५ असार, रोल्पा । सशस्त्र युद्धका समयमा पढ्न गएको एकमात्र छोरालाई नेपाली सेनाले बाटोबाटै अपहरण गरेपछि भिजेका पश्चिम रोल्पाकी सामना पुनका आँखा अझै ओबाएका छैनन् ।
९० वर्षीया पुनको बुढो शरीर, चाउरिएको अनुहार, सेतै फुलेको कपाल, कुप्रो शरीर अझै पनि छोरोको प्रतिक्षामा बाटो हेर्दै दिन गुजार्न बाध्य छ । सहारा गुमाएपछि विवाहित छोरीसँगै बस्दै आएकी पुनले भक्कानिँदै भनिन्, ‘कति हिउँद बिते, कति वर्षातका समय बिते, कति ऋतु बदलिए तर छोराको माया बदलिएको छैन । पढ्न गएको छोरो पढेर ठूलो मान्छे बनेर फर्कने आश अझै पनि मरेको छैन ।’
उनी भन्छिन्, ‘वर्षौं बितिसक्दा पनि छोरो फर्किएन । छोरासँगै पढ्न गएका उसका साथीहरु कोही मास्टर बनेर फर्किए, कोही लाहुरे बनेर फर्किए, तर छोराको अत्तोपत्तो छैन । मन रुन्छ, रुनुबाहेक मन बुझाउने कुनै उपाय छैन । छोराले पढ्यो भने बुढेशकालमा हेर्ला भन्ने आशाले पढ्नका लागि घरबाट पठाएका थियौँ । बिनाकारण बाटोबाटै अपहरण गरी बेपत्ता पारियो, अझैसम्म पनि छोराको अत्तोपत्तो छैन ।’
मेरो छोराले कसको के बिगारेको थियो र अनाहकमा सजाय पायो ? यौटै प्रश्न दोहोर्याउँदै उनी धेरै बेरसम्म भक्कानिइन् ।
यस्तै, उमेरले ७० वसन्त पार गरिसकेकी थबाङ गाउँपालिकाकी मैना बुढाले पनि छोराकै आशमा दिन गुजारी रहेकी छन् । ०५५ साल चैत ९ गते दश वर्षे सशस्त्र युद्धका समयमा गाई बस्तु चराउन गएको १४ वर्षीय छोरा जंगलबाट अपहरणमा परेपछि उनको आजसम्म अत्तोपत्तो छैन ।
केही वर्षअघि श्रीमानको पनि निधन भएपछि उनी छोरीहरुको सहायतामा बस्दै आएको बताउँछिन् ।
‘बिदाका बेला छोराका दौतरीहरु लाहुरबाट घर फर्किन्छन् तर छोरो फर्किंदैन । छोरो भएको भए बुहारी हुन्थी, नाति नातिनी हुन्थे घरआँगन कति उज्यालो हुँदो हो । यही सम्झेर रुन्छु रुदाँरुदाँ आँखा बसीसके तर पापी मन मान्दैन’, उनले डाँको हाल्दै आफ्नो कथा व्यथा सुनाइन् ।
यस्तै, लुग्री गाउँपालिका रोल्पाका भक्तबहादुर सुनारका छोरा पनि सशस्त्र युद्धका बेला गाउँबाटै अपहरणमा परेका थिए । यसरी धन कमाउने उमेरको छोरो अपहरणमा परेर बेपत्ता पारिएपछि सुनार परिवार पनि अझैसम्म विक्षिप्त बनेको छ ।
‘हाम्रो छोरो पनि बेपत्ता नपारिएको भए हिजोआज अरुका छोराजस्तै धन कमाएर लाहुरबाट फर्किँदो हो,’ सुनारले भने ।
“म त बाहिर निस्कन्छु, काममा जान्छु, मन बुझाउँछु, उसकी आमा त अझै पनि छोराकै यादमा घरीघरी बेहोस हुन्छे, डाँको हालेर रुन्छे उसलाई सम्हाल्न झन गाह्रो छ । जीउ कमजोर बन्दै गएको छ । छोरो बेपत्ता नपारिएको भए धन कमाउथ्यो होला अरुका छोराजस्तै लाहुरे बनेर घर फर्कन्थ्यो होला भन्छे । सपनीमा पनि बर्बराउछे उसलाई सम्हाल्न झन गाह्रो छ,’ उनले भनिन् ।
यी त प्रतिनिधि पात्रमात्र हुन् । नेपाल रेडक्रस सोसाइटी जिल्ला शाखा रोल्पाको तथ्यांकअनुसार सशस्त्र युद्धका समयमा रोल्पा जिल्लाका ३० गाविसका ६९ जना बेपत्ता पारिएका छन् ।
हालसम्म पनि उनीहरुको अवस्था अज्ञात छ । बेपत्ता पर्नेमा सबैभन्दा बढी कोर्चाबाङ गाविसबाट सातजना र तत्कालीन लिबाङ गाविस हालको रोल्पा नगरपालिकाबाट ६ जना रहेका छन् ।
आफन्तको जिउँदो मर्दो खबर नपाउँदा अझै पनि बेपत्ता परिवारका सदस्य तड्पिरहेका छन् । रुँदा–रुँदा उनीहरुका आँखा ओबाएका छैनन् । एकातिर परिवारमा बेपत्ता पारिएको व्यक्ति घर फर्किहाल्छ कि भन्ने झिनो आशा छ भने अर्कोतिर लाश मात्र देख्न पाए पनि मन बुझाउन सकिने उनीहरुको भनाइ छ ।
