एपीएफ गोदाम आगलागी प्रकरण : समितिले प्रतिवेदन बुझायो, कारण खुलाएन

 २० वैशाख, काठमाडौं । सशस्त्र प्रहरी बल (एपीएफ)को केन्द्रीय गोदाममा भएको आगलागीको घटनामा सुरक्षामा गम्भीर लापरबाही देखिएको छ ।

छानबिन समितिले १७ दिन लगाएर बुझाएको प्रतिवेदनमा सशस्त्र प्रहरीले सुरक्षामा धेरै लापरबाही गरेको औंल्याए पनि आगलागीको कारण खुलाउन सकेको छैन ।

करोडौंका सामान भएको गोदामको संवेदनशीलतालाई ध्यानमा राख्दै सुरक्षा गर्नका लागि व्यक्ति तोकिनुपर्नेमा नतोकिएको समितिले औंल्याएको छ ।

नं. ९ पशुपति बाहिनीको कम्पान्डभित्र केन्द्रीय गोदाम रहेको र उक्त गोदामको सुरक्षा सशस्त्र मुख्यालय हलचोकबाट हुने गरेकोले पनि सुरक्षामा लापरबाही देखिएको समितिले औंल्याएको छ ।

मुख्यालयको भण्डारण शाखाले सुरक्षा गर्नुपर्ने तर गोदाम भने नं. ९ बाहिनीको कम्पान्डमा हुँदा सुरक्षामा ‘डुप्लिकेसन’ भएको समितिले निष्कर्ष निकालेको छ । गोदाम बलम्बुमा रहेको तर सुरक्षा भने हलचोकबाट गर्दा दुरीको हिसाबले पनि टाढा रहेकाले राम्रोसँग सुरक्षा दिन नसकेको समितिले औंल्याएको छ ।

त्यसैगरी गोदाम सुरक्षाका लागि भने कुनै व्यक्ति नतोकिएको समितिले खुलाएको छ । सुरक्षासँग सम्बन्धित बन्दोबस्तीका सामान भएको गोदाममा कुनै व्यक्ति विशेषलाई सुरक्षा तोकेर निगरानी गर्नुपर्नेमा त्यस्तो नदेखिएको समितिको भनाइ छ ।

त्यसैगरी सीसी क्यामेराबाट निगरानी नगरिएको, बेला–बेलामा गोदमको अनुगमन गर्नुपर्नेमा नगरेको पनि समितिले औंल्याएको छ ।

भैपरी आउने विपद्‌बाट जोगिनका लागि सुरक्षा व्यवस्था चुस्त राख्नुपर्नेमा त्यसमा समेत चुकेको प्रतिवेदनमा जनाइएको छ ।

सामान्य सतकर्ता मात्रै अपनाएको भए ठूलो क्षति हुनबाट जोगिने समितिको ठम्याइ छ ।

तुरुन्तै जल्ने प्रकृतिका सामान र अन्य सामान एकै स्थानमा राखिएको समितिले जनाएको छ । ‘सामान भण्डारण गर्दा प्रज्वलनशील र कम प्रज्वलनशील छुट्टाएर राख्नुपर्नेमा त्यसरी राखेको देखिएन । सबै सामान एकै ठाउँमा चाङ लगाएको देखियो’ समितिका संयोजक सहसचिव भरतमणि पाण्डेले भने ।

त्यसैगरी चन्द्रागिरि नगरपालिकाको दमकल आउनसमेत ढिला गरेकाले बढी क्षति हुन पुगेको समितिले उल्लेख गरेको छ । जम्मा २ किलोमिटरको दुरीमा चन्द्रागिरि नगरपालिकाको दमकल आउन ४५ मिनेट लागेको र त्योभन्दा टाढाका दकमल भने २० मिनेटमै पुगेको समितिको भनाइ छ ।

आगलागी हुँदा करिब डेढ करोडको लागतमा बनेको भवन र ५ करोडका सामान जलेको समितिले औंल्याएको छ । यसबाहेक सामान ल्याएर भण्डारण गरिएको तर सशस्त्रलाई बरबुझारथ गर्न बाँकी रहेको ठेकेदारका सामानहरू समेत जलेको बताइएको छ ।

२६ चैत साँझ सशस्त्र प्रहरीको बलम्बुस्थित केन्द्रीय गोदाममा आगलागी भएको थियो । आगलागीको छानबिन गर्न गृह मन्त्रालयले सहसचिव भरतमणि पाण्डेको संयोजकत्वमा सशस्त्रका डीआईजी किशोर प्रधान, महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयका उपसचिवस्तरको प्रतिनिधि, गृहका उपसचिव सागरमणि पाठक र वरिष्ठ कम्प्युटर इन्जिनियर सुष्मा श्रेष्ठ रहेको समिति गठन गरेको थियो ।

समितिले सुरक्षामा कमजोरी हुनुका साथै आगामी दिनमा गर्नुपर्ने कामबारे पनि सुझाव दिएको छ ।

जसमा प्रज्वलनशील र कम प्रज्वलनशील गरेर सामान छुट्टाएर राख्नुपर्ने, २४सै घण्टा सुरक्षाको व्यवस्था मिलाउनुपर्ने, गोदाम बनाउँदा बस्तीबाट टाढा एकान्त ठाउँमा बनाउनुपर्ने, सीसी क्यामेराको निगरानीमा हुनुपर्ने सुझाव दिइएको छ ।

त्यस्तै ‘फायर अर्लाम’को व्यवस्था हुनुपर्ने, गोदामका सामान चाँडो वितरण गर्नुपर्ने व्यवस्था मिलाउनुपर्ने र सुरक्षाका लागि निश्चित व्यक्ति तोकिनुपर्ने लगायतका सुझाव समितिले दिएको छ ।

खुलेन आगलागीको कारण

सशस्त्र प्रहरीले विद्युत् सर्ट भएर आगलागी भएको दाबी गरे पनि छानबिन समितिले आगलागीको कारण यकिन गर्न सकेको छैन । सीसी क्यामेराको निगरानी नभएकाले आगलागीको कारण खुलाउन नसकिएको समितिका संयोजक सहसचिव पाण्डेले बताए ।

हावाहुरी चल्ने मौसम भएकाले वरपरबाट आगोको झिल्को गोदाममा पुगेर पनि आगलागी भएको हुनसक्ने समितिले प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ ।

‘बिजुली सर्ट भएर वा हावाहुरीको मौसम भएकाले कतैबाट झिल्को पुगेर आगलागी भएको हुनसक्छ । घटना भएको दिन हावाको वेग र तापक्रम बढी देखिएकाले कतैबाट भिल्को गोदममा पुगेकाले पनि आगलागी भएको हुनसक्छ,’ समितिले प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ ।

एआईजीको टोलीले पनि प्रतिवेदन बुझाउँदै

सशस्त्रका एआईजी बंशीराज दाहाल नेतृत्वको अर्को समितिले पनि आगलागीबारे छानबिन गरेको थियो । आगलागी भए लगत्तै सशस्त्रका आईजी राजु अर्यालले दाहाल नेतृत्वको समितिले आन्तरिक छानबिन गर्ने भन्दै समिति बनाएका थिए ।

उक्त समितिले छानबिनको काम टुङ्ग्याएर प्रतिवेदन बुझाउने तयारीमा रहेको सशस्त्र प्रहरी बलका सहप्रवक्ता शैलेन्द्र थापाले जानकारी दिए ।

यसअघि एआईजी दाहाल नेतृत्वको समितिले भण्डारण शाखादेखि बाहिनीका एसपीसम्मलाई मुख्यालयमा तानेर छानबिन गरेको थियो ।

भण्डारण शाखाका एसपी राजेन्द्र श्रेष्ठसहित ७ जनालाई पनि मुख्यालय तानेर सोधपुछ गरिएको थियो । आगालागी भएको समयमा ड्युटीमा रहेका बाहिनीका एसपी अर्जुन खत्रीसहित ११ जना र सशस्त्र प्रहरी अस्पतालको गेटमा ड्युटीमा खटिएका २ जनालाई मुख्यालय तानिएको थियो ।

यो समितिले भने कोहीबाट कमजोरी भएको देखिएमा विभागीय कारबाहीका लागि समेत सिफारिस गर्ने बताइएको छ ।

भूकम्प अघिसम्म सशस्त्र मुख्यालय हल्चोक र मुख्यालय नजिकैको विशेष कार्यदल बंगलामुखी गणमा सामान भण्डारण गर्ने गरिएको थियो ।

बाराको पथलैयास्थित छिन्नमस्ता बाहिनी मुख्यालयमा पनि सशस्त्रले सामान भण्डारण गर्दै आएको थियो । त्यो मुख्यालय शिक्षालयमा परिणत भएपछि बलम्बुमा सामान भण्डारण गर्न थालिएको थियो ।

आगलागीमा सुरक्षाका महत्त्वपूर्ण सामानका साथै चुस्ता, बुट, म्याट, झुल, मण्डी, तन्ना, स्लिपङ ब्यागलगायत सामग्री जलेर नष्ट भएका थिए ।

यो पनि पढ्नुहोस

एपीएफको स्टोरमा आगलागी (तस्वीरहरू)

यो पनि पढ्नुहोस

एपीएफ स्टोरमा भएको आगलागीको अध्‍ययन गर्न छानबिन समिति गठन

यो पनि पढ्नुहोस

एपीएफको गोदाममा आगलागी घटनाबारे छानबिन गर्न गृहले बनायो अर्को समिति