गृहका कर्मचारीलाई कुर्सीमै १५ मिनेट योग अनिवार्य

कुर्सीमै गर्ने योग सिकाएका छौं, राम्रो नतिजा आउँछ : गृहमन्त्री

मन्त्रालय मातहतका कर्मचारीलाई काम सुरु गर्नुअघि योग गर्न निर्देशन दिइएको छ, यस्तो आवश्यकता किन महसुस भयो ?

योग आफैंमा स्वरुपान्तरणको प्रमाणित वैज्ञानिक कुरा हो । यसलाई प्रयोगमा ल्याउँदा मान्छेमा स्वजागरण, आत्मनुशासन, काम गर्ने ऊर्जा, जाँगर, ताजगी, सकारातमक सोच र आत्मविश्वास बढ्छ । हामीले कार्यालय समयभन्दा बाहेकमा पनि कर्मचारी–प्रहरीलाई योग गर्न प्ररित गरेका छौं ।

कार्यालय आएपछि कम्तीमा १५ मिनेट योग गरेर काम थाल्नु वैज्ञानिक र नतिजामुखी हुन्छ भन्ने हाम्रो विश्वास हो । योगले समग्र गृह मन्त्रालयको कार्यसम्पादन स्तर नै बढाउन यसले सघाउँछ ।

गृह प्रशासनले त कर्मचारीलाई योग गराउनभन्दा मानव स्वास्थ्य प्रतिकुल बजारमा देखिएका विकृतिहरु हटाउन महत्व दिएर काम गर्ने कुरा पो प्राथमिकतामा दिनुपर्ने थियो । हैन र ?

यो निर्णयले हाम्रा काम र सेवालाई नै नतिजामुखी बनाउन सघाउने हो । योगले कर्मचारीहरुमा स्वजागरण र देश र जनताप्रतिको उत्तरदायित्व बढाउन सहयोग गर्छ र यसले नतिजामा नै सकारात्मक प्रभाव पार्छ ।

हामीले प्राशसनिक कर्मचारी र प्रहरी जनशक्ति दुबैमा यसलाई लागु गर्न चाहेका छौं । अहिले त मन्त्रालय र विभागसहित काठमाडौंका कार्यालयहरुलाई मात्रै योग ध्यान अभ्यासको प्रशिक्षण दिएका छौं । क्रमशः यसलाई भविष्यमा प्रदेश र जिल्लामा पनि लैजान्छौं । गृह प्रशासन अन्तरगतका सबैलाई यसमा सबैलाई अभ्यस्त पार्ने योजनामा छौं ।

योगले मान्छेलाई आराम र स्फूर्ति दिन्छ । तनाव कम गर्छ । यो विश्वव्यापी रुपमै प्रमाणित कुरा हो । त्यसैले विदेशका ‘बिग कर्पोरट हाउस’ले पनि कार्यालयमा काम सुरु गर्नुअघि योग ध्यान अनिवार्य थालेका छन् ।

तर, यसो गर्दा कार्यालयमा १० बजे पुगेका सेवाग्राहीलाई कर्मचारीले ‘१५ मिनेट पर्खिनुस्, म योग गर्छु’ भन्ने अवस्था आउने भयो नि त ?

त्यसलाई हामी मिलाउँछौं । योग गर्दा सेवाग्राहीलाई केही समय कुर्नु पनि पर्ला । तर, त्योभन्दा कयौं गुणा बढी राम्रो नतिजा त्यही १५ मिनेटको योगले दिलाउँछ । यसले कर्मचारीलाई दिनभर नै सक्रिय राख्न प्रेरित गर्छ ।

सेवाग्राहीले नै त्यही योगको सकारात्मक प्रभावले सेवामा सुधारको महसुस गर्ने अवस्था बन्छ । १५ मिनेटको योगले सेवामा १५ गुणा बढी सकारात्मक सुधार गर्छ ।

तर, कर्मचारीले कार्यालय पोशाकमै कार्यालयमा योग गर्ने कुरा कति व्यवहारिक होला ?

सबैले योगको महत्व र विशष्टता नै बुझ्नुपर्‍यो । योग गर्न ठाउँले समस्या गर्दैन, कुर्सीमै बसेर पनि गर्न सकिन्छ । हामीले कर्मचारीलाई कुर्सीमै बसेर गर्न मिल्ने योग आसन पनि सिकाएका छौं ।

हामीले योग मात्रै भनेका छैनौं, ध्यान पनि हो । निद्रा बेहोसीसहितको हो, तर ध्यान होस सहितको आराम हो । यसले त कर्मचारीलाई दिनभर सेवामा तन्दरुस्त र ध्यानपूर्वक काम गर्न सहयोग गर्छ । यसले त कर्मचारी प्रशासनमा रहेका ढिलासुस्ती र घुसखोरी निरुत्साहित गर्न पनि सहयोग गर्छ । सरकारको सेवाप्रवाहमा सधुार ल्याउन भूमिका खेल्छ ।

तर, भ्रष्टाचार कम गर्न भन्दै ‘भ्रष्टाचार गर्दिनँ’ भनेर सपथ खाएपछि काम सुरु गर्ने विगतको अभियान भन्दा यो कसरी फरक हुनसक्ला ?

त्यो हैन, योगले त व्यक्तिको व्यभिचार र तनाव नियन्त्रणमा सघाउ पुग्छ । मान्छेलाई ‘स्ट्रेस फ्रि’ राख्न सहयोग गर्छ । यो एकदमै प्राक्टिकल कुरा हो । वैज्ञानिक रुपमा विकसित विधि हो ।

ध्यान–योगको महत्वलाई बुझेर नै अहिले पश्चिमाहरुले व्यापक रुपमा अगांलिरहेका छन् । यसलाई यहाँ ‘रिभाइभ’ गर्न पनि हाम्रो कदमले सहयोग पुग्छ । सबैले बुझ्नुपर्छ, हामीले भनेको ध्यान र योगमा कुनै धर्म, ग्रन्थ, पन्थ, सम्प्रादाय वा इश्वरको नाम लिइन्न । त्यसैकारण यसले कर्मचारीको उत्साह र सेवाप्रवाहको हालको शैलीमा नै ठूलो परिवर्तन ल्याउँछ ।

(उप्रधान तथा गृहमन्त्री श्रेष्ठसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश)