनीहरूलाई गाह्रो हुन्छ । भ्रष्टाचार गर्नेहरू पाँच–दश प्रतिशत होलान् । पीडित जनता ठूलो संख्यामा छन् ।

हिजो मात्रै एकजना उच्च अधिकारीले आफ्नो काम गराउँदा पैसा दिएँ भन्नुभयो । यो सुन्दा मलाई आश्चार्य लाग्यो । निकै शक्तिशाली पदमा बसेर अवकाश भएका व्यक्तिले घरको कर तिर्न जाँदाखेरि चार÷पाँच दिन लट्याङ–पट्याङ पारिदिएछ । त्यसपछि घुस दिन बाध्य भएछन् ।

भूतपूर्व प्रधानमन्त्रीले नै घुस खुवाउनुपर्ने अवस्था आउनु भनेको सामान्य कुरा होइन । भूतपूर्व प्रधानमन्त्रीलाई नै हाम्रो खर्चपानी कसरी चल्छ पो भन्छ ।

भ्रष्टाचारले मुलुक ध्वस्त भइसक्यो । काठमाडौं उपत्यकाभित्र कसरी प्लटिङ भइरहेको छ । प्रकृतिको कस्तो बिनास छ ? यो भ्रष्टाचार होइन ? यो नदेख्ने को होला ? तर, रोक्ने काम किन हुँदैन ? मसँग पनि पैसा मागेको थियो भन्न सक्नुपर्दछ । अब त उपाय नै छैन । आवाज उठाउँ ।

मान्छेले मान्छेलाई खाँदा पनि चुप लागेर बस्ने ?

महिला हिंसाबाट जस्तै नेपालीहरू भ्रष्टाचारबाट पनि एकदमै प्रताडीत छन् । हेर्नुस् त भ्रष्टाचारका कति ठूला ठूला कुरा आइरहेका छन् । जो भ्रष्टाचार गर्छ उनीहरू नै चोखा, उनीहरू नै आदर्शवान । मानिससँग जवरजस्ती पैसा असुल्नेहरू नै इज्जतदार । दूध, चामल, पानी, इँटा, बालुवा, जमीन, मल, औषधी, शिक्षा, उपचार, सडक, कहाँ छैन भ्रष्टाचार ?

जनताचाहिँ यिनीहरू दिइरहने मात्रै भए । भ्रष्टाचारीहरू कहिले पनि नअघाउने भए । जनतासँग सहनुबाहेक केही उपाय पनि भएन ।

भ्रष्टाचार नहुने हो भने नेपालीलाई खान लाउन केही समस्या हुँदैन । बाहिरबाट आएको सहायतामा पनि भ्रष्टाचार । जनताबाट उठाएको रकममा पनि भ्रष्टाचार । राज्यको साधन स्रोत मुठ्ठीभर मान्छेको कब्जामा छ ।

त्यसैले मेरो कुरा के हो भने कसैले पैसा मागेको छ भने किन लुकाउने ? यसले पैसा माग्यो भनेर भन्न अब हिम्मत गर्न सक्नुपर्‍यो । अब भ्रष्टाचारका कुरा लुकाउनुभएन ।

कसैका बुबाको मृत्यु हुन्छ । बुबाका नाममा अलिकति जायजेथा छ भने प्रक्रिया पुर्‍याएर नामसारी गर्नुपर्छ । यस्तो काम गर्नका लागि पनि उसले घुस खुवाउनुपर्छ । गरीबले बाख्रा बेचेर आफ्नो छोराछोरीको आङ ढाक्न लुगा हाल्नुपर्ने, चामल किन्नुपर्ने, औषधी किन्नुपर्ने पैसा सुकिला–मुकिलालाई घुस खुवाउनुपर्छ । गरिबको गास काटेर इमानदार, इज्जतदार भन्नेलाई बुझाउनुपर्छ । गरीबले मरीमरी कमाएको पैसाबाट पालिनुजत्तिको दर्दनाक अवस्था अरु के होला ?

यति साह्रो भ्रष्टाचार हुनु भनेको त मान्छेले मान्छेलाई खाएसरह भयो नि । मान्छेले मान्छेलाई खाँदा पनि चुप लागेर बस्ने ? सहेर बस्ने ? छाती पिटेर भन्न सक्नुपर्छ यसले मसँग पैसा माग्यो भनेर ।

महिला हिंसाविरुद्धको मिटु र भ्रष्टाचारमा समानता के छ भने बाहिरबाट हेर्दा प्रतिष्ठित, इमानदार देखिने मान्छेले नै भित्र–भित्र यो अपराध कर्म गरिरहेका हुन्छन् । कमजोर, गरिबलाई रुवाएको हुन्छ । अलिकति कमजोर मान्छेको जग्गा छ भने खोस्न मालपोत, भूमिसुधार मिल्छ । उस्तै परे बन्दुक तेर्स्याउँछ र आफ्नो नाममा पार्छ । त्यसैले यस्तो अपराध किन लुकाउने ?

पाठकलाई घुस दिनेलाई कारवाही खोई ?

कानूनतः घुस लिने र दिने दुबैलाई सजाय हुन्छ । तर, भ्रष्टाचारीले बाध्य पारेर, जबरजस्ती घुस लिएको छ भने दिनेलाई कारवाही हुनुहुँदैन । तर, घुस दिनेले पनि आफ्नो गल्ती लुकाउन वा कानूनतः गर्न नहुने कामका लागि दिएको हो भने उसलाई पनि कारवाही गर्नुपर्छ ।

जस्तो– भर्खरै अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगका आयुक्त राजनारायण पाठकको केस बाहिर आयो । १७४ रोपनी जग्गा व्यक्तिका नाममा बनाउन ७८ लाख रुपैयाँ घुस दिइएको रहेछ । यस्तोमा लिनेदिने दुबैलाई कारवाही हुनुपर्छ ।

सार्वजनिक सम्पत्तिलाई निजी बनाउनु भनेको त सोझै भ्रष्टाचार ऐनको परिभाषाभित्र पर्ने अपराध हो । र, तेस्रो पक्षले थाहा पाएको भए उसले पनि भनिदिनुपथ्र्यो । यत्रो लामो समयसम्म लुकाउनुहुँदैनथ्यो ।

पाठकको कुरा किन लुक्यो त ? युट्युबमा राखेर देखाउन खोजेपछि न बाहिर आएको हो । पाठकले मार्नेसम्म धम्की दिएको कुरा बाहिर आएको छ ।

अब भ्रष्टाचारमा मीटु अभियान चलाऔं

अरु देशमा भ्रष्टाचारीसँग नाता पनि जोड्दैनन् । तर, हामीकहाँ भ्रष्टाचारीकोमा हुल कसेर भोज खान जाने चलन छ । सबै कुरो उल्टो छ यहाँ ।

भ्रष्टाचार नेपालमा ठूलो रोग भइसकेको छ । यो रोगको जरा कहाँ–कहाँ गएको छ, गएको छ । अनुसन्धान गर्ने हो भने जरादेखि टुप्पीसम्म पुगेको छ । यस्तो कुरा लुकाउने हो भने यहाँ सास फेर्न सक्ने अवस्था पनि हुँदैन । घाँटीसम्म डोरी ल्याउँछ ।

भ्रष्टाचार अन्त्य गर्ने हो भने भ्रष्टाचारमा पनि मिटु अभियान चलाउनुपर्छ । भन्न त भ्रष्टाचारमा शुन्य सहनशीलता भनिन्छ । तर, भ्रष्टहरूलाई कारवाही भएको खै त ? चारजना मान्छेलाई कारवाही गरेर त पुग्दैन नि ।

भ्रष्टाचार लुकाउनु भनेको पाप हो । केही कर्मचारीले बोल्न पनि थालेका छन् । सचिव, उपसचिवहरूले बोल्न थालेका छन् । मागेको पैसा दिन नसक्दा सरुवा हुनुपरेको कुरा गर्न थालेका छन् ।

मीटु अभियान चलाएर भ्रष्टाचारीको पोल नखोल्ने हो भने आम जनता बाँच्ने सक्ने अवस्था छैन । त्यसैले आजैदेखि फलाना मसँग घुस माग्यो भन्ने हिम्मत गरौं ।

(पूर्वप्रधानन्यायाधीश कार्कीसँग अनलाइनखबरले गरेको कुराकानीमा आधारित)

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

ट्रेन्डिङ

Advertisment