करिब दुई वर्ष अगाडि भारतीय हास्यकलाकार कपिल शर्माले काठमाडौंमा एउटा स्टेज शो गर्ने कार्यक्रम बनेको थियो । त्यसमा नेपालबाट जितु नेपाल र विल्सनविक्रम राईले पनि पर्फम गर्ने वाला थिए । तर, सुरक्षा कारण देखाएर शो रद्द गरियो ।

शो रद्द भए पनि आयोजकले कपिल शर्माको टिमलाई काठमाडौं ल्यायो । पत्रकार सम्मेलन आयोजना गरियो । त्यो पत्रकार सम्मेलनमा जितु र विल्सनलाई पनि बोलाइएको थियो । विल्सन आएनन्, तर जितु आए ।

‘कपिल शर्मा आफूलाई मन पर्ने कलाकार पनि भएकाले उत्साहित भएर गएको थिएँ । तर त्यहाँ मलाई गरिएको उपेक्षा र तिरस्कारले जीवनमा कहिल्यै नगरेको अपमानवोध गरेँ,’ जितु आज भन्दैछन् ।

भयो के त ?

याक एन्ड यति होटलमा जितु पुग्दा पत्रकारहरु खचाखच थिए । आयोजक संस्थाका कर्मचारीहरु पनि ठूलै संख्यामा थिए । सबैलाई कपिल शर्मा र उनको टीमको व्यग्र प्रतिक्षा थियो । तर, कपिल शर्माको भने पत्तोअत्तो थिएन । जितुले चिनजानका केही पत्रकारलाई हाई-हेल्लो गरे र उनीहरुसँगै मिसिएर बसे । आयोजकले उनलाई खासै ध्यान दिएनन् ।

यता, सबैलाई पर्खाएर कपिल शर्मा भने होटलको कोठाभित्र आरामले सुतिरहेका रहेछन् । एक घन्टा पछि आयोजकका एक जनाले कपिल शर्मा ओछ्यानबाट उठेर बाथरुम पसेको सूचना ल्याए । त्यसपछि पत्रकारहरु सजग भएर आआफ्नो कुर्सीमा बसे । कपिल बस्ने लहरमा सबैभन्दा छेउमा टुसुक्क बसे जितु ।

त्यसको आधाघन्टापछि दुई अतिथिको प्रवेश भयो । तर, कपिल शर्मा नभएर उनको कमेडी शोमा दादी र नोकर बनेर अभिनय गर्ने कलाकारहरु थिए । पत्रकारहरु उत्साहित बनेर उनीहरुलाई नै प्रश्न गर्न थाले । जितु पत्रकार र भारतीय कलाकारको सवालजवाफ सुनिरहे ।

त्यसको करिब आधा घन्टापछि कपिल शर्माको आगमन भयो । त्यतिञ्जेल दादी र नोकर हिँडिसकेका थिए । जितु त्यहीँ थिए । उनी भर्खर निद्राबाट व्यूँझेको मुद्रामा थिए ।

उनी जितुकै छेउमा बसे । आफू करिब दुई घन्टा ढिला भएकोमा माफीसम्म मागेनन् । सवालजवाफ सुरु भयो । पत्रकारले अंग्रेजीमा सोधेको प्रश्नको हिन्दीमा कपिलले जवाफ दिए ।

करिब ४५ मिनेट प्रश्नोत्तर चल्यो । कपिल शर्मा उठे । पत्रकारहरु पनि जर्‍याक-जुरुक उठे । जितु पनि उठे । उक्त पत्रकार सम्मेलनमा जितुले निकै नमिठो अनुभुति गरेका रहेछन् । उनी फ्ल्यासब्याकमा पुग्दै भन्छन्, ‘वास्तवमा म आफू नेपालमा जन्मेकोमा सँधै गौरव गर्छु । तर, त्यसदिन ग्लानी महसुस गर्ने अवस्था आयो । भारतीय कलाकारको हाई-हाई भयो, मलाई कसैले पुछ्दा पनि पुछेनन् । म कार्टुन भएँ ।’

मैले सोचेको थिएँ, पत्रकारले मलाई पनि केही प्रश्न सोध्लान् । तर कपिल शर्माका लागि दुई घन्टा प्रतिक्षा गर्दा मिडियाले मलाई भने बाल दिएनन् । म आफूलाई एकदमै निरिह सम्झेर चुपचाप बसिरहेँ । धेरैपटक त्यहाँबाट उठेर हिँडौं जस्तो नभएको होइन । तर, एउटा कलाकार हुनुको मर्यादाले त्यसो गर्न दिएन ।

भिडियो

‘मलाई यो पनि लागेको थियो, कपिल शर्माको टीम आएपछि आयोजकले मलाई उनीहरुसँग परिचय गराउलान् र केही बोल्न अनुरोध गर्लान् । सुरुमा कपिल शर्माका सहयोगीहरु आए । पत्रकारहरुले उनीहरुलाई प्रश्न सोधे । म चुपचाप सुनेर बसेँ । त्यसपछि कपिल शर्मा आए । मैले उनलाई ‘वेल्कम टु काठमाडौं’ भनेर हातसम्म मिलाएँ । उनले ‘थ्याङ्क यु’ भने । त्यत्ति हो । उनलाई म को हुँ भन्ने पनि थाहा भएन । त्यसपछि उनीलाई पत्रकारले भटाभट प्रश्न राखे । उनीसँग एउटै हारमा बसेको मेरो कुनै भूमिका भएन, प्रश्नोत्तर सुन्नेबाहेक । क्यामराहरु कपिल र उनका सहयोगीतर्फ मात्रै सोझिए । प्रश्नोत्तर सकिएपछि सबै जना उठे र म पनि उठेर हिडेँ ।’

जितु अगाडि भन्छन्, ‘म सडकबाट दौडिएर कपिल शर्मालाई हेर्न आएको थिइनँ । मलाई अतिथिको रुपमा आमन्त्रण गरिएको थियो । कपिल शर्मा भारतका लागि ठूलो कलाकार हो भने म पनि नेपालमा धेरथोर ख्याति कमाएकै कलाकार हुँ । कपिल शर्माले धेरै पैसा कमाउलान्, मैले थोरै कमाउँला । तर, पेशा हामी दुवैको उस्तै हो ।’

नेपाली कलाकारलाई भारतीय कलाकारसँग सँगै उभ्याउनु नै गलत अभ्यास भएको ठहर जितुले गरेका छन् । ‘सँगै उभ्याएर उनीहरुलाई हाई-हाई गरिन्छ, अनि हामीलाई उपहासको पात्र बनाइन्छ । यो प्रचलन आफैंमा वेठीक छ । यदी भारतीय कलाकारको शो छ भने त्यहाँ नेपाली कलाकारलाई किन पर्फर्म गर्न लगाउने ? किन दर्शकहरुलाई तुलना गर्ने मौका दिने । भारतीयहरु जत्तिको नेपालीले गर्न सक्दैनन् भन्ने पुष्टि गर्नकै लागि यस्तो परिपाटी चलाइएको त होइन ? भारतमा अरबौं जनसंख्या छ । कलाकारहरुलाई पैसा छेलोखोलो छ । अवसर प्रशस्त छ । त्यसैले उनीहरु हामीभन्दा खारिएका हुन्छन् । हामी उनीहरुसँग प्रतिस्पर्धामा पछाडि पर्छौं । मेसी र विमल घर्तिमगरलाई फुटबलमा प्रतिस्पर्धा गराइयो भने के हुन्छ ? त्यस्तै हो ।’

हालै दुई भारतीय हिरोइनहरुलाई काठमाडौं ल्याएको विषयले यतिबेला ठूलो रुप लिइरहेको छ । उनीहरुसँगै नेपाली ७ जना नायिकाहरुलाई नचाइएको थियो । जितु भन्छन्, ‘भारतीय हिराइनहरुलाई मात्रै पर्फर्म गर्न दिएको भए भइहाल्थ्यो नी, नेपालका हिराइन किन मिसाउनुपथ्र्यो ? कलिउड र बलिउडका हिराइनलाई सँगै नचाएर के सावित गर्न खोजिएको हो ? हाम्रा नायिका उनीहरुको दाँजोमा छैनन् भन्ने नेपाली दर्शकहरुलाई महसुस गराएर कसलाई आनन्द आउँछ ?’

त्यसो त जितु पनि भारतीय नायिकाहरुको शो हेर्न पुगेका रहेछन् । नायिका पि्रयंका कार्कीले ५ हजार रुपैयाँवाला टिकट उपलब्ध गराएर आउन आग्रह गरेकाले गएको उनले बताए ।

‘भारतीय हिरोइनहरु स्टेजमा आउँदा ठूलो होहल्ला र हुटिङ भयो । जबकि नेपाली हिरोइनहरु आउँदा खासै हुटिङ भएन । यो दृष्य मलाई बिझायो । उद्घोषिकाले पनि नेपाली कलाकारलाई तिमी भनेर सम्वोधन गरेको तथा भारतीय कलाकारलाई तपाईं-हजुर भनेको पनि शोभनीय भएन ।’

नेपालीहरुबाटै आफ्ना कलाकारलाई तिरस्कार र विदेशी कलाकारलाई जयजयकार हुनु दुर्भाग्यपूर्ण मान्छन् जितु । उनको भनाईमा बिमानस्थलमा भारतीय हिरोइनलाई सेनाका जर्नेलले स्वागत गर्नु त्यति ठूलो विषय होइन, जति ठूलो चर्चा भएको छ । ‘ठूलो विषय त भारतीय र नेपाली कलाकारलाई सँगै नचाइनु अनि भारतीय कलाकारको मात्र हाईहाई हुनु हो,’ उनले भने ।

०००

त्यसो नेपाली कलाकारहरु पनि विभिन्न कार्यक्रमका सिलसिलामा बारम्बार विदेशमा गइरहन्छन् । उनीहरुलाई कस्तो व्यवहार हुँदो हो ?

जितु भन्छन्, ‘हामी जुन देशमा गए पनि नेपालीहरुको निम्तोमा जाने हो र हाम्रो कार्यक्रम हेर्न आउने पनि नेपालीहरु नै हुन् । सबै खर्च गर्ने नेपालीहरुकै पैसा हो । आजसम्म कुनै पनि देशका स्थानीय संस्थाले नेपाली कलाकारलाई बोलाएर कार्यक्रम गरेको मलाई थाहा छैन । स्थानीय सुरक्षा निकायले स्कर्टिङ गरेको वा सरकारी प्रतिनिधि विमानस्थलमा स्वागत गर्न आएको अनुभव छैन । जसरी नेपालमा विदेशी कलाकारलाई गरिन्छ । भारतमा त झन् हामीलाई चरो-मुसो जति पनि गन्दैनन् ।’

‘विकसित देशमा जाँदा त नेपाली कलाकारलाई विमानस्थलमा सँधै शंकाको नजरले हेरिन्छ । उनीहरु हताश हुने गरि चाहिने नचाहिने प्रश्नहरु सोधिन्छ’- जितु भन्छन् । उनले एउटा अनुभव सुनाए, क्यानाडाको । गायिका कोमल ओली र गायक राज मोक्तानसँगै जितु त्यहाँ गएका थिए कार्यक्रमका लागि । ओली र मोक्तानको एक महिनाको भिसा थियो भने जितुको तीन दिनको मात्रै ।

एयरपोर्टमा ओर्लेपछि अध्यागमनकी एक बुढी कर्मचारीले फाल्तु प्रश्नहरु सोधेर हैरान् बनाइन् । नेपालको चर्चित कलाकार हुँ भन्दा पत्याइनन् । ‘तिमीलाई म यहीँबाट फर्काइदिन पनि सक्छु’ भन्दै धम्की समेत दिइन् । अन्तिममा यूट्यूबमा उनको नाम खोज्न थालिन् । यूट्युवले भररर्र देखायो । अनि बल्ल विश्वास गरिन् । त्यसपछि भनिन्, ‘तिमी तीन दिन होइन तीन महिना बस । तीन दिनमा क्यानाडा घुमेर भ्याइदैन ।’

नेपाली कलाकारमाथि सबैभन्दा बढि शंका अमेरिकी दूतावासले गर्छ । जितुलाई दुई पटकसम्म त अमेरिकी दूतावासले भिसा नै दिएन । तेस्रोपटकमा भने उनी सफल भए । अमेरिका गएका धेरै कलाकारहरु उतै लुकेकाले सबैमाथि शंकाको आँखाले हेर्ने गरिएको जितु बताउँछन् ।

उनको अनुभवमा जुनसुकै देशमा जाँदा पनि नेपालीहरुले माया गर्छन् नेपाली कलाकारलाई, तर नेपाली नियोगहरुले भने खासै वास्ता गर्दैनन् । यद्यपि अपवादका रुपमा केही राजदूतहरुले निकै सद्भाव देखाउने गरेको जितुले बताए । ‘म बहराइन जाँदा तत्कालिन राजदूत दुवसु क्षेत्री प्लेनसम्मै लिन आउनुभएको थियो । साउदी अरबमा पहिलो कार्यक्रम गर्दा तत्कालिन राजदूत अमिष अन्सारी राजदूतावासमा निम्त्याउनुभयो । अस्ति अमेरिका भ्रमणमा रहँदा अर्जुन कार्कीले निवासमा बोलाएर डिनर खुवाउनुभो । योभन्दा बाहेक नेपाली नियोगहरुले म जाँदा कुनै बोलावट गरेको छैनन्’- उनले सुनाए ।

सम्वन्धित देशका निकायहरुले कलाकारको रुपमा सम्मान वा सुविधा दिने कुरा त उडि छुनु चन्द्र एक जस्तै छ ।

प्रस्तुती: चिरञ्जीवी पौडेल