जीवन गुजाराका लागि वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरुको घर परिवारमा आउने आन्तरिक समस्याका घटनाहरु पछिल्लो समय बढिरहेको छ । विदेशमै छँदा घरमा रहेकी श्रीमतीमाथि गरिने शंकाउपशंका होस् या त वैदेशिक रोजगारीमा जानेका श्रीमतीहरु अर्कैसँग विवाह बन्धनमा बाँधिएका घटनाहरु आमसञ्चारमाध्यममा समेत धेरै आउने गरेका छन् । यस्ता समस्याहरु लिएर मनोवैज्ञानिकहरूकोमा मनोवैज्ञानिक परामर्शका लागि आउनेहरुको संख्या समेत बढेको मनोवैज्ञानिकहरु […]

जीवनको आफ्नो सुरुवाती वर्षहरुबाट नै मुवुंबी नेडजालामाथि एकै व्यक्तिले धेरै जनासँग विवाह गरेको विषयमा प्रश्न उठाइरहेका थिए । उनीहरु सधैं आफ्नो बाबुआमासँग सोध्ने गर्थिन् कि के तपाईंहरु बाँकी जिन्दगी पनि एकैसाथ जिउन सक्नुहुन्छ ? मुवुंबीले बीबीसीसँग भनिन् ‘मलाई लाग्थ्यो कि हाम्रो जीवनका हरेक पलहरु मौसम जसरी बदलिइरहने गथ्र्याे । तर मेरो समाज बदलिएन । मेरो […]

सामान्यतया, वैवाहिक सम्बन्धमा सबैभन्दा समस्याको कुरा भनेको समयको कमी हो । पार्टनरहरु आफ्नो धेरैजसो समय कामको कारण घर बाहिर बिताउँछन् । पछिल्लो एक वर्ष घरबाट काम गर्ने अधिकांश मानिसमा घरमै त बसे तर परिवारसँग महत्वपूर्ण समय रमाइलो गरेर बिताउन पाएनन् । अर्काेतिर विवाहित जोडीहरु निषेधाज्ञाको समयमा यति धेरै घरमा बसे कि त्यति उनीहरु कहिलै बस्ने […]

आफ्नो वैवाहिक जीवनबारे धेरैलाई उत्सुकता हुन्छ । कस्तो जीवनसाथी रोज्ने ? कसरी सम्बन्ध अगाडि बढाउने ? घर–परिवारको सुखका लागि कसरी आपसमा तालमेल मिलाउने ? आर्थिक व्यवस्थापन कसरी गर्ने ? परिवारको समृद्धिका लागि कसरी सहयोगी भूमिका खेल्ने ? नेपाली समाजमा एउटा भनाई छ, विवाह र मृत्यु मान्छेको हातमा छैन । कतिले चाहेर पनि विवाहको मेलोमेसो मिलाउन […]

‘जतिबेला मसँग बुबा हुनुहुन्थ्यो, त्यसबेला मैले उहाँलाई बुझिन जतिबेला मैले बुबालाई बुझें, त्यसबेला मसँग बुबा हुनुहुन्नथ्यो ।’ लेखक बुद्धिसागरको उपन्यास ‘कर्णाली ब्लुज’मा उल्लेख यो वाक्यांशले हृदयलाई स्पर्श गर्छ । बुबासँगको भावनात्मक सम्बन्ध, धारणा उमेरसँगै फेरिदै जान्छ । सानो छँदा सोचिन्छ रे, ‘मेरो बुबा संसारका सबैभन्दा शक्तिशाली हुन् ।’ जतिबेला बुबाले हामीलाई कहिले पिठ्युँमा त कहिले […]

विज्ञान भन्छ, विपरित ध्रुबहरु आपसमा आकर्षित हुन्छन् । विज्ञानको यो सूत्र जीवनमा पनि काम लाग्छ। तर ईमान्दार हुनका लागि विज्ञानका अलावा, जीवनमा दर्शन पनि आवश्यक छ। निस्सन्देह, हाम्रो शरीर र दिमागले वैज्ञानिक ज्ञानको आधारमा धेरै हदसम्म काम गर्छ । उदाहरणका लागि यदि तपाईं अन्तर्मुखी स्वभावको हुनुहुन्छ भने तपाईं बहिर्मुखी स्वभावको व्यक्ति मन पराउनुहुन्छ । यदि […]

घरव्यवहार, पारिवारिक कुरा, निजी विचार वा इच्छा, आकंक्षा, अपेक्षा लगायत स–सना कुरामा दम्पतीबीच मत बाझिन्छ । उनीहरु त्यही निहुँमा भनाभन गर्छन् । एउटा ठुस्किन्छन् । घुर्की लगाउँछन् । तर, त्यस्तो कति समयसम्म टिक्ने ? कुनै न कुनै बखत बोल्नैपर्ने हुन्छ । मुख खोल्नैपर्ने हुन्छ । त्यसैले फेरी अर्को बहाना बनाएर उनीहरु बोल्न खोज्छन् । बाहाना […]

अहिलेका पुस्ता फेसबुक जस्ता सामाजिक सञ्जाल एवं विभिन्न किसिमको साइटमा उपयोगी काम मात्र गरिरहेका हुँदैनन्, नयाँ साथी खोज्ने, भावनात्मक रुपले नजिकिने, व्यक्तिगत कुराकानी आदनप्रदान गर्ने लगायत निकै जोखिमपूर्ण काम पनि गरिरहेका हुन्छन् । जबकी ति दुई भौतिक रुपमा कहिल्यै देखभेट गरेकै हुँदैनन् । उनीहरु भर्चुअल माध्याममा जोडिएका हुन्छन् । त्यही माध्यामबाट एकअर्काको विश्वास जित्ने प्रयास […]

माया एक सुन्दर अनुभूति हो । मायामा महिलाहरुले चाँडै आफ्नो भावनालाई व्यक्त गर्न सक्छन् भने पुरुषहरु अक्सर आफ्नो भावनालाई व्यक्त गर्न असमर्थ हुन्छन् । यस्तो अवस्थामा केटीहरु प्रायः सोच्छन् कि उनीहरुको पार्टनरले आफूलाई धेरै माया गर्दैनन् । तर यस्तो सोच्नु गलत हो । वास्तवमा पुरुषहरु आफ्नो प्रेम संकेत मार्फत् पनि प्रकट गर्छन् । यदि तपाईंसँग […]

प्रेमको परिभाषा आयमिक छ । प्रेमको प्रारुप पनि फरक फरक हुन्छ ।  आमा र बच्चाबीचको प्रेम, मान्छे–मान्छेबीचको प्रेम, वैशालु जोडीबीचको प्रेम । प्रेमको अनुभूतिमा पनि एकरुपता हुँदैन । कुनै प्रेम रोमाञ्चक र आनन्ददायक हुन्छ भने कुनै प्रेम पीडादायी पनि । प्रेमको पहिलो प्रकार : चलचित्रको जस्तो प्रेम यो त्यस प्रकारको माया हो, जुन हामी चलचित्रमा […]

वरिष्ठ पत्रकार भैरव रिसालले यसै साता ९४ औं जन्मदिन मनाएका छन् । नेपालीको औसत आयु पार गरेर उनी नयाँ जीवन बाँचिरहेका छन् । नेपालीको औसत आयु ७१ बर्ष मानिएको छ । निसन्देह उमेरको गणनाले उनी बुढ्यौलीतर्फ ढल्किएका छन् । तर, उनमा अझैपनि युवापन सकिएको छैन । अर्थात उनी अझैपनि उत्तिकै उत्सुक छन्, उर्जावान छन्, जागरुक […]

पछिल्ला केही घटनाक्रमलाई नियाल्ने हो भने धेरै दम्पतीबीचको कलह सतहमा छताछुल्ल भएका छन् । श्रीमान–श्रीमतीले एअर्कालाई धोका दिने, सम्बन्ध विच्छेद गर्ने, विवाहेत्तर सम्बन्धमा रहने जस्ता क्रियाकलप बढ्दो छ । बालबच्चालाई बिल्लीबाठ पारेर उनीहरुको दाम्पत्य जीवन कलहको आँधीबेहेरीमा परेको छ । यसमा अहिले सामाजिक सञ्जाल, युट्युब जस्ता माध्यामहरुले आगोमा घिउ थप्ने काम गरिरहेका छन् । मुलुकमा […]

जति–जति उमेरको रंग चढ्दै जान्छ, प्रेमिल पुस्ताको चञ्चलता बढ्दै जान्छ । यो त्यही उमेर हो, जतिबेला उनीहरु विपरित लिंगप्रति आकर्षित हुन थाल्छन् । त्यसो त समान लिंगबीचको आकर्षण पनि नहुने होइन । यद्यपि यी अपवाद हुन् । धेरैजसो अवस्थामा विपरित लिंगी एकअर्काप्रति आकर्षित हुन्छन् । यो भावनात्मक भन्दा पनि भौतिक आकर्षण हो । अझ भनौं […]

दाम्पत्य जीवन कसरी सुखमय बन्छ ? कसरी उनीहरुलाई खुशी र आनन्द मिल्छ ? किनभने कतिपय दाम्पत्य सम्बन्ध त्यति प्रेमिल हुँदैन । उनीहरुबीच विश्वास र प्रेमको अभाव हुन्छ । त्यही कारण यस्तो दम्पतीबीच मनमुटाव एवं कलह भइरहन्छ । जब दम्पतीबीच कलह हुन्छ, त्यो उनीहरुमा मात्र सीमित रहँदैन । त्यो कलहले सबैभन्दा बढी उनीहरुकै अबोध बालबच्चालाई पिरोल्छ […]

प्रेम, सद्भाव, विश्वास, सहयोग र श्रद्धाको भावनाले पारिवारिक जीवन स्वर्ग हुन्छ । यस्तो परिवारमा सबै सदस्यहरु आपसमा मिलेर बस्छन् । एकअर्काप्रति श्रद्धा र प्रेम राख्छन् । विश्वास र भरोसाले उनीहरु एकढिक्का हुन्छन् । पारिवारिक मेलमिलापले उनीहरुको घरमा सुख र धन-ऐश्वर्य प्राप्त भइरहन्छ । तर, कतिपयको पारिवारिक सम्बन्ध एकदमै खराब हुन्छ । एकअर्कामा शंका, अविश्वास, घृणा, […]

दाम्पत्य सुखका लागि भावनात्मक र व्यवहारिक तालमेल जरुरी हुन्छ । साथसाथै विश्वास, भरोसा, सद्भाव, सहयोग र प्रेमले दाम्पत्य जीवनलाई सुखमय बनाउँछ । तर, कहिले काहीँ दाम्पत्य जीवनमा तालमेल मिल्दैन । हुन त व्यवहारिक जीवन चलाउने क्रममा सानोतिनो झगडा वा मतभेत हुनु सामान्य हो । किनभने सबैको सोंच, रुची, व्यवहार एकनास हुँदैन । यी समस्या त […]

प्राकृतिक रूपमा एक अर्काबाट अलग भए पनि पुरुष र महिलासँगसँगै जीवन बिताउने सारथिहरु हुन् । महिला र पुरुषबाट नै परिवार र सम्बन्ध कायम हुन्छ । तर तिनीहरूको चाहनाहरू फरक हुन्छन् । एक सफल सम्बन्धको लागि दुवैलाई उनीहरूको पार्टनरले उनीहरूबाट के चाहन्छ भनेर जान्नु आवश्यक हुन्छ । दम्पतीहरु एक अर्काबाट के चाहन्छन् ? पुरुष– यस्तो होस् […]

भनिन्छ, सानो छँदा बच्चालाई आफ्नो आमाबुवा नै संसार हो भन्ने लाग्छ । मेरो बुवाआमा नै सबैभन्दा धनी, शक्तिशाली, मायालु, जान्नेबुझ्ने हो भन्ने ठान्छन् । उनीहरु बुवाआमाकै काखमा लपेटिएर बस्छन् । दुःखमा, पीडामा, वेदनामा आमाबुवाको न्यानो र भरपर्दो साथ खोज्छन् । बुवाको छाती र आमाको काखमा लुटपुटिनु पाउँदा उनीहरुलाई सबैभन्दा सुरक्षित महसुष हुन्छ । आमाको काख […]

नेपाली समाजमा एउटा प्रचलित भनाई छ, ‘अतिले क्षति गर्छ ।’ कुनै कुराप्रतिको अति आशक्ति राम्रो मानिदैन । अहिले युवाहरुमा पोर्नोग्राफी यस्तै आशक्ति बढ्दैछ र त्यसको नतिजा भयानक हुने मनोविदहरुले बताउँदै आएका छन् । पोर्नोग्राफी अर्थात कुनैपनि विद्युतिय माध्यामबाट हेरिने अश्लिल फोटो, भिडियो आदि । नग्न एवं यौन क्रियाका फोटो-भिडियोहरु यस अन्र्तगत पर्छन् । नेपालमा खुलमखुला […]

वैंशालु प्रेममा पर्नु आफैमा रोमाञ्चक अनुभव हो । जब प्रेम हुन्छ, तपाईंमा भावनात्मक परिवर्तन आउन थाल्छ । अरु कुराहरु भुलेर प्रेममा मस्त रमाउनुहुन्छ । प्रेमी–प्रेमिकासँग कुराकानी गर्दा वा भेट्दा मात्र पनि तपाईंले आनन्दित महसुष गर्नुहुन्छ । प्रेमी-प्रेमिकासँग भेट्दा, मनको कुरा साट्दा, घुमफिर गर्दा जीवनका फरक अनुभवहरु संगाल्न सक्नुहुन्छ । किशोर–चरणपछि हुने यस्तो प्रेमलापको अनुभव अनौठो […]

चुम्बन एक स्वभाविक प्रक्रिया हो, माया दर्शाउने । वैंशालु प्रेमी–प्रेमिका, रसिक दम्पती सबैले यसरी नै प्रेम साट्छन् । त्यसो त एउटा बच्चालाई आमाले, एउटा छोराले बृद्ध हजुरबालाई, एउटा साथीले अर्का साथीलाई चुम्बन गरेर प्रेम अभिव्यक्त गर्छन् । सामान्यत चुम्बनलाई एक यौन–प्रक्रियाकै रुपमा बुझ्ने गरिन्छ । त्यसैले नौजवान तन्नेरीबीचको चुम्बन देख्दा हाम्रो समाजले लाजले खुम्चन्छ । […]