‘म ब्याकबेन्च सांसद हुन तयार छु, तपाईं देश चलाउनुहोस्’

११ माघ, काठमाडौं । भनिन्छ, आउँदा आँधीबेहरी ल्याएर आउनु, जाँदा सन्नाटा छाउने गरी जानु ।

सन् २०१७ तिर ३७ वर्षको उमेरमा पहिलोपटक न्युजिल्यान्डको प्रधानमन्त्रीका रूपमा जिम्मेवारी सम्हाल्दै गर्दा र ४२ वर्षको उमेरमा बुधबार ९ महिना कार्यकाल बाँकी रहँदै पदबाट बाहिरिँदै गर्दा ज्यासिन्डा अर्डोनको जीवनमा यो लागू भयो ।

न्युजिल्यान्डमा सन् २०१७ को अक्टोबरमा सम्पन्न निर्वाचनमा ज्यासिन्डाको लेबर पार्टी संसदमा दोस्रो दल बन्यो । तर गठबन्धनको सरकार बन्ने भएपछि लेबर पार्टीले नेतृत्व गर्ने अवसर प्राप्त गर्‍यो । ज्यासिन्डालाई लेबर पार्टीले निर्विरोध दलको नेता चयन गरेपछि उनी प्रधानमन्त्री बनिन् । ३७ वर्षको उमेरमा त्यो पनि ‘प्रागम्याटिक सेन्टर लेफ्ट’ सिद्धान्त बोक्ने पार्टीबाट प्रधानमन्त्री बनेपछि ज्यासिन्डा विश्वभरका सञ्चार माध्यममा प्रमुख खबर बनेर छाइन् । कसैले लोकप्रियतावादीको आरोप लगाए त कसैले अपरिपक्वताको आशंका उनीमाथि गरिरहे ।

त्यसपछि सन् २०२० को अक्टोबरमा सम्पन्न निर्वाचनमा लेबर पार्टी एक्लैले बहुमत प्राप्त गर्‍यो । त्यसपछि ज्यासिन्डालाई संसदमा आफ्नै दलसँग भएको संख्याले प्रधानमन्त्री बनिरहने अवसर मिल्यो । तर आफ्नो कार्यकाल नसकिँदै उनले पदबाट राजीनामा दिएर परिवारका लागि समय दिने घोषणा गरिन् ।

कार्यकालको अधिकांश समय उनले प्रशंसा बटुल्न सफल भइन् । १४ सिटसहित दोस्रो बनेको दललाई ६४ सिट सहित पहिलो दल बनाएर लेबर पार्टीलाई एकल बहुमत प्राप्त गर्न भूमिका निर्वाह गरिन् । जुन समय उपलब्धीका हिसाबले उनका लागि उल्लासमय रह्यो ।

तर, बुधबार पदबाट औपचारिक राजीनामा दिएर बाहिरिँदै गर्दा न्युजिल्यान्डको सिंगो सदन भावुक बन्यो । विश्वभरका सञ्चार माध्यममा उनी पुनः छाइन् । पद छोडेर जाँदैगर्दा उनले उत्साह होइन स्तब्ध बनाएर गइन् ।

राजधानी वालिङटनमा रहेको संसद भवनभित्र ज्यासिन्डा प्रवेश गर्दै गर्दाको दृश्य बीबीसीले उल्लेख गरेको छ, ‘मैदानमा उपस्थित सयौं मान्छेहरूलाई अभिवादन गर्दै ज्यासिन्डा संसदमा प्रवेश गरिन् । उनलाई प्रत्येक सांसदले पालैपालो अंगालो हाले । सेरोफेरो भावुक बन्यो ।’

संसदमा बहुमत प्राप्त दलको नेताका रूपमा प्रधानमन्त्री पदमा आसिन ज्यासिन्डाले आगामी अक्टोबरमा हुँदै गरेको निर्वाचनको मुखमा यसरी पदबाट राजीनामा दिने विषय कसैले अनुमान गरेका थिएनन् । तर उनले देशका लागि सक्ने जति गरेको र अब थप गर्न आफूसँग कुनै योजना बाँकी नरहेको भन्दै एक हप्ता अघि नै राजीनामा दिने अनपेक्षित घोषणा गरिन् ।

उनको स्वास्थ्य, उमेर वा राजनीतिक परिबन्ध कुनै खास कारणविनै राजीनामा दिने घोषणा गरेपछि त्यो धेरैका लागि अचम्मको विषय बन्नु स्वाभाविक थियो । उनले त्यसको एउटा सरल कारण दिइन्, ‘यो जिम्मेवारी पूरा गर्न के चाहिन्छ भन्ने मलाई थाहा छ । मसँग अब यस जिम्मेवारीमा बसेर न्याय गर्ने पर्याप्त योजनाहरू छैनन् भन्ने पनि थाहा छ ।’

‘म छोड्दै छु, किनकि यस्तो विशेषाधिकार प्राप्त भूमिकासँगै जिम्मेवारी पनि आउँछ । त्यस्तो जिम्मेवारी, जसले तपाईं नेतृत्वको लागि कतिबेला सही व्यक्ति हो र कतिबेला होइन भन्ने कुरा सिन आत्मबोध गराउँछ,’ उनले अगाडि भनेकी छन्, ‘यो एकदमै सरल कुरा हो ।’

आफू पदमा रहिरहने र कार्यकाल पूरा गर्ने कुनै कारण जुर्छ कि भन्ने विश्वासमा रहे पनि त्यस्तो हुन नसकेको स्पष्टोक्ति दिँदै उनले अगाडि भनेकी छन्, ‘यदि म अब पनि पदमा रहिरहेँ भने यसले न्युजिल्याण्डलाई नोक्सान पुग्नेछ ।’

उनले यो कार्यकाल पूरा नगरिकनै पदबाट राजीनामा दिने मात्रै होइन आशन्न निर्वाचनमा समेत भाग नलिने घोषणा गरेकी छन् । परिवार र बच्चाको लागि समय अपुग रहेको भन्दै उनले अबको समय उनीहरू लागि दिने बताएकी छन् ।

साता दिनअघि नै राजीनामा गर्ने घोषणा गरेपछि लेबर पार्टीबाट आगामी प्रधानमन्त्री को हुने भन्ने विषयमा लामो छलफल चल्यो । लेबर पार्टीले मंगलबार मात्रै ज्यासिन्डाको क्याबिनेटमा शिक्षा मन्त्री रहेका र कोरोना महामारीमा व्यवस्थापक मन्त्रीको जिम्मेवारी पूरा गरेका क्रिस हिपकिन्सलाई प्रधानमन्त्री बनाउने निर्णय गर्‍यो ।

कोरोना महामारीमा व्यवस्थापनमा कुशलता देखाएको भन्दै हिपकिन्सको प्रशंसा भएको थियो । उनले बुधबार ज्यासिन्डाको राजीनामा स्वीकृत भएसँगै सपथ तथा पदभार ग्रहण गरेका छन् ।

पदबाट औपचारिक राजीनामा दिनुपूर्व ज्यासिन्डा मंगलबार राजधानी वालिङटनमा आयोजित न्युजिल्यान्डको रैथाने माओरी समुदायको धार्मिक पर्वमा प्रधानमन्त्रीका रूपमा अन्तिमपटक सहभागी भएकी थिइन् । जहाँ उनले आफ्नो प्रधानमन्त्री कार्यकालको संक्षिप्त समीक्षा गरिन् ।

‘मैले मेरो कार्यकालभरी यस्तो माया, करुण, सहानुभूति र दयाको अनुभव गरेकी छु कि त्यो नै मेरो महत्वपूर्ण अनुभव रह्यो । यतिका समयसम्म यस्तो अद्भूत भूमिका दिनु भएकोमा धेरै वर्षमा सम्म आभारी रहनेछु,’ उनले भनिन् ।

नयाँ प्रधानमन्त्री हिपकिन्सका लागि उनले दिने कुनै सल्लाह थिएन, केवल ‘तपाईंले जसरी पनि गर्नुहुन्छ’ भन्ने बाहेक । उनले भनिन्, ‘अबको समय उहाँ (हिपकिन्स)को हो । उहाँले आफ्नो स्थान स्वयम्ले बनाउनुपर्छ र आफ्नै प्रकृतिको नेता बन्नुपर्छ । मसँग त्यस्तो कुनै सल्लाह छैन, जो म दिन सकूँ । म मेरा अनुभूति उहाँसँग बाँड्न सक्छु । मैले जानेका सूचना दिन सक्छु । तर अबको समय उहाँकै हो ।’

‘अब तपाई मलाई आन्तरिक राजनीतिमा टिप्पणी गरिरहेको देख्नुहुने छैन । मैले मेरो समय गुजारिसकेकी छु,’ उनले प्रधानमन्त्रीका रूपमा अन्तिम सम्बोधन गर्दै भनिन्, ‘म ब्याकबेन्च सांसद भएर बस्न तयार छु, एक आमा र एक बहिनी भएर बस्न तयार छु ।’