फ्रान्स पुगेर मोदीले सुनाए एआई योजना, भन्छन्- प्रविधि मानिसमाथि हावी हुँदैन, जागिर पनि खोस्दैन

३० माघ, पेरिस । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी पेरिसको ग्रान्ड प्यालेसमा एआई एक्शन शिखर सम्मेलनमा सहभागी भए । सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै भारतले आफ्नै ठूलो भाषा मोडेल निर्माण गरिरहेको बताए ।

भारतीय स्टार्ट–अपहरूलाई किफायती मूल्यमा अद्वितीय सार्वजनिक–निजी साझेदारी मोडेल उपलब्ध गराइएको प्रधानमन्त्री मोदीले उल्लेख गरे ।

‘भारतले हाम्रो विविधतालाई ध्यानमा राख्दै आफ्नै ठूलो भाषा मोडेल निर्माण गरिरहेको छ । हामीसँग गणना शक्ति जस्ता स्रोतहरू सङ्कलन गर्नको लागि एक अद्वितीय सार्वजनिक–निजी साझेदारी मोडेल पनि छ’ उनले भने, ‘यो हामीले हाम्रो स्टार्टअप र अनुसन्धानकर्तालाई किफायती लागतमा उपलब्ध गराइएको छ ।’

सम्बोधनको क्रममा मोदीले भने, ‘एआई भविष्य राम्रो र सबैका लागि होस् भनी सुनिश्चित गर्न भारत आफ्नो अनुभव र विशेषज्ञता साझा गर्न तयार छ ।’

‘मेसिन मानिसमाथि हाबी हुन सक्दैन’

फ्रान्स भ्रमणमा रहेका मोदीले भारत एआई युगको सुरुवातमा रहेको बताए । भारत एआई युगको सुरुवातमा रहेको उल्लेख गर्दै मोदीले मेसिन मानिसमाथि कहिल्यै हावी हुन नसक्ने जिकिर गरे ।

मोदीले भने, ‘एआईले लाखौंको जीवन बदलिरहेको छ । समयका साथसाथ रोजगारीको स्वरूप पनि बलिइरहेको छ । एआईबाट रोजगारीको संकटमाथि ध्यान दिनुपर्छ । प्रविधिले जागिर खोस्दैन भन्नेमा इतिहास साक्षी छ । एआईले नयाँ रोजगारी सिर्जना गर्छ ।’

‘हामी एआई युगको सुरुवातमा छौं, जसले मानवताको दिशालाई आकार दिनेछ । केही मानिसहरु चिन्तित छन् कि मेशिनहरु मानिसको लागी बुद्धिको मामलामा उच्च हुनेछ’ उनले भने, ‘तर हाम्रो सामूहिक भविष्य र साझा भाग्यको चाबी हामी मानिस बाहेक अरू कसैसँग छैन ।’

‘सबैको पहुँचमा डिजिटल कमर्स’

मोदीले भारतले बनाएको डिजिटल सार्वजनिक पूर्वाधार सबैको लागि खुला र पहुँचयोग्य रहेको जिकिर गरे ।

‘भारतले एक अर्ब ४० करोड भन्दा बढी मानिसको लागि धेरै कम लागतमा सफलतापूर्वक डिजिटल सार्वजनिक पूर्वाधार निर्माण गरेको छ’ उनले भने, ‘यसले हाम्रो अर्थतन्त्रलाई आधुनिकीकरण गर्न, शासन सुधार गर्न र हाम्रा जनताको जीवन परिवर्तन गर्नका लागि नियम र अनुप्रयोगहरूको विस्तृत दायरा छ ।’

मोदीले भारतले डाटाको शक्ति प्रयोग गरेको उल्लेख गर्दै यही नै भारतको राष्ट्रिय एआई मिसनको आधार रहेको बताए । ‘हामीले हाम्रो डेटा सशक्तीकरण र सुरक्षा संरचना मार्फत डेटाको शक्तिलाई अनलक गरेका छौं । साथै, हामीले डिजिटल कमर्सलाई प्रजातान्त्रिक र सबैका लागि पहुँचयोग्य बनाएका छौं,’ उनले भने ।

मोदीले अगाडि थपे, ‘यो भारत राष्ट्रिय एआई मिशनको आधार हो । भारत एआई र डाटा गोपनीयतामा टेक्नो कानूनी समाधानमा अग्रणी छ । हामी सार्वजनिक हितको लागि एआई अनुप्रयोगहरू विकास गर्दैछौं ।’

मोदीले भने, ‘एआईले लाखौंको जीवन बदलिरहेको छ । समयका साथसाथ रोजगारीको स्वरूप पनि बलिइरहेको छ । एआईबाट रोजगारीको संकटमाथि ध्यान दिनुपर्छ । प्रविधिले जागिर खोस्दैन भन्नेमा इतिहास साक्षी छ । एआईले नयाँ रोजगारी सिर्जना गर्छ ।’

अर्को एआई शिखल सम्मेलनमा भारतमा

मोदीले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) फाउन्डेसन र दिगो एआई काउन्सिल स्थापना गर्ने निर्णयको स्वागत गर्दै अर्को विश्वव्यापी एआई शिखर सम्मेलन भारतले गर्ने उद्घोष गरे ।

‘म एआई फाउन्डेसन र काउन्सिल फर सस्टेनेबल एआई स्थापना गर्ने निर्णयको स्वागत गर्दछु । म फ्रान्स र मेरा प्रिय मित्र राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनलाई यी पहलका लागि बधाई दिन्छु र हाम्रो पूर्ण समर्थनको आश्वासन दिन्छु,’ उनले भने ।

पेरिसमा फ्रान्सेली राष्ट्रपति म्याक्रोनले सह–अध्यक्षता गरेको एआई एक्सन शिखर सम्मेलनमा आफ्नो समापन सम्बोधनमा मोदीले थपे,’आजको छलफलले एउटा कुरा बाहिर ल्याएको छ । सरोकारवालाहरूका उद्देश्यमा एकता छ ।’

उनले भने, ‘अर्को शिखर सम्मेलनको आयोजना गर्न भारत खुसी हुनेछ ।’

‘शिखर सम्मेलन एआई वरिपरि अर्थपूर्ण वार्तालापहरूलाई बढावा दिनको लागि सराहनीय प्रयास थियो । पेरिसमा एआई एक्सन शिखर सम्मेलनमा विश्व नेता, नीति निर्माता, विचारक, आविष्कारक र युवाहरूलाई एआई वरिपरि अर्थपूर्ण कुराकानी गर्न एकसाथ ल्याउने प्रशंसनीय प्रयास हो,’ उनले भने ।

मोदीले बुझेको एआई

मोदीले पेरिस समिटको सुरुवात एआई (कृत्रिम बुद्धिमत्ता) सम्बन्धी एक उदाहरण दिँदै गरे। उनले भने, ‘म एउटा साधारण उदाहरण दिन चाहन्छु। यदि तपाईं आफ्नो मेडिकल रिपोर्ट कुनै एआई एपमा अपलोड गर्नुहुन्छ भने यो एपले सरल भाषामा तपाईंको स्वास्थ्यको अर्थ बुझाउन सक्छ।’

मोदीले थपे, ‘यदि तपाईं त्यही एपलाई कुनै व्यक्तिले बायाँ हातले लेखिरहेको चित्र बनाउन भन्नुहुन्छ भने एपले त्यही व्यक्तिले दायाँ हातले लेखिरहेको देखाउने अधिक सम्भावना छ ।’

उनले अगाडि थपे, ‘एआई पहिले नै हाम्रो अर्थतन्त्र, सुरक्षा र समाजलाई नयाँ आकार दिइरहेको छ। यो शताब्दीमा मानवताका लागि कोड लेख्दै छ।’

अमेरिकाको निशाना चीन
अमेरिकी उपराष्ट्रपति जेडी भेन्सले समिटलाई सम्बोधन गर्दै चीनविरुद्ध निशाना सोझ्याए ।

‘केही प्रतिस्पर्धी राष्ट्रहरूले एआईलाई जनताको निगरानी र सेन्सरसिपको हतियार बनाएका छन्’ उनले भने, ‘तर अमेरिकाले यस्तो हुन दिने छैन। हामी त्यसका सबै बाटाहरू बन्द गर्नेछौं।’

भेन्सका अनुसार ट्रम्प सरकारले अमेरिका संसारको सबैभन्दा शक्तिशाली एआई प्रणाली बनाउने सुनिश्चित गर्न चाहन्छ ।

(एएनआई लगायत एजेन्सीहरूको सहयोगमा)