भोजपुरमा घरघरमा साना मिल

२२ कात्तिक, टक्सार (भोजपुर) । केहीवर्ष अगाडिसम्म ठूला मिलमा कुटानी पिसानीका लागि आउनेको भीडभाड देखिन्थ्यो । अहिले भोजपुरमा सञ्चालन गरिएका ठूला मिल केही मात्रै बाँकी छन् । गाउँ गाउँमा विद्युत्को पहुँच पुगेसँगै ठूला मिल विस्थापित भएका हुन् ।

अनुदानमा विभिन्न सरकारी निकायबाट मिनिमिल वितरण हुन थालेपछि घरघरमा मिल राख्न सुरु गरिएको छ । मिल सञ्चालन गर्दै आउनु भएका निरकुमार प्रधानले भने, ‘गाउँघरबाट ढिकी, जाँतो त विस्थापित हुँदै गयो । अहिले त साना मिलका कारण ठूला मिलसमेत विस्थापित हुँदै गएका छन् ।’ विद्युत् गाउँ–गाउँमा पुगेसँगै घर–घरमा साना मिल जडान हुन थालेका उनले बताए ।

ठूला मिलसम्म धान, मकै कोदो लिएर कुटाउन जाने परिवारको कमी हुने थालेको बताउँदै धेरैले घरमा नै साना मिल राख्न थालेका व्यापारी बाजिम मगरले बताए । उनले भने, ‘अहिले मेरोमा साना मिल खरिद गर्नेको सङ्ख्या बढदै गएको छ । रू ४०÷४५ हजारमै मिल खरिद गर्नसक्ने भएकाले यसतर्फ धेरैको आर्कषण बढेको हो ।’ अहिलेसम्म पसलबाट दुई सय बढी सानो मिल बिक्री भइसकेको उनले जानकारी दिए ।

सानो मिल आएपछि समय र श्रम दुवैको बचत भएको स्थानीय नवराज पाण्डेले बताए । साना मिलले स्थानीयवासीलाई सहजता थपिएको उनको भनाइ थियो । ‘आफूलाई आवश्यक पर्ने थोरै सामग्री घरमै कुट्न सकिने भएकाले यो मिल प्रभावकारी छ’, उनले भने ।

मिलमा कुटानी पिसानीका लागि आउनेको सङ्ख्या घटदै जान थालेपछि आफूले मिल बन्द गरेको अत्तर राईस मिलका सञ्चालन जीवन श्रेष्ठले बताए । ‘धान, मकै, कोदो र तोरी पेल्ने मिल वर्षौदेखि सञ्चालनमा थियो । अहिले साना मिलका कारण ठूला मिल प्रयोगमा आउन नसक्दा कवाडीलाई सामग्री बिक्री गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ ।’ उनका अनुसार गाउँघरमा रहेका अन्य ठूला मिलको पनि अवस्था अहिले यस्तै छ ।

पछिल्लो समय यान्त्रिकरणमा आकर्षण बढ्दै गएपछि घरमा मिल राखेर धान, गहुँ र दाना पिस्न सजिलो भएको स्थानीय भक्तबहादुर प्रधानले बताए ।

साना मिल राख्न थालिएपछि क्षमता वृद्धिका लागि विद्युत् प्राधिकरणमा समेत आवेदन दिने ग्राहकको सङ्ख्या बढ्दै गएको नेपाल विद्युत् प्राधिकरण भोजपुर वितरण केन्द्रले जनाएको छ ।