अनुसन्धान आफैंमा एक चुनौती तर गर्न सके अवसर भएको क्षेत्र हो । आजको दिनसम्म आइपुग्दा धेरै नेपाली स्वदेश तथा विदेशमा अनुसन्धानको क्षेत्रमा कार्यरत हुनुहुन्छ । नेपालमा अनुसन्धानको यात्रा त्यति साह्रो लामो छैन । पहिलाको रोनास्ट तर हालको नास्टमा र नार्कमा सीमित भएको वैज्ञानिक अनुसन्धान हाल विश्वविद्यालयको केही विभागहरू हुँदै प्राइभेट तहसम्म आइपुगेको छ । तर […]

एकजना अनुभवी र जान्ने डाक्टरले बिरामी हेर्ने बित्तिकै प्रमुख रोग पत्ता लगाउँछ र बाँकी त्यसको निदान गर्ने तरिका बताउन सक्छ । त्यस्तै एकजना कुशल भूगोलविद् हुनुहुन्थ्यो डा. हर्क गुरुङ । एकजना यस्ता भूगोलविद् जो नेपालको वैज्ञानिक विकास र भूगोलको डाक्टर हुनुहुन्थ्यो, उहाँले कोरेका सिमानाहरूमा कहिल्यै विवाद आएन । उहाँले देशभित्रको प्रत्येक नसाको निगरानी गर्न सक्नुहुन्थ्यो […]

एक गणितीय अचरको रुपमा रहेको गि्रक अक्षर π (पाइ)को मान २२ भागा ७ हुन्छ । वास्तवमा पाइ भनेको कुनै पनि वृत्तको परिधि र ब्यासको अनुपात हो । हिसाब गर्दा पाइको मानलाई छोटकरीमा ३.१४१६ पनि लेखिन्छ । तर पाइको वास्तविक मान निकाल्नुपर्दा ७ अंकले २२ अंकलाई भाग गर्दा निशेष भाग नजाने भएको हुँदा अनन्तसम्म भाग गरिरहनु […]

२१ साउन, काठमाडौं । प्राचीन कालदेखि नै धातुहरु तथा रसायनहरुको मिश्रणबाट सुन बनाउने धेरै प्रयासहरु भएका छन् । विभिन्न अन्य धातुबाट सुन बनाउने यस्तो विधिलाई अल्केमी अर्थात् रस विधा भनिन्छ । वैज्ञानिकहरुले अन्ततः यो विधामा पहिलो सफलता प्राप्त गरेका छन् । वैज्ञानिकहरुले पानीबाटै पहिलोपटक सुन बनाउन सफल भएका छन् । चेक गणतन्त्रको राजधानी प्रागस्थित चेक […]

२७ जेठ, काठमाडौं । आवश्यकता आविष्कारको जननी हो भन्ने भनाइ लोकप्रिय छ । समयसँगै मानिसका आवश्यकता बढ्दै जाँदा नयाँ नयाँ आविष्कारहरु पनि थपिँदै गए । अन्ततः विज्ञान तथा प्रविधिको क्षेत्रमा चमत्कार नै भएको छ । यद्यपि कुनैपनि नयाँ चिजको आविष्कार गर्नु सजिलो कुरा होइन । यसमा वैज्ञानिकहरुको वर्षौँको मिहिनेत लाग्दछ । कतिपयले त आफ्नै आविष्कारका […]

२८ मंसिर, काठमाडौं । रुसले इरानका परमाणु वैज्ञानिक मोहसिन फखरीजादेहको हत्या उक्त क्षेत्रमा अशान्ति फैलाउने उद्देश्यका साथ गरिएको बताएको छ । रुसका विदेशमन्त्री सर्गेइ लेभरोभले वैज्ञानिकको हत्याको मामिलामा रुस इरानको पक्षमा रहेको बताएका हुन् । इरानको सरकारी मिडियालाई दिएको अन्तर्वार्तामा लोभरोभले इरान र रुस विश्वको नयाँ शक्ति सन्तुलनमा महत्वपूर्ण भूमिका निभाउने मुलुक रहेको बताए । […]

२८ भदौ, काठमाडौं । नेपालमा युवा वैज्ञानिकहरुको आवाज उठाउने हिसाबले युवा वैज्ञानिकहरुको संस्था नेशनल योङ एकेडेमी नेपाल (नयन) गठन भएको छ । डा. वसन्त गिरीको अध्यक्षतामा गठित एकेडेमीको तदर्थ समितिमा डा. बालकुमारी ओलिया, डा. विषेश खनाल, डा. सागर रेग्मी, डा. स्मृति पन्त, डा. सुरज भट्टराई र डा. उत्तमबाबु श्रेष्ठसमेत सातजना छन् । संस्था गठन गर्नुपूर्व […]

१९ जेठ, काठमाडौं । वैज्ञानिकहरुले हाइड्रोक्सिक्लोरोक्विनको प्रयोग कोरोना भाइरस (कोभिड-१९) का संक्रमितको लागि घातक हुन सक्ने चेतावनी दिइरहेको अवस्थामा अमेरिकाले २० लाख चक्की ब्राजिल पठाएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले पनि औलोको उपचारको लागि प्रयोग हुने यो औषधि कोरोना संक्रमितले प्रयोग गर्नु खतरानक हुन सक्ने भन्दै यसमा गरिएको अनुसन्धान पनि रोक्ने निर्णय गरिसकेको छ । […]

२७ चैत, काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या वैज्ञानिकहरूको चौथो शिखर सम्मेलन भोलिदेखि राजधानीमा सुरु हुने भएको छ । ‘नेपालको बदलिँदो स्वास्थ्य प्रणालीको लागि उच्चस्तरीय अनुसन्धान’ भन्ने नाराका नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले आयोजना गर्न लागेको उक्त सम्मेलनमा एक हजार भन्दा बढी नेपाली वैज्ञानिकहरूको सहभागिता रहने जानकारी परिषद्द्वारा आज आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा दिइएको छ । सम्मेलनको उद्घाटन […]

३ कात्तिक, पोखरा । नेपाल पोलिमर इन्स्टिच्युटको आयोजना एवम् नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (नास्ट), पोखरा विश्वविद्यालय र जर्मनीको इन्स्टिच्युट अफ पोलिमरवेक्स्टफको सहआयोजनामा विश्वका विभिन्न १६ राष्ट्रका वैज्ञानिक पोखरामा चारदिने छलफलमा जुटेका छन् । अत्यन्त सूक्ष्म पदार्थको प्रयोगबाट वर्तमानको मानव जीवनलाई सहज बनाउने र हाम्रा समाजमा प्राप्त सामग्रीको उपयोगबाट मानवीय आवश्यकता पूरा गर्ने विषयमा […]

जर्मनीका वैज्ञानिकहरुले एउटा यस्तो ब्याक्टेरिया पत्ता लगाएका छन् जुन मानिसको नाकभित्र बस्दछ । उक्त ब्याक्टेरियाले विशेष प्रकारको एन्टिबायोटिक यौगिक उत्पादन गर्दछ । रोचक कुरा त के भने ब्याक्टेरियाले पैदा गर्ने उक्त एन्टिबायोटिक सुपरबग एमआरएसए समेत कैयन् खतरनाक जिवाणुहरुलाई नष्ट गर्ने क्षमता राख्दछ । शोधकर्ताका अनुसार नाकभित्रको ब्याक्टेरियाको उक्त खोज निकै अहम सावित हुनसक्छ । ब्याक्टेरियाले […]

१५ साउन, काठमाडौं । राष्ट्रिय सुन्तला जात अनुसन्धान कार्यक्रमको कार्यालय धनकुटा परिपाल्लेमा कार्यरत कृषि वैज्ञानिक र प्राविधिक कर्मचारी काज सरुवा गरी अन्यत्र गएपछि अध्ययन अनुसन्धानको काम प्रभावित भएको छ । अमिलो जात फफूलको अध्ययन अनुसन्धान गर्ने नेपालको एक मात्र उक्त कार्यालयका कृषि वैज्ञानिक र प्राविधिक धमाधम काजमा अन्यत्र सरुवा हुन थालेपछिअधिकांश अनुसन्धान कार्य ठप्प भएका […]

तपाइँले फेसबुकमा फोटो अपलोड गर्दा होस् वा यु ट्युबको भिडियोमा कमेन्ट पोष्ट गर्दा होस् तपाइँका यी हरेक गतिविधिले हरेक दिन सिर्जना हुने एक अर्ब जिबी भन्दा बढि परिमाणको डाटा बढाउनमा योगदान गरेको हुन्छ । डाटाको यो परिमाण बढ्दै जाँदा विश्वमा इन्टरनेट डाटा संचय गर्ने क्षमताको अभाव हुँदैछ । अहिलेसम्म सानो भन्दा सानो परिमाणको डाटा संचय […]

ओजोन तहमाथिको आकाशमा पातलिएको ओजोन तहको विनाश रोकिएको र ओजोन तह बाक्लिँदै गएको पछिल्लोपटकको अनुसन्धानले देखाएको छ । वैज्ञानिकहरुका अनुसार सन् २००० मा अन्टार्कटिका माथिको आकाशमा रहेको ओजोन तहको प्वालको क्षेत्रफल झण्डै भारतको क्षेत्रफल जत्तिकै ठूलो रहेकोमा सन् २०१५ को सेप्टेम्बरमा त्यसको क्षेत्रफल ४० लाख वर्ग किलोमिटरले कमी आएको छ । विश्वव्यापी रुपमा ओजोन तह […]