गर्भावस्थामा मधुमेह : कति खतरनाक, कसरी अपनाउने सावधानी ?

गर्भावस्थामा मधुमेह भए के गर्ने ? यो कति जोखिमपूर्ण हुन्छ ?

मधुमेह, जो गर्भावस्थाको क्रममा विकास हुन्छ । सामन्यत गर्भावस्था समाप्त भएपछि यो आफै निको हुन्छ । जुन महिलालाई गर्भावस्थामा मधुमेह हुन्छ, उनीहरुलाई त्यसपछिका पाँचदेखि दश बर्षसम्म मधुमेह रहने खतरा हुन्छ । यदि त्यसको उपचार गरिएन भने आमा र बच्चा दुबैमा जटिलता निम्त्याउन सक्छ ।

कस्ता महिलामा हुनसक्छ मधुमेहको जोखिम ?

– तीस बर्षभन्दा बढी उमेरमा गर्भधारण भएकी

-परिवारमा मधुमेह भएको अवस्थामा

– आनुवांशिक अत्याधिक मोटो

-पूर्व सन्तानको डेलिभरीको समयमा बच्चाको तौल चार किलो भन्दा बढी भएको

-पूर्व प्रसवमा मृत्त बच्चा जन्मिएको

–  प्रसवको बेला पेटमा अधिक पानी भएको

के छ खतरा ?

– गर्भकालीन मधुमेहले शिशुको मृत्युदरमा बृद्धि

– गर्भकालीन मधुमेहले कष्टप्रद प्रसव

– बच्चामा जन्मजात विकृति

– गर्भकालीन मधुमेहको प्रभाव बच्चामा पर्छ । गर्भमा बच्चाको आकार बढ्छ, जसले डेलिभरीमा समस्या ल्याउँछ ।

कसरी थाहा पाउने ?

सामन्यत गर्भकालीन मधुमेहको संकेत देखिदैन, जसलाई सजिलै पत्ता लगाउन सकियोस् । यद्यपी निम्नलिखित लक्षणबाट गर्भकालीन मधुमेह भएको थाहा पाउन सकिन्छ ।

– थकान

-मुख सुख्खा हुनु

-धेरै तिर्खा लाग्नु

-धेरै पिसाब आउनु

– कुनैपनि संक्रमित रोग पटक पटक हुनु

-दृष्टि धमिलो हुनु

सावधानी

– नियमित चिकित्सकीय परीक्षण गराउने

-सन्तुलित खानेकुरा लिने

-नियमित व्यायाम गर्ने

गर्भकालीन मधुमेहमा स्वास्थ्यपूर्ण आहार

-खानामा अलग–अलग किसिमको अन्न खाने

– भोजन र अन्य नास्ता नियमित रुपले लिने

– कार्बोहाइड्रेडयुक्त अन्न सेवन गर्ने

-धेरै मात्रामा चीनी भएको खानेकुरा सेवन नगर्ने

-मौसमी फल र सलाद सेवन गर्ने

-खाना खाएपछि पैदल हिँडडुल गर्ने

-धूमपान र मदिराबाट टाढै रहने

-सुगर लेभल जाँच गराइरहने

डेलिभरीपछि मधुमेह नियन्त्रण

बच्चालाई जन्म दिइसकेपछि कम मात्रामा इन्सुलिनको जरुरत हुन्छ । बच्चालाई दुध पिलाउन थालेपछि रगतमा ग्लुकोजको मात्रा कम हुन्छ । यदि बच्चालाई आफ्नो दुध पिलाउनु हुन्छ भने, अधिक पेय पदार्थको जरुरत हुन्छ ।

बच्चा जन्माइसकेपछि मधुमेह प्राय आफै ठीक हुन्छ । रगतमा ग्लुकोजमो मात्रा सामन्य स्तरमा आउँछ । यद्यपी पाँच वा छ महिनापछि मधुमेह परीक्षण गराउनुपर्छ, ताकि ढुक्क हुन सकियोस् ।