मोबाइल र ल्यापटपले हिजोआजका बालबालिकाहरुलाई पुर्णरुपमा आफ्नो नियन्त्रणमा राखेको छ । बालबालिकाहरु मोबाइल र ल्यापटप भएपछि खान-पिउन, साथीभाई, आमाबुबा कसैको पनि सम्झना आउँदैन, कुनै कुराको पनि होस हुँदैन । आफ्न्त कहाँ जाँदा होस् अथवा कुनै नौलो ठाउँमा पुग्दा होस्, उनीहरुलाई कुनै पनि कुराको मतलब हुँदैन । केवल मोबाइल तथा ल्यापटप भएमात्र उनीहरु खुशी हुन्छन् ।
यी समस्याहरु अहिले हरेक आमाबुबाले भोगिरहेका छन् । जब आफ्ना बालबालिका नयाँ र रमाइला कुराहरुको पनि वास्ता नगरी केवल मोबाइल र ल्यापटपको गेममा व्यस्त हुन थालेपछि उनीहरुले राम्रा कुरा र आफ्नो पढाइका कुराहरु कसरी सम्झन्छन् ? यो एउटा गम्भीर बिषय बन्न पुगेको छ । यस्तो स्थितिमा आज हामी बालबालिकाको स्मरण शक्तिको विकास कसरी गर्ने भन्ने बारेमा चर्चा गर्दैछौं ।
बालबालिकालाई पढाउँदा तथा केही नयाँ कुरा सिकाउँदा रमाईलो वातावरण बनाउनु पर्छ । जसले तपाईंको बालबालिकाले तपाईंले सिकाउनु भएको कुरालाई सजिलोसँग सम्झन सक्छ ।
तपाईंले जे कुरा आफ्ना बालबालिकालाई सिकाउनु हुन्छ, सम्भव भएसम्म त्यसको भिडियो देखाएर सिकाउनुहोस् । त्यसो गर्दा बालबालिकाले तपाईँले सिकाउनु भएको कुरा राम्रोसँग बुझ्छन् र लामो समयसम्मका लागि सम्झिरहन्छन् । बालबालिकाको स्मरणशक्ति बलियो होस् भन्नाका लागि भिडीयो गेम, प्ले कार्ड्स तथा कुनै त्यस्ता कुराहरु समावेश गर्न सक्नु हुन्छ, जसले तपाईका बालबालिकालाई शिक्षा अथवा ज्ञान प्राप्त गर्न सहयोग पुगोस् ।
आफ्ना बालबालिकालाई केहि समयको लागि शिक्षक बन्न दिनुहोस् र आफुलाई ठुला साना सबै कुरा सिकाउ भन्नुहोस् । उनीहरुलाई बिज्ञानका कुराहरु भन्न लगाउनुहोस् । आफुले थाहा नपाए झै गाह्रो कुराहरु भन्न लगाउनुहोस् । त्यसरी तपाईका बालबालिकाले आफुले जानेका कुराहरु तपाईंलाई सिकाउँदा ठुलो स्वरमा भन्न लगाउनुहोस् । त्यसो गर्दा बालबालिकाले आवश्यक जानकारीहरु ध्यानमा राख्नुको साथै लामो समयसम्म यी कुराहरु सम्झिरहन्छन् ।
आफ्ना बालबालिकालाई उनीहरुको हरेक दिनको बारेमा सोध्नुहोस् । आज के के भयो भन्ने प्रश्न गर्न नबिर्सनुहोस् र उनीहरुले भनेका सबै कुरा ध्यान दिएर सुन्नुहोस् । त्यस्तै आफ्ना बालबालिकालाई घर भित्र होस् अथवा बाहिर सजिला प्रश्नहरु गरिराख्नुहोस् । घरमा भएका सामानहरुको नाम, काम र रंगहंरुका साथै घर बाहिर वरपरका सबै कुराहरुको बारेमा सोध्नुहोस् । उनीहरुलाई थाहा नभएका कुरालाई कारण खुलाएर बताउनुहोस् । जसका कारण बालबालिकाले त्यो कुराको बारेमा राम्रोसंग बुझ्छन् र लामो समयसम्म सम्झिरहन्छन् ।
कुनै महत्वपुर्ण कुरालाई भिन्दा-भिन्दै रगंले हाइलाइट गर्नाले अथवा अन्डरलाईन गर्नाले पनि बालबालिकाले महत्वपुर्ण जानकारीहरु लामो समय सम्म सम्झिरहन्छन् । रंगको प्रयोग गर्दा उनीहरुको ध्यान आकर्षित गर्ने किसिमको रंग हुनु पर्छ । जस्तै ट्राफिक लाइटमा भएका रगंहरुले आफ्ना महत्वपुर्ण जानकारीमा अन्डरलाइन गर्दा ती कुराहरु राम्रोसँग सम्झिन सहयोग हुन्छ ।
जसरी हामी खानेकुरालाई जसरी भाग लगाएर बाँड्छौं, त्यसैगरी बालबालिकाहरुलाई नयाँ नयाँ कुराहरुको जानकारी गराउने क्रममा ती कुराहरुलाई पनि स-साना भागमा विभाजन गरेर उनीहरुलाई बुझाउन सकियो भने उनीहरुलाई सम्झन सजिलो हुन्छ । आफ्ना बालबालिकालाई कथा अथवा कविता जस्ता साहित्यिक खुराकहरु पनि स-साना भागमा बाँढेर पढ्न लगाउनु पर्छ । त्यसो गर्दा तपाइका बालबालिकाले हरेक कुरा राम्रो र लामो समयसम्म सम्झिरहन्छन् ।
