६ असार, काठमाडौं । तपाईंले कहिल्यै टेकुबाट ५ सय मिटरभित्र छिरेर बाग्मती नदि किनार आसपासका ऐतिहासिक र पुरतात्विक सम्पदाहरुको अवलोकन गर्नुभएको छ ? छैन भने अब त्यसका लागि तयार हुनुस् । अबको एकवर्षभित्रै त्यस क्षेत्रमा ‘बाग्मती सम्पदा मार्ग’ बनिसक्नेछ ।
काठमाडौं महानगरपालिकाले टेकुको बाग्मती र विष्णुमतीको दोभानदेखि थापाथलीको कालमोचन घाटसम्म करिब साढे २ किलोमिटर क्षेत्रमा हेरिटेज वाकवे अर्थात ‘सम्पदा पदमार्ग’ को निर्माण थालेको हो ।
अहिले बाटोमा ढुंगा बिछ्याउने काम सुरु भएको छ । यो काम २०१६ को अन्तिमसम्म पुरा गरिसक्ने लक्ष्य राखिएको छ । बाग्मती किनारमा हुर्किएको काठमाडौंको सभ्यता र ऐतिहासिकताको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि सम्पदा मार्गको निर्माण थालेको महामनगरपलिकाका कार्यकारी प्रमुख रुद्रसिंह तामाङले बताए ।
बाग्मतीको किनारमा बन्ने यो मार्ग धार्मिक पर्यटक, पुराना सम्पदाका पारखी, विदेशी पर्यटक र अध्ययनमा चासो राख्ने र स्वच्छ वातावरणमा हिँडडुल गर्न तथा शान्त ठाउँमा बस्न रुचाउनेहरुका लागि उत्तम विकल्पका रुपमा विकास हुनेछ ।
टेकुदेखि थापाथलीसम्मको बाग्मती नदि किनारमा पुराना सम्पदाहरुको संरक्षण गर्दै पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि सम्पदा मार्गको निर्माण थालिएको हो ।
नयाँ अवधारणाको सम्पदा मार्गका बनाउन, पुराना कलाकृतिको संरक्षण गर्न र बाग्मती आसपास पैदल यात्रा गर्न योग्य बनाउनका लागि यस्तो योजना अघि सारिएको तमाङले बताए ।
‘काठमाडौंको धेरै भीडभाड हुने टेकुको ५ सय मिटर भित्र छिर्दा बाग्मती किनारमै यति धेरै पुरातात्विक महत्वका सम्पदाहरु छन्, जो हाम्रो धर्म, कला र संस्कृतिको धरोहर बनेर बसेका छन्’ तमाङले भने-‘शहरको कोलाहलबाट मुक्ति चाहानेका लागि शान्त वातावरणमा कलात्मक सम्पदाको अवलोकन गर्दै पैदल यात्रा गर्न काठमाडौंमा उत्कृष्ट विकल्प हुनेछ ।’
यो क्षेत्रमा सताब्दीऔंदेखि प्रयोग भएका पुराना घाट, मन्दिर, पार्टी, देवल, सत्तल छन् । यीनै सम्पदालाई यथावत राखेर पैदलमार्गका रुपमा विकास गर्न लागिएको हो । त्यहाँ सातौं शताब्दीदेखिका हिन्दु र बौद्धसम्बद्ध मठमन्दिर र घाट रहेको स्थानीयहरु बताउँछन् ।
यहाँ दर्जनौं पुरातात्विक महत्वका कलात्मक सम्पदाहरु संरक्षणका अभावमा जीर्ण बनेर बसेका छन् । महानगरले यसलाई संरक्षण गर्दै सम्पदा मार्गसहित नयाँ स्वरुप दिन डिजाइन पनि तयार गरे काम अघि बढाएको हो । त्यहाँ रहेका धेरै धार्मिक स्मारक र सम्पदा भूकम्पपछि निकै नाजुक अवस्थामा पुगेका छन् ।
यसलाई संरक्षण गरेर सर्वसाधारणलाई हिँडडुल र आराम गर्न तथा सम्पदाबारे अध्ययन गर्नका लागि यो सम्पदा मार्ग महत्वपूर्ण हुने कार्यकारी तामाङले बताए ।
स्थानीय समुदायले यो सम्पदामार्गलाई पदमार्गका रुपमा विकास गर्न ठूला सवारी निशेध गर्ने प्रतिवद्धता पनि जनाएका छन् ।
यसलाई नमुना सम्पदा मार्गका रुपमा विकास गर्ने लक्ष्य महानगरपालिकाको छ । काठमाडौं महानगरपालिकाले एडिबीको काठमाडौंमा दिगो शहरी यातायात परियोजनामार्फत यसको निर्माण अघि बढाइएको हो ।
यो मार्गलाई पचली मुचली, लगन, ओमबाहल हुँदै बसन्तपुर दरबारक्षेत्रसम्म जोड्ने लक्ष्य राखिएको छ । अहिले टेकुको पचली भैरवको मन्दिरसम्म यो मार्गलाई जोडिएको छ । बाग्मती नदि किनारबाट केही भित्र रहेका पुरना सम्पदाहरुलाई पनि यसै पदमार्गसँग जोड्न थालिएको छ ।
‘हाम्रा धेरै महत्वपूर्ण सम्पदाहरुलाई यही मार्गमा जोड्न सकिन्छ, त्यसैअनुसार हामीले काम पनि थालेका छौं ‘ महानगर प्रमुख तामाङले भने-‘पहिलो चरणमा मार्ग बनिससकेपछि हामी किनार आसपास हरियाली प्रवर्द्धनका लागि काम गर्नेछौं । एकीकृत बाग्मती सभ्याता विकास परियोजनाले पनि यसक्षेत्रमा काम गरिरहेकाले हामीले गरेको काम प्रभावकारी हुनेछ ।’
बाग्मती सम्पदामार्ग निर्माणका लागि पहिलो चरणमा झण्डै ८ करोड रुपैयाँ खर्च हुँदैछ । पहिलो चरणको काम सकिएपछि दोस्रो चरणमा नयाँ परियोजना तयार गरेर यो क्षेत्रलाई थप विकास र प्रवर्द्धन गर्ने तामाङले बताए ।
भिडियो हेर्नुस् (थ्रीडी)
