फेन्सिङमा खेलाडी टिकाउनै मुस्किल

फेन्सिङमा भविष्य बनाउन लागिपरेका छौं : ओमकार सिंह, सिनियर राष्ट्रिय खेलाडी

फेन्सिङ खेल मार्सलआर्टअन्तर्गत ‘कम्ब्याट खेल’ नै भए पनि तेक्वान्दो, कराँतेजस्तो लोकप्रिय छैन । त्यसको कारण यो पश्चिमा मार्सलआर्टबाट विकसित भएको खेल हो । रुसमा विकास भएको साङ्वो पनि मार्शलआर्ट नै हो तर त्यसको चहलपहल नेपालमा खासै सुनिंदैन । फेन्सिङ पनि त्यस्तै भएको हो ।

कम लोकप्रिय हुनुको अर्को करण चाहिं यो खेल सुरुवातदेखि नै सीमित समुदायमा खुम्चियो । सम्भ्रान्त मुलुकका शासक वर्गको पारिवारीक खेलजस्तो हुन गयो । त्यसबाहेक यो खेलमा अन्य मार्सलआर्टको तुलनामा खर्च पनि बढी छ ।

कराँतेमा तपाईंलाई एउटा गी किन्नुहुन्छ, बक्सिङमा ग्लभ्स, सिंगगार्ड र गम गार्ड किन्नुहुन्छ । त्यतिले पर्याप्त हुन्छ । तर फेन्सिङको सामान धेरै पनि छ र महँगो पनि छ । ती सामानहरु खेलाडीले व्यक्तिगत रुपमै ल्याउनुपर्ने हुन्छ । त्यो कारणले पनि हामी धेरै समुदायमा प्रवेश गर्न सकेका छैनौं । तर सुरुवातदेखि अहिलेसम्म हेर्ने हो भने हामी विकासकै चरणमा छौं । सुस्त गतिमै भए पनि राम्रै भइरहेको छ ।

पछिल्लो समय १३ औं सागमा हाम्रो राम्रो नतिजा थियो । एक्स्पोजर पनि राम्रो भएको थियो । त्यतिबेला खेलाडीको संख्या पनि बढेको थियो । त्यसपछि कोरोना महामारीले सुस्ताउन पुग्यो । तीन वर्षसम्म प्रतियोगिता हुन नसक्दा आएका खेलाडीहरु पनि पलायन भए ।

अहिले पुनः गतिविधि बढ्न थालेको छ । यो हाम्रा लागि नयाँ खेल भएको हुनाले कतिपय खेलाडीले सिधै राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेलिरहेका छन् । खेलाडीलाई अवसर पनि धेरै छ । हामीलाई दक्षिण एसियाली स्तरमै नयाँ मार्सलआर्टको इभेन्ट भएको हुनाले अवसरहरु धेरै छ । जहाँसम्म महँगो खेल सामाग्रीको कुरा छ त्यसमा सरकार र खेलाडीले ५०/५० प्रतिशत व्यहोर्ने गरी खेलाडीलाई आकर्षित गर्ने कार्यक्रम सञ्चालन गर्न सकियो भने यो खेलको लोकप्रियता अझै बढाउन सकिन्छ ।

संघको कमजोरी के देखिन्छ भने हामीसँग वार्षिक क्यालेन्डर नै छैन । दक्षिण एसियामै बंगलादेश, श्रीलंकाजस्ता देशहरुमा वार्षिक क्यालेन्डर बनाएर प्रतियोगिता, प्रशिक्षणको व्यवस्था मिलाइएको हुन्छ । यो खेलाडीले, यो प्रतियोगिता खेल्ने, वैदेशिक सहभागिता पनि निश्चित हुन्छ । क्यालेन्डर बनाएर लागु गर्न सकियो भने खेलाडीले पनि एउटा लक्ष्य निर्धारण गरेर तयारी सुरु गर्न सक्छ ।

संघले विद्यालयस्तरमा फेन्सिङको विस्तार कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्छ । जस्तै मैले शिवपुरी स्कुलबाट सुरु गरेको थिएँ । अहिले यो प्रतियोगितामा वागमती प्रदेशका अधिकांश खेलाडी यही विद्यालयमा अध्ययन गरेका छात्रछात्रा छन् । ग्रासरुटबाटै खेलको प्रचार गर्न सकियो भने सानै उमेरदेखि खेलाडीलाई अनुभव दिलाउन सकिन्छ । ११ वर्षको उमेरमा सुरु गरेको खेलाडीले २० वर्षमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रतिस्पर्धा गर्दा धेरै अनुभव हासिल गरिसकेको हुन्छ । त्यस्ता खेलाडीबाट हामीले अपेक्षा गर्न सक्छौं ।

सरकारबाट हामी आर्थिक सहयोग गर्नुपर्छ भने संघबाट व्यवस्थापन र प्रशासनिक काम गर्नुपर्छ । सरकारले योजनावद्ध रुपमा आर्थिक सहयोगसहित बजेट तर्जुमा गरेर विनियोजन गर्न सकियो भने हामीले दक्षिण एसियाली स्तरमा पदक ल्याउन सक्छौं । फेन्सिङमा १२ स्वर्णको अवसर हुन्छ । त्यसमध्ये ५ देखि ७ स्वर्ण जित्न सक्यौं भने पनि हाम्रो लागि ठूलो सफलता हुनेछ ।

खेलमा भविश्य छैन भने कुनै पनि अभिभावकले आफ्ना सन्तानलाई खेल्न पठाउँदैन । अरु प्रदेशको त म भन्न सक्दिनँ । आर्मी, एपीएफ विभागीय टोली भए, उनीहरुलाई राखेकै खेल्नका लागि हो । वागमती प्रदेशको हकमा सबै खेलाडीहरु यहाँ किन छन् भने उनीहरु खेललाई माया गर्छन् । फेन्सिङ उनीहरुको प्यासन हो, न कि आम्दानीको स्रोत । उनीहरु यो खेलमा भविश्य छ भनेर खेलिरहेका छैनन् ।

जहाँ भावना र मायाको कुरा आउँछ त्यहाँनेर मानिसहरु कहिलेकाहिं मुर्ख्याईं गर्न पुग्छन् । त्यसैले अधिकांश खेलाडीहरु यहाँनेर मुर्खतापूर्ण काम गरिरहेका छन् । सबैभन्दा महत्वपूर्ण समय यहाँ लगाइरहेका छन् । जति समय दिएका छन् त्यसअनुसारको प्रतिफल त परै जाओस् प्रतियोगिता नहुँदा आफ्नै खेलमा पनि सुधार भएको छैन । खेलाडीको हैसियतमा हेर्दा त यो एउटा मुर्खतापूर्ण निर्णय नै त हो ।

तर, हामी किन मुर्ख भइरहेका छौं भने अहिले हामीले यो अवस्था गुजार्‍यौं भने भावी पुस्तालाई एउटा प्रेरणा दिन सक्छौं । भोलिका दिनमा सरकार र संघका तर्फबाट निर्णायक पहल भएको खण्डमा हाम्रो लगानीको प्रतिफल आउने आशामा छौं । त्यही आशामा हामी हाम्रो करिअर त्यागेर यहाँ लागेका छौं ।

सरकार र खेल संघजस्तै खेलाडीको पनि आफ्नो जिम्मेवारी र उत्तरदायित्व हुन्छ भन्ने कुरा हामीले बुझेका छौं । हामी प्रदेशका खेलाडीहरु कुनै प्रतिफलको आशा नगरी आफ्नो जिम्मेवारी निभाइरहेका छौं । किनभने भावी पुस्तालाई हाम्रोजस्तो कठिन स्थिति नआओस् । उनीहरु आफूले गरेको लगानीअनुसारको प्रतिफल पाउन् ।

कोभिडको लामो विश्रामपछि हामीले राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्न पाएका छौं । हाम्रो लागि सबैभन्दा खुसीको कुरा नै प्रतियोगिता आयोजना हुनु हो । तीन वर्षपछि प्रतियोगिता भयो, देशभरिका खेलाडीबीच प्रतिस्पर्धा हुन पायो । यसले हाम्रो स्तर मापन भएको छ । खेलमा हार–जित त भइहाल्छ ।

मेरो अनुभवमा हाम्रो स्तर सुधार भएको रहेनछ । तर १३औं सागको स्तरबाट झरेको पनि रहेनछ । यो खुसीको कुरा हो । ममात्र होइन, साग खेलेका अन्य खेलाडीहरुले पनि त्यो स्तरलाई कायम राख्न सकेका रहेछन् ।

एसियाली खेलकुदका लागि अहिलेसम्म जति समय दिएको छु, त्यसलाई अवश्य बढाउनुपर्छ । संघको तर्फबाट हामीलाई तयारीको सम्पूर्ण वातावरण मिलाइदिनुपर्छ । तीन इभेन्टका लागि अनुभवी प्रशिक्षक चाहिन्छ । सरकारको तर्फबाट राम्रो बजेटको व्यवस्था गरिदिनुपर्छ । बजेटको कार्यान्वयन भएको छ कि छैन भनेर पनि अनुगमन गर्नुपर्छ । त्योभन्दा ठूलो कुरा तिमीहरु यो खेलमा लागेपछि भविश्य छ भनेर विश्वस्त हुने वातावरण संघ र सरकारले सिर्जना गरिदिनुपर्छ ।