१८ मंसिर, ताप्लेजुङ । विश्वको तेस्रो अग्लो हिमाल कञ्चनजंघामा आरोहण खुलेको ६० बर्ष पुग्दा पनि यसको प्रचार-प्रसार भएको छैन । र, यो हिमालको फेदमा पर्यटकको आगमन जति हुनुपर्ने हो, त्यति नभएको भन्दै पहिलोपटक हिमाल भएकै जिल्लामा हिरक महोत्सवको आयोजना गरिएको छ ।
बेलायती नागरिक जर्ज ब्याण्ड र जे बाउनले सन् १९५५ को मे महिनामा कञ्चनजंगा हिमाल आरोहण गरेका थिए । मंसिर पहिलो हप्ताको अन्तिम दिन आयोजना गरिएको महोत्सवमा कञ्चनजंघा आरोहण गरेका सबैलाई सम्मानसहित सांस्कृतिक कार्यक्रम गरिएको हो ।
हिरक महोत्सवमा सहभागी हुनलाई निम्ता पाएपछि काठमाण्डौंदेखि ताप्लेजुङसम्म जाने यात्रा तय भयो ।
मसिर ७ देखि ९ गतेसम्म भएको महोत्सवको उद्घाटनका दिन एयरपोर्ट पुग्दा मौसम त्यति राम्रो थिएन । मौसम राम्रो नहुँदा मन खिन्न भयो ।
समयअगावै एयरपोर्ट पुगेकाले हिरक महोत्सवका मूल समितिका सहसंयोजक ईश्वरी पौडेल, प्रेस संयोजक रमेश बराल लगायतका अरु दुईजनलाई केही समय कुर्नुपर्यो । सबै जम्मा भएपछि मनाङ्ग एयरको हेलिकोप्टरबाट ताप्लेजुङतर्फ लागियो ।
काठमाण्डौको आकाश कुहिरो र बादलले छोप्लाजस्तो थियो । तर, काभ्रेको साँगा पार गरेपछि मौसम निकै सफा देखेपछि मन प्रफुल्लित भयो ।
करीब एक घण्टाको यात्रामा विश्वका ८ हजार भन्दा अग्ला तीनवटा हिमाल सगरमाथा, कञ्चनजंघा र मकालु लगायतका अन्य दर्जनौं हिमालहरु हेर्न पाइयो ।
दोलखा जिल्लामा पर्ने गौरीशंकर (७१३६ मि ) हिमालको दृश्य निकै मनमोहक थियो । यो हिमाललाई भगवान गौरीका रुपमा समेत लिने गरिन्छ । दर्जनौंै हिमालहरुको दृश्य देख्दा माउन्टेन फ्लाइटमा उडान गरिरहेको जस्तो लाग्यो ।
यसक्रममा हामीले कञ्चनजंगा हिरक महोत्सवमा मूल समिति संयोजक एवं पर्यटन व्यवसायी ईश्वरी पौडेलसँग छोटो सम्वाद गर्यौंः
कञ्चनजंघा हिमाल आरोहण सुरु भएको ६० बर्ष पुग्दा पनि यस क्षेत्रको पर्यटनमा विकास हुन किन सकेन ?
कञ्चनजंघा हिमालमा जति पर्यटकहरुको आगमन हुनुपर्ने हो, त्यति हुन सकेको छैन । यसो हुनुको प्रमुख कारण यस क्षेत्र जान र आउन समय र खर्च बढी लाग्छ । राजधानीदेखि टाढा भएका कारण पनि यस्तो भएको हो ।
यदि ताप्लेजुङको सुकेटार विमानस्थलमा नियमित उडान भएमा र राज्यले कञ्चनजंघा क्षेत्र जाने पर्यटकहरुलाई केही खुकुलो नीति लिएमा सो क्षेत्रको पर्यटकीय विकास हुने देखिन्छ ।
खुकुलो नीति भन्नाले ?
जस्तै, कञ्चनजंघा क्षेत्र निषेधित क्षेत्र रहेको छ । त्यहाँ जानका लागि कम्तिमा २ जना हुनैपर्ने प्रावधानसहित बिभिन्न निकायबाट स्वीकृति लिएर मात्रै जानुपर्ने हुन्छ । धेरै झन्झटिलो प्रक्रिया छ । यदि अन्नपूर्ण क्षेत्रमा जस्तै खुकुलो कानुनी प्रक्रिया भएमा कञ्चनजंघामा पर्यटकहरुको आगमन बढ्छ जस्तो लाग्छ ।
यस क्षेत्रको विकासका लागि अरु के गरिनुपर्छ ?
निजी विमान कम्पनीहरुले सुकेटारमा नियमित उडानका साथै नेपाल एयरलाइन्सले कम्तिमा हप्ताका ४ वटा फुलाइट गर्नुपर्यो । सो क्षेत्रमा जाने पर्यटकहरुलाई अन्नपूर्ण क्षेत्रको जस्तो स्वीकृति लिने प्रावाधान ल्याउनुपर्यो ।
अर्को, कम्तिमा दुईजना पदयात्री हुनैपर्ने प्रावधान हटाएर जतिजना पनि जान पाउनुपर्ने प्रवाधान भए राम्रो हुन्छ जस्तो लाग्छ । यस क्षेत्रमा पदयात्री तथा पर्यटकलाई चाहिने सूचनाहरु विभिन्न स्थलमा राखिनुपर्छ । साथै, ताप्लेजुङको सदरमुकाम अर्थात सुकेटारमा सूचना केन्द्रको स्थापना भएमा पर्यटकलाई सजिलो हुन्छ । अहिले कञ्चनजंघा हिमालको सूचना तथा पदयात्राको जानकारी कम छ ।
कञ्चनजंगा पदयात्राका लागि पूर्वाधारको अवस्था कस्तो छ ?
पूर्वाधारको अवस्था निकै नाजुक छ । पदयात्रामा कहीँ कतै जानकारी दिने स्थानहरु छैनन् । यसले पदयात्रीलाई निकै समस्या छ । विभिन्न स्थानमा बाटाहरु चौडा गर्नुपर्ने अवस्था छ । साथै पदयात्रीलाई चाहिने आधारभूत स्वास्थको समेत विभिन्न स्थानमा व्यवस्था गर्न सके राम्रो हुन्थ्यो ।
