राष्ट्रिय बास्केटबल टिमका दुई युवा सदस्य, भविष्यका स्टार

१ माघ, काठमाडौं। रिन्छेन मोक्तान र बिनामणि योन्जन (१७) नेपाली महिला बास्केटबल टिमको युवा खेलाडी हुन्। १८ वर्षकी रिन्छेन र १७ वर्षकी बिनामणि फरक विधाका बास्केटबल टिमका युवा खेलाडी हुन्।

रिन्छेनले गत असोजमा चीनको हान्झाउमा भएको १९औं एसियाली खेलकुदमा थ्री बाई थ्री बास्केटबल खेलेकी थिइन्। जहाँ चार सदस्यीय नेपाली टोलीमा उनी कान्छी थिइन्।

बिनामणिले भने गत वर्ष नै माल्दिभ्समा भएको साबा महिला बास्केटबल च्याम्पियनसिपमा खेल्दै फुल कोर्टको बास्केटबलमा डेब्यु गरेकी थिइन्। जतिबेला उनी मात्र १६ वर्षकी थिइन्।

राष्ट्रिय टिममा फरक फर्म्याटको टिममा खेले पनि रिन्छेन र बिनामणि दुवैले केही समयअघि नेपाल बास्केटबल संघले आयोजना गरेको यू-१९ राष्ट्रिय बास्केटबल च्याम्पियनसिपमा भने एउटै टिमबाट खेल्दै उपाधि जिते।

यी दुईको उत्कृष्ट प्रदर्शनमा बूढानीलकण्ठ बास्केटबल क्लबले उपाधि जितेको थियो। त्यसमा रिन्छेन त मोस्ट भ्यालुएबल प्लेअर (एमभीपी) नै बनिन्। ‘लामो समयपछि भएको यू-१९ च्याम्पियनसिपमा उपाधि जित्दै एमभीपी पनि हुँदा धेरै खुशी लाग्यो’, रिन्छेनले अनलाइनखबरसँग खुसी साटिन्।

गर्ल्समा ५ टिम मात्र भएकोले राउण्ड रोविनमा खेल भएकोले सबैले एकअर्कासँग खेल्न पाएका थिए। ‘खेलाडीले धेर खेल खेल्न पाए। एक्सपोजर पनि भयो’, दुवैले एकैस्वरमा भने।

राष्ट्रिय टिमबाट अन्तर्राष्ट्रिय अनुभव नै लिइसकेकोले दुवैका लागि घरेलु प्रतियोगितामा खेल्न सजिलो पनि भयो।

रिन्छेन प्वाइन्ट गार्ड र सुटिङ गार्ड हुन् भने बिनामणि स्मल फरवार्ड र सुटिङ गार्ड पोजिसनमा खेल्छिन्।

प्वाइन्ट गार्डको काम समग्र कोर्टलाई ब्यालेन्ट गर्ने भएकोले रिन्छेनको भूमिका खेलमा धेरै हुन्छ।

‘प्वाइन्ट गार्डले फ्लोर ब्यालेन्स गर्नेदेखि सबैलाई कन्ट्रो गर्ने काम गर्छ। त्यसैले कोच अन दी फ्लोर र हर्ट अफ दी टिम पनि भनिन्छ’, रिन्छेनले भनिन्। आफ्नो रोलमा खेल्न रमाइलो लाग्ने उनले बताइन्। त्यसका साथै सुटिङ गर्ने पनि उनको जिम्मेवारी हुन्छ।

राष्ट्रिय टिमबाट खेल्दाको गौरव

रिन्छेन र बिनामणि दुवैले राष्ट्रिय टिमबाट एक-एक प्रतियोगिता मात्र खेलेका छन्। जति खेल खेले पनि राष्ट्रिय टिमबाट खेल्ने हरेक खेलाडीको सपना हुन्छ। त्यो सपना यी दुईले चाँडै पूरा गरे।

डेब्यु क्षणमा सबै नर्भस हुन्छ। युवामै त्यो अवसर पाएका उनीहरु पनि केही नर्भस भएका थिए। तर नेपालको झण्डा अंकित जर्सी लगाएर राष्ट्रको प्रतिनिधित्व गर्न पाउनु गर्वको क्षण रहेको दुवैले बताए। ‘नेपालको लागि खेल्न पाउनु ठूलो उपलब्धि हो’, दुवैले एकै स्वरमा थपे।

‘मेरो डेब्यू नै एसियाडमा थियो। त्यो पनि जापानसँग पहिलो खेल। उनीहरु बलिया थिए। त्यसैले सुरुमा डर पनि थियो, खेल्न सक्छु कि सक्दिनँ भनेर। खेल्दै गएपछि अनुभव पनि हुँदै गयो’ रिन्छेनले भनिन्, ‘यो पटक धेरै सिक्ने अवसर पायौं। अब अर्को पटक राम्रो गर्न सहयोग हुन्छ।’

फुटबलकोर्टबाटै राष्ट्रिय टिममा डेब्यु गर्दा बिनामणिलाई पनि केही डर थियो। उनले साबा च्याम्पियनसिपमा भुटान विरुद्ध अन्तिम खेलमा मात्र अवसर पाइन्।  ‘म नेपालको लागि खेल्न पर्खिरहेको थिएँ। खेल्नुअघि सम्म नर्भस थिएँ। खेलेपछि रमाइलो भयो’, उनले डेब्यू अनुभव सुनाइन्।

घरेलु बास्केटबलमा सँगसँगै

घरेलु बास्केटबलमा दुवै खेलाडी एकै टिमबाट खेल्छन्। जुन टिममा गए पनि उनीहरु एकसाथ नै हुन्छन्। सुरुमा रिन्छेन र बिनामणि दुवैको पहिलो क्लब नेपाल पुलिस थियो।

त्यसअघि रिन्छेन र बिनामणि दुवैले स्कुलदेखि नै बास्केटबल खेल्न थालेका थिए। जुन यात्रा आफैंमा रमाइलो पनि छ।

स्वयम्भू किमडोलकी बिनामणिले रुपिज इन्टरनेशनल स्कुलमा पढ्दा बास्केटबल खेल्न थालिन्। उनलाई बास्केटमा ल्याउने काम पुरुष राष्ट्रिय टिमका मबिन्द्र क्षेत्रीले गरेका थिए। ‘मेरो हाइट पनि राम्रो भएकोले मैले खेल्न सक्छु भनेर उहाँले नै प्रेरित गर्नुभयो। अनि म सिधै पुलिस टिममा पुगें’ बिनामणिले भनिन्, ‘मलाई सुरुमा राम्रोसँग खेल्न पनि आउँदैनथ्यो। त्यहाँ दिदीहरु भएकोले पनि मलाई चाँडै सिक्न सजिलो भयो।’

स्कुल सकेपछि प्रिमियर कलेज पुगेकी उनले त्यहाँ पनि कलेजस्तरीय खेलहरु खेलिन्। हाल कक्षा १२ मा अध्ययनरत उनले होम एण्ड अवेको आधारमा भएको अन्तर कलेज बास्केटबलको उपाधि पनि जितेकी छन्।

रिन्छेनको यात्रा भने केही फरक छ। उनी  बूढानीलकण्ठ मोडेल कम्युनिटी एकेडेमीमा कक्षा ८ मा पढ्दा नै बास्केटबल खेल्ने हुटहुटी सहित टीआईएमा आवद्ध भइन्। जहाँ खेलको माहोल राम्रो थियो।

‘म बास्केटबल नै खेल्छु भनेर टीआईएमा गएँ। त्यहाँ अनुशा दिदी, श्रेया दिदीहरुले खेल्नुहुन्छ भनेर सुनेकी थिएँ। बास्केटबल खेल्ने वातावरण पनि राम्रो थियो’ रिन्छेनले स्मरण गरिन्, ‘अहिले हामी दिदीहरुसँगै एउटै टिममा खेल्छौं रमाइलो लाग्छ। एसियाडमा त श्रेया दिदीकै कप्तानीमा खेलें।’

स्कुल सकेपछि रिन्छेनले ग्लोबल कलेज अफ म्यानेजमेन्टबाट प्लस टु पढ्दा उनी पनि पुलिस क्लबमा पुगिन्। उनी हाल हेराल्ड कलेजमा इन्टरनेशनल बिजिनेस विषयमा दोस्रो वर्षमा अध्ययनरत छिन् र बास्केटबललाई पनि अघि बढाइरहेकी छन्।

उनीहरुले २०७८ सालमा नेबाले आयोजना गरेको लामा टेन्डी स्मृति खुल्ला राष्ट्रिय बास्केटबमला पुलिसबाट खेल्दै उपाधि जितेको थिए।

२०७९ असोजमा पोखरामा भएको नवौं राष्ट्रिय खेलकुदमा उनीहरुले बागमती प्रदेशबाट खेल्दै रजत पदक जितेका थिए। राष्ट्रिय खेलकुदमा पुलिसको टिम नभएपछि रिन्छेन र बिनामणि सहित पुलिसका खेलाडीहरुले बागमतीबाट खेले।

पछिल्लो समय दुवै खेलाडी बूढानीलकण्ठ बास्केटबल क्लबमा पुगेका छन्। लामो समयसँगै खेलेकोले उनीहरुलाई एक अर्काको बारेमा राम्रोसँग थाहा छ र सँगै खेल्दा सहज लाग्छ। ‘हामी पुलिस बागमती बूढानीलकण्ठ जता गए पनि सँगै छौं। त्यसैले हामीलाई सँगै खेल्दा सहज हुन्छ’, रिन्छेनले भनिन्।

कान्छी भए पनि रिन्छेन भन्दा अघि नै पुलिस क्लब पुगेकी बिनामणि भन्छिन्, ‘कोर्ट कसले के गर्छ कसरी खेल्छ हामी दुवैलाई थाहा छ त्यसैले सहज हुन्छ।’

बास्केटबल टिम गेम हो। एकले अर्कालाई बुझ्दा खेल्न सजिलो हुन्छ। त्यसैले एक जनाले गल्ती गरे पनि अर्कोले त्यसमा सुधार गर्न सहयोग हुने उनीहरुको भनाइ छ।

नेपालको लागि केही गर्ने लक्ष्य

बास्केटबल खेल्न थालेपछि आफ्नो व्यक्तिगत विकासदेखि जीवनशैलीमा समेत फरक आइसकेको रिन्छेन र बिनामणिले महसुस गरेका छन्।

सुरुमा बोल्न समेत लजाउने उनीहरु खेलाडी बनेपछि अहिले खुल्न थालेका छन्। ‘हामीलाई यो खेलले क्यारेक्टर बिल्ड गर्न सहयोग गरेको छ’, दुवैले एकै स्वरमा भने।

‘खेल्न थालेपछि आफूमा धेरै कुरा विकास भएको जस्तो लाग्छ। मिहिनेत गरेर कहीं पुगेको जस्तो लाग्छ। त्यसैले रमाइलो लाग्छ’, रिन्छेनले भनिन्।

बास्केटबलकै कारण आफूहरु चिनिन थालेको अनुभव उनीहरुले गरेका छन्। त्यसैले अब उनीहरुको लक्ष्य भनेको नेपालको लागि केही गर्ने छ। ‘भविष्यमा पनि नेपालको लागि खेल्ने र जिताउने लक्ष्य छ’, रिन्छेनले भनिन्।

उनले कुरा नटुंग्याउँदै बिनामणिले थपिन्, ‘नेपाललाई एउटा स्तरमा पुर्‍याउने जिम्मेवारी छ। त्यसैमा लाग्ने हो।’

दुवै खेलाडीलाई आफ्नै प्रशिक्षणमा डेब्यू गराएका प्रशिक्षक विकास शाहीको नजरमा दुवै जना सम्भावना बोकेका खेलाडी हुन्। ‘उनीहरुले भविष्यमा नेपाली टिमका लागि राम्रो गर्न सक्छन्’, उनी भन्छन्।

थ्री बाई थ्रीमा नेपालको लागि खेलेकी रिन्छेनलाई फुल कोर्टमा पनि नेपालको लागि खेल्ने रहर छ। उनी भन्छिन्, ‘फुलकोटमा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा खेल्ने लक्ष्य छ। खेलाडी भएपछि जुनसुकै खेल भए पनि खेल्नुपर्छ।’

तर नियमित खेल नहुँदा भने उनीहरुलाई चिन्ता लाग्छ। खेलाडीका लागि जति धेरै खेल भयो उति नै राम्रो हुन्छ।

‘घरेलु बास्केटबलमा पनि नियमित खेल हुनुपर्छ। लङ टर्म भिजन भयो भने खेलाडीले खेल्ने अवसर पाउँछन्। जति अनुभव भयो त्यति राम्रो हुन्छ’ रिन्छेनले भनिन्, ‘अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा पनि हामी सहभागी हुने मात्र नभई जित्ने लक्ष्यका साथ जानुपर्छ। त्यसका लागि नियमित खेल भयो भने टिम बलियो हुन्छ।’

बिनामणि पनि यसमा सहमत छिन्, ‘हामी हार्न भनेर त जाँदैनौं। तर जित्न नसके पनि अन्तर्राष्ट्रिय खेलबाट हामीले हरेक खेलमा केही न केही सिकिरहेको हुन्छौं।’