कुन्मिङकी कान्छी

ठ्याक्कै एक वर्षपछि चीन भ्रमणको अवसर मिल्यो । तर यसपटक पहिलेको जस्तो धेरै प्रान्त होइन, एउटा मात्र प्रान्त- युनान प्रान्तको राजधानी कुन्मिङ ।

युनान प्रान्तीय सरकारबाट राजधानी कुन्मिङमा आयोजित दक्षिण पूर्वी एसिया लगानी सम्मेलन तथा व्यापार मेला एवं दक्षिण एसिया मिडिया फोरममा सहभागी हुने निम्तो आएको थियो । कुन्मिङ यात्रा मेरो पहिलो थियो ।

फूलहरुको शहर, स्प्रिङ सिटी, एसियाको गेट आदि उपमा पाएको कुन्मिङमा ओर्लिंदा स्थानीय समयअनुसार रातिको १० बजेको थियो । एयरपोर्टमा एक चिनियाँ युवती ‘हाई’ भन्दै रिसिभ गर्न आइपुगिन् । उनी युनान प्रान्त सरकारको कुन्मिङस्थित सूचना विभागकी एक कर्मचारी वाङ्ग यी थिइन् ।

एक छिनपछि कालो कार हाम्रो अगाडि आएर रोकियो । त्यो कार हामीलाई होटलसम्म पुर्‍याउन आएको रहेछ । वाङ्ग यी भने अरु साथीहरुलाई रिसिभ गर्नुछ भन्दै एयरपोर्टमै बसिन् ।

अँध्यारो चिर्दै चम्किरहेका झिलिमिली बत्तीलाई पछ्याउँदै कार चिल्लो सडकमा बत्तियो । एयरपोर्टबाट झण्डै ४५ मिनेटको यात्रापछि दियान्ची गार्डेन रिसोर्ट एण्ड स्पाको गेट अगाडि पुगेर कार रोकिँदा स्वागतका लागि अर्की एक किशोरी तैनाथ थिइन् । पातलो ज्यान भएकी, पावरवाला चस्मा लगाएकी उनले आफ्नो परिचय दिइन्, ‘…मेरो अंग्रेजी नाम जेसिका, म स्वयंसेवक हुँ ।’ उनले आफ्नो चिनियाँ नाम त के भनिन् कुन्नि बुझिएन ।

भाषाको समस्या

होटलमा पुग्दा स्थानीय समय अनुसार रातिको करिब ११ बजेको थियो । लगेजहरु कोठामा थन्काएर खाना छ कि छैन भनेर सोध्न रिसेप्सनमा ओर्लिंदा भाषाको समस्या पर्‍यो । होटलका कर्मचारीले अंग्रेजी नबुझ्ने, हामीले चाइनिज भाषा नबुझ्ने । कतिबेला हातको इसारा त कतिबेला कागजमा चित्र बनाएर देखाउनुपर्ने । कतिबेला बिच्याटमा चाइनिज-अंग्रेजी, अंग्रेजी-चाइनिज भाषा अनुवाद गर्नुपर्ने ।

एकछिनपछि थाहा भयो, होटलमा खाने कुरा केही पनि रहेनछ । चीनमा साँझ ६-७ बजेभित्रै खाना खाइसक्ने चलन छ । राति ११ बजे कसले खाना दिओस् ! चीनका सुन्दरी, आदर सत्कार र झिलिमिली बत्तीको उज्यालोले पेटको भोक नमर्ने ! हवाईजहाजभित्र खान दिइएको एउटा पाउरोटी र एक कप जुसले कति समय पो धान्थ्यो र । त्यसबाहेक पेटमा केही परेको थिएन ।

कुन्मिङ भ्रमण टोलीका अर्का एक सदस्य राइजिङ्ग नेपालका ऋतुराज सुवेदीले आफूसँग सुगर फ्री बिस्कुट रहेकाले त्यही बाँडीचुँडी खाने प्रस्ताव गर्नुभयो । वीरगञ्जबाट प्रकाशित हुने प्रतीक दैनिककी सुष्मा शर्माले आफूसँग केही क्याडबरी चकलेट रहेकाले त्यही खाएर आजको रात धकेल्ने प्रस्ताव गर्नुभयो । कान्तिपुर दैनिकका घनश्याम खड्काको रुममा बसेर हामी चारैजना बिस्कुट चपाउन थाल्यौं ।

ढोकामा कसैले टकटक गरेको आवाज आयो । ढोका खोलेर हेर्दा उनै भोलेन्टियर जेसिका थिइन् । ‘बाहिर सडक किनारमा केही पसल खुल्लै रहेछन् । धेरै त होइन, यत्तिमात्रै पाइयो,’ उनले स्ट्रीट फुडका दुईवटा प्याकेट हामीतर्फ सोझ्याउँदै भनिन् ।

हामी भोका प्राणीका लागि यो सरप्राइज थियो । यो मध्यरातमा एक किशोरी सडकमा निस्किन्छे र दूर देशका पाहुनालाई खाना खोज्दै हिँड्छे । अंग्रेजीका शब्द बटुलेर हामीले उनीप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्‍यौं । फेरि चाइनिज भाषामा पनि थप्यौं- से से । उनी मुस्कुराइन् । हामीलाई लाग्यो, सायद चिनियाँहरु पनि नेपालीजस्तै साँझका पाहुनालाई देउता समान मान्दा हुन् कि ?

पैसा कति खर्च भयो लेऊ भन्दा पनि उनले लिन मानिनन् । भनिन्- खर्चको कुरा तपाईंहरुसँग होइन, मेरो टिमको सिनियरसँग गर्छु । प्याकेट खोल्दा आइटम आइटमका परिकार देखिए । कुनैकुनै त हामीले नेपालमा खाने मिठाइजस्तै देखिन्थे । मध्यरातमा भोको पेट, टेबुल अगाडि परिकार । हात थामिन सकेनन् । तर, मुख थामियो । हेर्दा गुलिया मिठाइ जस्ता देखिने ती परिकारमा जिभ्रो बानी परेको भए पो । स्वाद लागेन । कुनै जीवनजल खाएजस्तो, कुनै काँचै, कुनै लेउको गन्ध जस्तो । सधैं दालभातको स्वाद पाएको यो जिब्रोलाई त्यो बिल्कुल फरक लाग्नु स्वाभाविक थियो ।

पहिलो पटक चीन भ्रमणमा गएकी सुष्माजीलाई त असैह्य नै भयो । पेटमा अलिअलि भएका चिज पनि बाहिर निकालुँला जस्तो गर्नुभयो ।

जेसिका यी सबै हेरिरहेकी थिइन् । उनी पेट भरियो कि भरिएन भनेर सोध्दै पनि थिइन् । हामीले अघाएको बतायौं । उनी फेरि मुस्कुराइन् । हामीले झूठ बोलेको कुरा उनले बुझिन् कि बुझिनन् कुन्नि ? गुडनाइट भन्दै कोठबाट बाहिरिँदै उनले भनिन्, भोलि बिहान ७ बजे ब्रेकफास्टको टाइम छ, समयमै आउनुहोला । दिनभरि अरु केही कार्यक्रम छैन । आफ्नो तरिकाले घुम्न सक्नुहुन्छ ।
०००
बिहानको नित्य कर्म नसकिँदै ब्रेकफास्टको समय सुरु भइसकेको थियो । बिहान उठेपछि एकैपटक मध्याह्न १२ बजेपछि खाना खाने बानी परेको हामीलाई बिहान सातै बजे नास्ता रुच्ने कुरा भएन । तर, खाइदिनुपर्ने बाध्यता थियो । नत्र, व्यवस्थापकले नास्ता किन नखाएको भनेर सोधीखोजी गरिहाल्थे । पाहुनालाई होटल मन परेन कि ? खाना मन परेन कि ? अथवा बिसन्चो पो भयो कि ? यस्ता प्रश्नको सामना मैले अघिल्लो वर्षको चीन भ्रमणमै गरेको थिएँ । यस्ता प्रश्नको सामना गर्नुभन्दा ब्रेकफास्ट खाने रुममा देखिएमात्रै पनि पुग्थ्यो । अथवा एक चुस्की चिया नै सहीखानु नै उपयुक्त हुन्थ्यो ।

तर, चाइनिज चिया नेपाली जस्तो ट्वाक्क चिनी लागेको नहुने । अलि धेरै चियापत्ती, धेरै दूध हालेर बाक्लो चिया खाएको बानी । कुन्मिङ बसाइको अवधिभर हामीले नेपाली चिया मिस गरिरह्यौं ।

नास्ताको समयपछि हामी नेपाली टोलीका सदस्य बाहिर घुम्न निस्कियौं ।

होटल नजिकै विशाल दियान्छी लेक (ताल) छ । आइतबार सार्वजनिक विदाको दिन भएकाले त्यहाँ .स्थानीयको घुइँचो थियो । त्यो घुइँचोमा नेपालको चार सदस्यीय टोली पनि मिसियो । कोही फेमिली ड्राई पिकनिक खाइरहेका, कोही कुकुरलाई लिएर घुमिरहेका, कोही एक्लै मोबाइल चलाएर बसिरहेका र युवायुवतीले परेवाका जोडीले जस्तै माया साटिरहेका ।

पहाडको फेँदमा विशाल ताल, तालमा तैरिरहेका पानी जहाज जस्ता देखिने ठूला डुंगा, मोटर बोट, ताल किनारमा बुट्यानसहितको पार्क, अग्ला अग्ला मसलाका रुख । ती रुखकै काखमा पैदल र साइकल यात्रीमात्र हिँड्ने रातो रंगले रंग्याइएको बाटो । कम्ता सुन्दर दृश्य थिएन त्यो । वरिपरिको सरसफाइ र सजावटले होलातालको हल्का धमिलो पानी पनि सुन्दर नै लाग्यो ।

ताल किनारका रुख मुनि लहरै राखिएका कुर्सीमा भर्खर बसेका मात्र के थियौं, एक अधवैंशे महिला आइपुगिन् र लेमिनेसन गरेको रंगीबिरंगी कागज तेर्स्याइन् । उनले केही कुराहरु भन्न त भनेकी पनि थिइन् तर चाइनिज भाषा बुझिने भए पो ! हामीले अंग्रेजी बोलेको उनले नबुझ्ने, उनले चाइनिज भाषा बोलेको हामीले नबुझ्ने । तर, कागजका चित्र हेर्दा थाहा भयो, त्यो कुनै रेष्टुरेन्टको मेनु थियो । यद्यपि मेनुमा सबै चाइनिज अक्षर थिए । हामीले अनुमान लगायौं, ताल किनारमा लहरै राखिएका कुर्सी कुनै रेष्टुरेन्टका थिए र ती हाम्रो अर्डर लिन आएकी कर्मचारी ।

हामी त्यत्तिकै उठ्यौं । अलि पर पुग्दा चिनियाँ परम्परागत नाच नाचिरहेको टोली भेटियो । रंगीविरंगी परम्परागत पोशाक लगाएर र कसैले नलगाइकन गोलो घेरा बनाएर महिला पुरुषहरु मिलेर नाचिरहेका थिए । हेर्दा नेपालको सुदूरपश्चिममा खेलिने देउडा जस्तै थियो, तर खुट्टाको ताल फरक थियो ।

हामी पनि त्यो गोलो घेरामा मिसिएर चिनियाँ टोलीसँग ताल मिलाउन खोज्यौं । हाम्रो नाच देखेर उनीहरु हाँस्न थाले, तर हामीलाई त्यसको कुनै मतलव थिएन । बस् नाच्नु थियो, रमाइलो गर्नु थियो । हामी जानी नजानी नाच्यौं ।

उनीहरुको भिडमा घुसेर नाचिदिँदा रिसाउने पो हुन् कि ? तर, हाम्रो डर एकछिन पनि टिकेन । उनीहरुले आफूले लगाइरहेको टोपी र हाफकोटजस्तो कपडा हामीलाई लगाइदिएर आफ्नो टोलीमा स्वीकार गरे ।

हामी त्यहाँबाट अगाडि बढेर मोटर बोट चढ्ने गेट अगाडि पुग्यौं । टिकट काउन्टरमा पुगेपछि पनि होटलमा जस्तै समस्या आयो, भाषाको । हातको संकेत गरेर हामीले मोटरबोट चढ्न आएको त बतायौं । तर, पैसा कति लाग्छ भनेर सोध्न र बुझ्न गाह्रो भयो । हामीले बुढी र चोर औंला घर्षण गरेर सोध्यौं- पैसा कति लाग्छ ? काउन्टरमा बसेका कर्मचारीले क्याल्कुलेटरका अक्षर थिचेर देखाए ३ सय युआन । यसबाट थाहा भयो चिनियाँले पनि नेपालीहरुले जस्तै पैसाको संकेत बुढी र चोर औंला देखाएरै गर्दा रहेछन् ।

घनश्याम खड्काजीले काठमाडौंबाट कुन्मिङ जाँदा प्लेनको एउटै सिटमा परेका एक चिनियाँ लेखकसँग चाइनिज भाषामा गन्ती सिकेको त्यहाँ काम लाग्यो । घनश्यामजीको सहयोगमा हामीले बुझ्यौं- तीन सय युआन तिरेमा हामी चारैजना एउटै मोटरबोटमा बसेर ताललाई एक फन्को लगाउन पाइने रहेछ ।

हामीलाई लाइफ ज्याकेट लगाइदिएर चालकले तालमा मोटरबोट हुइँकाए । उनले चिनियाँ भाषामा के-के भन्दै पनि थिए । उनको भनाइ र हातको संकेत हेर्दा लाग्थ्यो उनले यो ताल र तालसँगै रहेको पहाडका भित्तामा देखिने पुराना जस्ताकेही संरचनाबारे वर्णन गरिरहेका छन् । तर, उनको वर्णन हामीले बुझ्ने भए पो । हामी आफ्नै सुरमा मोटरबोटमा फोटो र भिडियो खिच्दै रमाइरह्यौं ।

घनश्यामजीले नेपाली १० रुपैयाँको नोट ती चालकको हातमा राखिदिनुभयो । उनी दंग पर्दै त्यसलाई ओल्टाइपल्टाइ हेर्न थाले । मैले नेपाली भाषामै भनिदिएँ- नेपालको १० रुपैयाँ हो दाइ, यो हाम्रो चिनो सम्झेर राख्नुस् । उनले फिस्स हाँस्दै अगाडिको खल्तीमा नोट कोचे । हामी पुनः होटलमा फर्कियौं ।

त्यतिबेला मलाई चाइनिज भाषा नबुझेकोमा पहिलो पटक दुःख लाग्यो । मलाई चाइनिज भाषा खड्किएझैँ यी चिनियाँहरुलाई अंग्रेजी भाषा नबुझेकोमा थकथक लाग्दो हो कि ? चीन बसाइको अवधिभर मनमा यही कुरा खेलिरह्यो ।

कुन्मिङस्थित दियान्छी प्रदर्शनी केन्द्रमा आयोजित व्यापार मेलामा होस् या युसी शहरस्थित हिल्टन होटलमा आयोजित साउथ एण्ड साउथ इस्ट एसिया मिडिया फोरममा होस्, औपचारिक-अनौपचारिक सबै कार्यक्रममा उच्च पदस्थ चिनियाँहरु आफ्नो भाषा मात्र बोल्थे ।

उनीहरुका कुरा दोभाषेले अंग्रेजीमा उल्था गरेर हामीलाई बुझाउने कोशिस गर्थे । हामीलाई अंग्रेजीमा बुझाउन सजिलो होस् भनेर आयोजकले नै अंग्रेजी बोल्न सक्ने केही विद्यार्थी र शिक्षकलाई पनि भ्रमण टोलीमा सामेल गराएका थिए ।

कुन्मिङ बसाइको दोस्रो दिन साँझ युनान प्रान्तको सूचना कार्यालयका डेपुटी डाइरेक्टर तियान हुछिङ्गको रिसेप्सन पार्टी थियो । त्यहाँ भारत, पाकिस्तान, बंगलादेश, मालदिभ्स र इन्डोनेसियाका पत्रकारहरुसँग पनि भेटघाट र परिचय भयो । पाकिस्तान, नेपाल र मालदिभ्सका पत्रकारहरु एउटै राउन्ड टेबुलमा थियौं । हाम्रो छेउँमै भारत, बंगलादेश र इन्डोनेसियाका पत्रकारहरु थिए ।

पाकिस्तानका मोहम्मद सलिम चौधरीसँग इमरान खान प्रधानमन्त्री बनेपछि भारत-पाकिस्तान सम्बन्धका विषयमा कुरा भइरहेको थियो । खासगरी भारतले चुनाव अघि गरेको हवाई आक्रमण र पाकिस्तानले भारतीय वायु सेनाका एकजना क्याप्टेनलाई नियन्त्रणमा लिएर ससम्मान रिहा गरेको विषयमा कुरा भइरहेको थियो । छेउँको टेबुलमा रहेका प्रेस ट्रष्ट अफ इन्डियाका पत्रकार सन्जीभ चोपराले हिन्दीमै भने- भारतसँग सम्बन्धित छलफलमा हामीलाई पनि सहभागी गराउनुस् न ।

सोही दिनदेखि नेपाल, भारत र पाकिस्तानका पत्रकारहरुको दोस्ती जम्यो । भारत र पाकिस्तान दुवै देशका पत्रकारहरुसँग हाम्रो सम्बन्ध समदुरीको थियो, असंलग्नताको सिद्धान्त र देशको अन्तर्राष्ट्रिय नीति जस्तै ।

‘कान्छी’ले जोगाइन्

कुन्मिङको पाँच दिनको बसाइ सकिइसकेको थियो । चिनियाँ आयोजक टोलीका सदस्यले केही किनमेल गर्नु छ कि भनेर सोधे । हामीले बजार घुम्ने इच्छा व्यक्त गर्‍यौं । हामीलाई बसको व्यवस्था गरेर करिब ३ बजे कुन्मिङको व्यस्त बजार पुर्‍याइयो ।

बस रोकिनासाथ वाङ यीले भनिन्- यो बजारमा तपाईंहरुले मज्जाले बार्गेनिङ गरेर सामान किन्न सक्नुहुन्छ । बरु पाँच बजे हामी होटल प्रस्थान गर्नुपर्छ भन्ने कुरालाई ख्याल गर्नुहोला ।

नेपाल, भारत, पाकिस्तान, बंगलादेश र मालदिभ्सका पत्रकार टोली आ-आफ्ना आवश्यकता अनुसारको पसल खोज्दै बजारमा छरियो । नेपाली टोलीसँग मालदिभ्सकी सिफ्ना अहमद थपिएकी थिइन् र हामीसँग थिइन् कान्छी । कान्छी, अर्थात् हामी नेपाली टोलीका लागि कुन्मिङ सरकारले नै खटाइदिएको एकजना किशोरी स्वंसेवक ।

हामीले सुरुमा दियान्छी होटलमा भेटेकी जेसिका यसपटक भारतीय टोलीसँग थिइन् । चिनियाँ नाम अप्ठेरो लागेर हामीले नेपाली नाम दिएका थियौं ‘कान्छी’ । कान्छीको अर्थ बताइदिएपछि उनी पनि दंग थिइन् ।

साँच्चैभन्दा परिवारको कान्छो सदस्य जस्तै थिइन् उनी । होचीहोची, मोटीमोटी, पहेंलो टिसर्ट र जिन्स पाइन्ट लगाएकी, आँखामा पावरवाला चस्मा, तारले दाँत बाँधेकी ।

हामीले उनलाई कान्छी नाम दिएपछि भ्रमण टोलीका अन्य देशका पत्रकारहरुले पनि कान्छी भनेरै बोलाउन थालेका थिए । पछि-पछि त चिनियाँ आयोजक टोलीले पनि ।

कान्छीले अन्य स्थानमाजस्तै किनमेल गर्दा पनि हामीलाई दोभाषेको रुपमा -चाइनिज-अंग्रेजी, अंग्रेजी-चाइनिज भाषा अनुवाद गरेर) सहयोग गरिन् ।

हामी गि्रन टी पाइने पसलको खोजीमा थियौं । फुटपाथमा हिँडिरहेका बेला घनश्यामजी विपरित दिशाबाट आइरहेकी एक चिनियाँ युवतीसँग ठोक्किनुभयो । ती युवतीको हातको मोबाइल भुइँमा खस्यो । उसले आफ्नो बायाँ हातले मोबाइल उठाई । मोबाइलको स्क्रिन स्पष्टसँग देखिन्थ्यो, फुटेको थिएन । तर, ऊ रातो पिरो भएर घनश्याम जीको आँखामा हेर्दै आफ्नै भाषामा बर्बराउन थाली ।

ऊ बरबराउँदैऊ हामीतर्फ अगाडि बढ्दै थिई । हामी भने पछिपछि हटिरहेका थियौं । पातलो ज्यान, खैरो कपाल, ओंठमा अस्वाभाविक जस्तो लाग्ने गाढा रातो लिपिस्टिक, शरीरमा टाटु खोपेकी ती युवतीले हामीतर्फ अघि बढाएको हात काँपीरहेको थियो । उसको हुलिया र आक्रोशयुक्त अनुहार साच्चिकै डरलाग्दो थियो । उसलाई हेर्दा लाग्थ्यो, अब यो हामीमाथि जाइलाग्छे । घनश्याम जी ‘सरी’,’सरी’ भनिरहनुभएको थियो ।

तर, ती युवतीको आक्रोश थामिएन । उसले बोलेको चाइनिज भाषा हामीले नबुझ्ने र हामीले बोलेको अंग्रेजी भाषा उसले नबुझ्ने । नेपाली त झन् उसले बुझ्ने कुरै भएन ।

हामी भने चुपचाप सुनिरहेका थियौं । उसले भनेका कुरा बुझ्ने भए पो केही बोल्ने । सधैंभरि सबैलाई हँसाउँदै भ्रमण रोमान्टिक बनाउने घनश्यामजीको अनुहार यतिबेला उदास थियो ।

सहयोगीका रुपमा हाम्रो टोलीमा रहेकी कान्छी ऋतुजीलाई केही सामान किन्न हामीभन्दा करिब दुई सय मिटर टाढै थिइन् । हामीमाथि के भइरहेको छ भन्ने कुरा उनलाई थाहा थिएन । त्यतिञ्जेल छेउछाउँका पसलेहरु पनि झुम्मिएका थिए । कान्छी दौडिँदै आइन् ।

अब त्यो युवतीका अगाडि कान्छी उभिइन् । उनीहरुबीच चाइनिज भाषामा वार्तालाप भयो । केही मिनेटपछि ती युवती हामीलाई आँखा तर्दै आफ्नो बाटो लागिन् । केही पाइला अगाडि सार्दै, रोकिँदै, हामीतर्फ फर्किंदै, आँखा तर्दै, उनी बर्बराइरहेकी थिइन् ।

हामीले कान्छीलाई सोध्यौं- उसले के भनेर गई ?

कान्छीले भनिन्- मोबाइल भुइँमा खसालिदिएवाफत् पाँच सय युनान चाहियो रे ।

‘अनि तिमीले के भन्यौ ?’

‘यिनीहरुले जानीजानी गल्ती गरेका होइनन् । यिनीहरु हाम्रो देश घुम्न आएका पाहुना हुन् । गल्ती भएको रहेछ भने पनि हामीले माफी दिनुपर्छ ।’

‘यति भन्नासाथै उसले मानी त ?’

‘मानेर त गई नि । तपाईंहरुको तर्फबाट मैले सरी भनेको थिएँ नि त ।’

‘तर, उसको रीस मरेको जस्तो देखिँदैन, फेरि फर्केर आक्रमण त गर्दिनँ ?’

‘ऊ अस्वाभाविक देखिएकी छे । ऊ मातेकी छे । सायद उसले डि्रंक्स गरेको हुनुपर्छ । ऊ गइसकी । अब तपाईंहरु पहिलेको जस्तै हाँसीखुसी सपिङ जारी राख्नुस् ।’

कान्छीको यो सहयोगबाट हामी नतमस्तक भयौं । कुनै फिल्ममा आपत परेका बेला हिरो आएर बचाएजस्तै भयो । हामीलाई ठूलो आपतबाट जोगाएको भन्दै हामीले कान्छीलाई धन्यवाद भन्यौं ।

यद्यपि हाम्रो मन प्रशन्न भएन । कतै त्यो केटी आफ्नो ग्याङ ल्याएर हामीमाथि जाइलाग्छे कि ! हामीमा डर कायमै रह्यो ।

सपिङ सकेर होटल फर्किँदासम्म पनि हामीबीच त्यही घटनाको कुरा भइरह्यो । उसले कुनै धारिलो हतियारले आक्रमण गरेको भए ! पेस्तोल पनि बोकेकी पो थिई कि ! पेस्तोलले नै हामीलाई हानेको भए ! यी सब अड्कलसँगै निचोड के थियो भने, हाम्रो ज्यान जोखिममा थियो, कान्छीले जोगाइदिइन् ।

भोलिपल्ट पनि त्यही आक्रोशित युवती र कान्छीले विनम्रतापूर्वक सम्झाइ बुझाइ गरेर संकटबाट पार लगाएको घटना आँखामा नाचिरह्यो । त्यो बेलादेखि पैदल हिँड्दा कुनै चिनियाँ नागरिक विपरीत दिशाबाट आइरहेको छ भने पनि सचेत भएर हिँड्न थालियो । घनश्यामजी भन्नुहुन्थ्यो, त्यत्तिको डर मलाई कहिल्यै लागेको थिएन ।

तर, हामी कान्छीसँग झन् निकट भयौं । कान्छी पनि हामीसँग खुलेर कुरा गर्न थालिन् ।

‘म २२ वर्ष पुगेँ, २५ पुगेपछि बिहे गर्छु । अबको तीन वर्षभित्र आफ्नो खुट्टामा आफैं उभिन सक्ने बन्नु छ, उनले भनिन्, मेरो बिहे एरेन्ज नै हुनेछ । किनभने मेरो ब्यायफ्रेन्ड छैन । लभ गरेर दुःख पाएका मेरा साथीहरुले जस्तो दुःख मलाई पाउनुछैन ।’

‘मेरा बुवाको सेकेन्ड ह्यान्ड सामानहरुको पसल छ, त्यसैबाट घर खर्च चल्छ । सरकारले गर्ने सहयोग त छँदै छ । अब बुवाले धेरै श्रम गर्न सक्नुहुन्न, अब मैले श्रम गरेर बुवाआमालाई हेर्नुछ ।’

२२ वर्षे उमेरकी कान्छीका यी कुरा निकै परिपक्व लाग्थे । म हरेक कुराहरु नेपाल र नेपालीसँग दाँजेर हेर्थें, तर अहँ, पटक्कै मेल नखाने ।

****

कुन्मिङ्गबाट अर्को पर्यटकीय नगरी दालीमा गएको बेला पनि हाम्रो किनमेल जारी थियो । दिनभरीको भ्रमणपछि साँझ होटलमा फर्किएको बेला ऋतुजीले कान्छीलाई भन्नुभयो- छोरोलाई बास्केटबल खेल्दा लगाउने जुत्ता किन्दिनैपर्ने भयो । मलाई बजार लैजान सक्छेउ ?

कुन्मिङकी कान्छी दालीमा नयाँ थिइन् । कस्तो खालको सामान कहाँ पाइन्छ भन्ने उनलाई थाहा थिएन । त्यसैले उनले दालीकै आफ्नो साथीलाई बोलाइन् । साथी नआउन्जेल एकछिन होटलको लबीमा कुर्नुपर्ने भयो । कुरिरहँदा कान्छी आफ्नो मोबाइलमा घरी घरी हेर्थिन् र भन्थिन्- मेरो साथी नजिकै आइपुगी, अब एकैछिन् कुरौं है ।

कुन मान्छे कहाँ गइरहेको छ, कहाँनेर रोकिएको छ, मोबाइलमा ट्रयाकिङ सिस्टमले सबै देखाउँदो रहेछ । फोन गरेर, कहाँ पुगिस् भनेर सोध्नै नपर्ने ।

फेरि एकछिनपछि मोबाइल हेरेर भनिन्- बाटोको पल्लोपट्टी आइसकि छ । अब जाऔं ।

यो आग्रहसँगै ऋतुजी कान्छीको पछि लाग्नुभयो । म होटलको लिफ्टतर्फ अगाडि बढेँ ।

‘तपाईं पनि बजार जाने होइन ? बल्ल त ७ बजेको छ, यति चाँडै कोठामा गएर के गर्नु ? बरु एकछिन बजार घुमौं,’ कान्छीको यो आग्रह मलाई थियो ।

साँझको खाना दाली युनिभर्सिटीमै खाइसकेका थियौं । अब गएर सुत्ने त हो । बरु एकछिन घुम्न नै ठीक होला भन्ने ठानेर म पनि उनीहरुसँगै मिसिएँ ।

कान्छी र कान्छीकी साथीले ठूला सपिङ मलदेखि, फुटपाथका पसल र सेलमा राखिएका सामान किन्न पाइने ठाउँमा पुर्याए । केही सामान हामीलाई किन्न सघाए, केही आफैंले किने ।

एउटा पसलमा कान्छीले मलाई भनिन्- म एउटा कपडा किन्छु, तर तपाईंको च्वाइसमा ।

उनले एउटा हातमा पहेंलो रंगको र अर्को हातमा क्रिम कलरको वान पिस कपडा लिएर सोधिन्- मलाई कुन चाहिँ ठीक होला ?

मलाई आपत् पर्‍यो । म आफ्नै लागि त कपडा किन्न जान्दिनँ, केटीहरुले लगाउने कपडा किन्न झन् कहाँ जान्नु !

मैले भनेँ- यो काम मबाट हुँदैन । किनभने मलाई कपडा रोज्नै आउँदैन । बरु तिम्रै साथीलाई सोध न ।

उनी हाँस्दै चेन्जिङ रुममा छिरिन् । पहेँलो कपडा लगाएर बाहिर निस्किइन् र फेरि मलाई नै सोधिन्- यो कपडामा म कस्ती देखिएँ ?

‘तिमीलाई पहेँलो कपडा नै सुहाउँछ । यही किन्दा हुन्छ ।’

मेरो उत्तर सुनेर कान्छी मात्र होइन, उनकी साथी पनि हाँसिन् ।

मैले सोधेँ- किन हाँसेको ?

कान्छीले आफूले लगाएको वान पिस कपडालाई दुवै हातका बुढी र चोर औंलाले कम्मरमा कस्दै भनिन्-यी यति धेरै खुकुलो छ, यहाँनेर टाइट भएको भए पो राम्रो हुन्थ्यो ।

म पनि खिस्स हाँसेँ ।

हामीबीच भइरहेको वार्तालापबारे ऋतु जी अनभिज्ञ हुनुहुन्थ्यो । उहाँ पल्लो कुनामा राखिएका भेष्ट र ओभरकोट ओल्टाइपल्टाइ हेरिरहनु भएको थियो ।

कान्छीले वान पिस कपडा ह्यांगरमै थन्काइन् र एउटा निलो जिन्स पाइन्ट बोकेर फेरि चेन्जिङ रुममा छिरिन् । एकछिनपछि बाहिर निस्किएर फेरि मलाई सोधिन्- यो पाइन्ट मलाई ठीक छ ?

उनले लगाएको पाइन्टको रंग त ठीक थियो, तर बाहुला अलि छोटा र खुकुला थिए ।

‘अरु त ठीकै हो, तर टाइट भएन,’ मैले भनेँ ।

मलाई लाग्यो कम्मरमा फिट नभएको भन्दै वान पिस फिर्ता गरेकी कान्छीलाई यो खुकुलो जिन्स पाइन्ट पनि ठीक भएन ।

तर, उनले त यही ठीक छ भन्दै पाइन्ट प्याक गर्न काउन्टरमा पो दिइन् र भनिन्- तपाईंलाई साँच्चैभन्दा कपडा रोज्न आउँदो रहेन छ ।