पुष्करनाथलाई स्वतन्त्र हैसियतमा जित्ने चुनौती

२०७४ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा कैलाली-५ बाट कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाकी पत्नी आरजु राणा उम्मेदवार बनेपछि यस क्षेत्रबाट आकांक्षी पुष्करनाथ ओझा देउवासँग असन्तुष्ट थिए । उनी चुनाव प्रचारमा हिँडेनन्, आरजुले पनि चुनाव हारिन् ।

चुनावमा असहयोग गरेको भन्दै कांग्रेसले २०७७ मा पुष्करनाथलाई पार्टीबाट निष्कासन गर्‍यो । उनै पुष्करनाथले यसपटक प्रतिनिधसभामा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएपछि कांग्रेसको फेरि टाउको दुखेको छ ।

यस पटक पनि कैलाली-५ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्य उम्मेदवारमा आरजु एकल रुपमा सिफारिस भएकी थिइन् । तर पुष्करनाथकै कारण उनले प्रत्यक्ष चुनाव लड्ने आँट नगरेर समानुपातिक पद्धतिको सूचीमा बसेको चर्चा कैलालीमा छ ।

पुष्करनाथले गत ३० वैशाखमा भएको स्थानीय तह निर्वाचनमा धनगढी उपमहानगरपालिकाको मेयरमा स्वतन्त्र उम्मेदवार गोपाल हमाललाई सहयोग गर्दा कांग्रेस उम्मेदवार नृप वड पराजित भएका थिए ।

यो क्षेत्रबाट नेकपा एमालेका नारदमुनि राना र सत्तारुढ गठबन्धनको समर्थनमा कांग्रेसका डिल्लीराज पन्त उम्मेदवार छन् । तर स्वतन्त्र उम्मेदवार पुष्करनाथको डर कांग्रेस, एमाले दुबैलाई छ ।

२०२० वैशाख ८ मा डोटीको आर्दश गाउँपालिका-२ को कालिकास्थानमा जन्मिएका पुष्करनाथले त्रिचन्द्र कलेजबाट अर्थशास्त्रमा स्नातक गरेका छन् । २०३४ सालमा कांग्रेसको विद्यार्थी संगठन नेविसंघबाट राजनीति सुरु गरेका उनी २०३८ सालमा कैलाली जिल्ला सदस्य बने ।

२०३९ सालमा नेविसंघको केन्द्रीय सदस्यमा चुनिएका उनले २०४८ सालमा कांग्रेसका तत्कालिन सभापति कृष्णप्रसाद भट्टराईबाट क्रियाशील सदस्यता लिएका थिए । २०५१ सालमा पहिलो पटक कैलाली-३ बाट संसदीय चुनाव लडेका ओझा एमालेका चक्रबहादुर डगौरासँग पराजित भएका थिए ।

२०५६ सालको चुनावमा भने उनले एमालेका दिनेशचन्द्र सुवेदीलाई पराजित गर्दै सांसद निर्वाचित भए । त्यसपछिको सरकारमा ओझा सूचना तथा सञ्चार राज्यमन्त्री बनेका थिए । उनी २०७१ सालमा भएको उपनिर्वाचनमा कैलाली-५ बाट जितेर संविधानसभा सदस्य बनेका थिए ।

२०७४ को चुनावपछिको पाँच वर्ष ओझा राजनीतिमा निष्क्रिय रहे, तर कार्यकर्तासँगको सम्पर्कमा भने निरन्तर रहे । आरजुलाई फेरि कैलालीबाट चुनाव लड्न दिन नहुने मान्यता राख्ने ओझा मत माग्न मतदाताको घरदैलोमा छन् । उनी चुनाव जितेर देउवालाई दरिलो जवाफ दिने लक्ष्यसहित मतदाता रिझाउन व्यस्त छन् ।

अनुकुलता र प्रतिकुलता

कैलाली-५ मा डोटीबाट बसाइँ सरेर आएका र थारु समुदायको बाहुल्य छ । यहाँको चुनावी नतिजामा यी दुवै समुदायको मतलाई निर्णायक मानिन्छ । स्वतन्त्र उम्मेदवार ओझा डोटी समुदायबाट प्रतिनिधित्व गर्छन्, त्यसैले यो समुदायमा उनको यद्यपि उनका प्रतिद्वन्द्वी नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार डिल्लीराज पन्तको पुख्र्यौली घर पनि डोटी नै हो ।

विगतमा आरजुलाई कैलालीबाट उम्मेदवार बन्न दिन नहुने पक्षमा उभिएका कयौं पुराना नेता तथा कार्यकर्ता अहिले पनि ओझाकै पक्षमा छन् । कैलालीमा कांग्रेसले दर्जनौं नेता कार्यकर्तालाई स्पष्टीकरण सोध्नु त्यसको प्रमाण मान्न सकिन्छ ।

ओझाको परानो राजनीतिक प्रभाव, पार्टी नेतृत्वबाट गरिएको कारवाहीको सहानुभूति, डोटी बाहुल्य, कांग्रेसभित्रको किचलो, सत्ता गठबन्धनका दलभित्रको असन्तुष्टी, स्वतन्त्रको लहर, मेयर हमालको अघोषित सहयोग जस्ता पक्ष उनको चुनावका अनुकुलता हुन् ।

तर विगतमा कांग्रेसबाट तीन पटक संसदीय चुनाव लडेका ओझालाई अवसर नपाएपछि स्वतन्त्र बनेको आरोप पनि लागेको छ । अर्कोतिर थारु बाहुल्य यो क्षेत्रमा एमालेले थारु समुदायकै नारदमुनि रानालाई उम्मेदवार बनाएको छ । त्यसैले थारु मत तान्न उनलाई कठिन छ । ओझा भने अहिलेको चुनाव आफ्ना लागि सबैभन्दा सहज भएको दावी गर्छन् ।

स्थानीय तहको निर्वाचनमा कांग्रेस, एमाले र माओवादी केन्द्रका असन्तुष्ट पक्षलाई आफूतिर तान्न सफल भएका मेयर गोपाल हमालले जस्तै ओझाले त्यसरी नै मत पाए उनी स्थापित दलका उम्मेदवारका लागि चुनौती बन्न सक्छन् ।