सूचीकरण र खारेजीको नालीबेली
आईपीओ जारी गरेका कम्पनी मात्रै धितोपत्रको दोस्रो बजार (स्टक एक्सचेन्ज) मा सूचीकृत हुनसक्छन् । यसरी सूचीकरण गर्ने सम्बन्धमा सबै प्रक्रियाहरू धितोपत्र बोर्ड र नेपाल स्टक एक्सचेन्जबाट नियमन गरिएको हुन्छ ।
धितोपत्रको दोस्रो बजारमा सूचीकृत हुन चाहने कम्पनीले सर्वप्रथम धितोपत्र दर्ता तथा निष्काशन नियमावली २०७३ बमोजिम आईपीओको निष्काशन गरेको हुनुपर्छ । यसरी आईपीओको निष्काशन भएपश्चात् नेपाल स्टक एक्सचेन्ज लिमिटेड अन्तर्गत रहेको धितोपत्र सूचीकरण विनियमावलीमा तोकिएको विधिहरू पूरा गरी सूचीकरण गर्न सकिन्छ ।
- कम्पनी सम्बन्धी प्रचलित कानून बमोजिम संस्थापित संगठित संस्था भए सो संगठित संस्थाको अद्यावधिक प्रबन्धपत्र र नियमावली,
- विशेष ऐनद्वारा संस्थापित संगठित संस्था भए सो संगठित संस्था सञ्चालन सम्बन्धी नियम वा विनियम,
- संगठित संस्थाको सञ्चालक समितिबाट धितोपत्र दर्ता गराउने सम्बन्धमा भएको निर्णयको प्रतिलिपि,
- संगठित संस्थाको सञ्चालक समितिले धितोपत्र दर्ता गराउने सम्बन्धमा दिएको अख्तियारी,
- संगठित संस्थाको पछिल्लो आर्थिक वर्षको लेखा परीक्षण भएको वित्तीय विवरण,
व्यवसाय सञ्चालनको अनुमतिको अवधि १० वर्षभन्दा कम भएमा त्यस्तो संगठित संस्थालाई धितोपत्र बोर्डले सार्वजनिक निष्काशनको अनुमति दिंदैन ।
धितोपत्र दर्ता दस्तुर
- शेयर (निष्काशन रकम) – ०.२० प्रतिशत
- डिबेन्चर वा बन्ड – १० अर्बसम्म ०.१५ प्रतिशत, १० अर्बदेखि माथि २० अर्बसम्म ०.१२ प्रतिशत, २० अर्बदेखि माथि ०.१० प्रतिशत
- सामूहिक बचत योजना अन्तर्गतको एकाइ – ०.१० प्रतिशत
- अन्य धितोपत्र – ०.१० प्रतिशत
धितोपत्र दर्ता गर्दाको कुल धितोपत्रको रकम र निष्काशन गर्दा कुल निष्काशित धितोपत्रको रकम फरक पर्ने अवस्था भएमा यसरी फरक परेमा थप शुल्क बुझाउनुपर्छ ।
यसरी धितोपत्र बोर्डबाट अनुमति पाएपछि निष्काशन भएका धितोपत्र लगानीकर्तामा बाँडफाँट हुन्छ । बाँडफाँट भएपछि स्टक एक्सचेन्जमा सूचीकरण गर्नुपर्छ ।
हाल नेपाल स्टक एक्सचेन्जले धितोपत्र सूचीकरण विनियमावली, २०७५ अनुसार सूचीकरण सम्बन्धी काम गर्दै आएको छ । यो विनियमावलीमा कस्तो धितोपत्र सूचीकरण हुनसक्छ, कम्पनीले कसरी निवेदन दिनुपर्छ, कस्ता कस्ता कागजात संलग्न गर्नुपर्छ, कति शुल्क लाग्छ भन्ने लगायत विषय छन् । यो विनियमावलीमा भएको अर्को महत्वपूर्ण विषय भनेको कम्पनीले शेयरको मूल्यमा प्रभाव पार्ने जानकारी तुरुन्त स्टक एक्सचेन्ज मार्फत सबैलाई दिनुपर्छ भन्ने हो ।
कम्पनीले गर्ने निर्णयहरूबाट शेयरको मूल्य बढ्न वा घट्न सक्छ । त्यसैले त्यस्तो निर्णयको सूचना सबैलाई एकैचोटि दिनुपर्छ भन्ने विनियमावलीको आशय हो । यस्ता निर्णयहरू खासगरी लाभांश घोषणा, सञ्चालक तथा प्रमुख कार्यकारीको हेरफेर, ठूलो सम्पत्ति खरिद वा बिक्री, मुद्दा मामिलासँग जोडिएका हुन्छन् । यस्ता निर्णयले कम्पनीको पूँजी, आम्दानी तथा खर्चमा असर गर्छ ।
कम्पनी डी–लिस्टिङ (सूचीकरण खारेजी) एक दुर्लभ घटना हो । डी–लिस्टिङ भएपछि स्टक एक्सचेन्जमा कम्पनीको शेयर कारोबार हुँदैन ।
डी–लिस्टिङका सामान्य कारण :
१. कम्पनीको साधारणसभाले कम्पनीलाई पब्लिकबाट प्राइभेट बनाउने निर्णय गर्यो भने स्टक एक्सचेन्जबाट डी–लिस्ट हुनसक्छ । व्यवस्थापन नियन्त्रणमा लिने उद्देश्यले ठूला शेयरधनीले कम्पनीलाई प्राइभेट बनाउन सक्छन् ।
२. आर्थिक संकटमा फसेको कम्पनी डी–लिस्टेड हुने जोखिममा हुन्छ ।
३. स्टक एक्सचेन्जमा कारोबार हुने कम्पनीले नियामक निकायका प्रावधान पूरा गर्नुपर्छ । यसो गर्न नसकेमा तिनीहरूले डी–लिस्टिङ हुन्छ ।
४. मर्जर वा एक्विजिसनका कारण गाभिने कम्पनीको सूचीकरण खारेज हुन्छ ।
५. कम्पनीले बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट लिएको ऋण तिर्न नसकी टाटपल्टिए सूचीकरण खारेज हुन्छ ।
कम्पनीहरूले सामान्यतया स्टक एक्सचेन्जका नियम परिपालना गर्नुपर्छ । यस्ता नियमहरू लगानीकर्ताको हित रक्षाका लागि बनाइएका हुन्छन् । आईपीओबाट गुज्रिएको कम्पनीले नियम पालना नगरे अन्ततः डी–लिस्टिङमा जान्छन् ।
धेरै पढिएका
सूचीकरण र खारेजीको नालीबेली
आईपीओ जारी गरेका कम्पनी मात्रै धितोपत्रको दोस्रो बजार (स्टक एक्सचेन्ज) मा सूचीकृत हुनसक्छन् । यसरी सूचीकरण गर्ने सम्बन्धमा सबै प्रक्रियाहरू...
आईपीओ जारी गर्नका लागि पूर्वशर्त र योग्यता के के हुन् ?
कम्पनी वा संगठित संस्थाले आफ्नो कम्पनी वा संगठित संस्थाको साधारण शेयरमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताहरूलाई उनीहरूले चाहेको बखतमा आफ्नो शेयर बिक्री...
आईपीओमा आवेदन गर्नु अगाडि ध्यान दिनुपर्ने १० कुरा
प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्काशन (आईपीओ)मा लगानी एक अवसर हुनसक्छ । यसमा भाग लिने निर्णय गर्नुअघि केही कुराहरू विचार गर्नुपर्छ ।
आईपीओको मूल्य कसरी निर्धारण हुन्छ ? प्रिमियम मूल्यको आईपीओ कति जोखिमपूर्ण ?
आईपीओमा आएका शेयरको मूल्य कति हुनुपर्छ भन्ने विषयमा विभिन्न विचार पाइन्छ । यी विचारहरूलाई समेटेर मूल्यांकनका विभिन्न विधि बनेका छन्...
कम्पनीहरू किन पब्लिकमा जान्छन्, लगानीकर्तालाई के फाइदा ?
कम्पनीले व्यवसाय विस्तारका लागि पूँजी जुटाउन र तरलता हासिल गर्ने लगायत कारणले आईपीओ गर्छन् ।
आईपीओ बाँडफाँट के हो ? कसरी चेक गर्ने आईपीओको नतिजा ?
प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्काशन (आईपीओ) बाँडफाँट भनेको शेयर आवेदकहरूमध्येबाट कसलाई के कति कित्ता वितरण गर्ने भन्ने प्रक्रियालाई बुझाउँछ ।
0 %
पढिसक्नुभयो !
सबै च्याप्टर
- आईपीओ भनेको के हो ? कसरी काम गर्छ ? कति प्रकारका हुन्छन् ?
- कम्पनीहरू किन पब्लिकमा जान्छन्, लगानीकर्तालाई के फाइदा ?
- आईपीओ जारी गर्नका लागि पूर्वशर्त र योग्यता के के हुन् ?
- आईपीओमा कसरी आवेदन गर्ने ?
- आईपीओ सब्स्क्रिप्सन के हो ? यसले के संकेत गर्छ ?
- आईपीओ बाँडफाँट के हो ? कसरी चेक गर्ने आईपीओको नतिजा ?
- आईपीओमा लगानी किन गर्ने ?
- आईपीओ र एफपीओमा अन्तर
- विवरणपत्र भनेको के हो ? कसरी पढ्ने ? के कुरा ख्याल गर्ने ?
- आईपीओका महत्वपूर्ण शब्दावली र अर्थ
- कम्पनीमा प्रि–आईपीओ लगानी सम्भव छ ?
- आईपीओमा आवेदन गर्नु अगाडि ध्यान दिनुपर्ने १० कुरा
- आईपीओ लिस्टिङ भनेको के हो ? लिस्ट भएपछि के हुन्छ ?
- आईपीओको मूल्य कसरी निर्धारण हुन्छ ? प्रिमियम मूल्यको आईपीओ कति जोखिमपूर्ण ?
- बुक बिल्डिङ आईपीओ भनेको के हो ? कसरी हुन्छ मूल्य तय ?
- फेस भ्यालु भनेको के हो ?
- ओभर सब्स्क्रिप्सन हुनुको अर्थ के हो ?
- एसएमई प्लेटफर्म भनेको के हो ? लगानीकर्ताले के ध्यान दिने ?
- सूचीकरण र खारेजीको नालीबेली
- आस्बा भनेको के हो ? यसले कसरी काम गर्छ ?
- आईपीओ आवेदन कसरी क्यान्सिल गर्ने ?
- इस्यु म्यानेजरले के काम गर्छ ?
- नेपालका केही ठूला आईपीओको नालीबेली
Login
+कृपया ध्यान दिनुहोस्:
- अब तपाइले कमेन्ट गर्नका लागि अनिवार्य रजिस्ट्रेसन गर्नुपर्ने छ ।
- आफ्नो इमेल वा गुगल, फेसबुक र ट्वीटरमार्फत् पनि सजिलै लगइन गर्न सकिने छ ।
- यदि वास्तविक नामबाट कमेन्ट गर्न चाहनुहुन्न भने डिस्प्ले नेममा सुविधाअनुसारको निकनेम र प्रोफाइल फोटो परिवर्तन गर्नुहोस् अनि ढुक्कले कमेन्ट गर्नहोस्, तपाइको वास्तविक पहिचान गोप्य राखिने छ ।
- रजिस्ट्रेसनसँगै बन्ने प्रोफाइमा तपाइले गरेका कमेन्ट, रिप्लाई, लाइक/डिसलाइकको एकमुष्ठ बिबरण हेर्नुहोस् ।