१९ जेठ, काठमाडौं । नेपालमा फेरि अर्को चक्रवातको असर पर्ने भएको छ । यो चक्रवातको कारण यस वर्षको मनसुन समयमै सुरु हुनेमा मौसमविद आशावादी देखिएका छन् ।
हाल दक्षिण-पूर्वी अरब सागरमा रहेको न्युन चापीय प्रणाली उत्तर तर्फ सर्दै गरेको छ । आउँदो २४ घण्टामा उक्त प्रणाली विकसित हुँदै चक्रवातको रुप लिने छ । त्यसको प्रभावले नेपालमा जेठ २२ गतेदेखि २४ गतेसम्म वर्षा हुने र उच्च हिमाली क्षेत्रमा हिमपात हुनसक्ने जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ ।
यसअघि बंगालको खाडीमा विकसित शक्तिशाली चक्रवात अम्पुनको अप्रत्यक्ष असर पर्दा नेपालका पूर्वी र मध्य भूभागमा हावाहुरीसहित वर्षा भएको थियो ।
अरब सागरमा विकसित यो नयाँ चक्रवातको प्रकृति कस्तो हुन्छ र यसले नेपालका कुन-कुन क्षेत्रमा प्रभाव पार्दछ भनेर मौसमविदले विस्तृतमा आँकलन गर्न सकेका छैनन् । तर नेपालका मौसमविदले तत्काललाई भने सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा पानी पार्ने र उच्च हिमाली भागमा हिमपात हुने मात्र बताएका छन् ।
जल तथा मौसम विज्ञान विभागकी वरिष्ठ मौसमविद विभूति पोखरेल भन्छिन्, ‘यो नयाँ चक्रवातले नै हामीलाई प्रत्यक्ष असर गर्दैन । किनभने हामीसम्म आइपुग्दा त्यो एकदमै कमजोर भइसकेको हुन्छ । यद्यपि सुदूरपश्चिममा चाहिँ वर्षा गराउने र उच्च हिमाली क्षेत्रमा हिमपात गराउने देखिएको छ ।’ चक्रवातको रुप लिइसकेपछि त्यसको वेग र दिशा हेरेर थप अपडेट गराउने उनले बताइन् ।
मनसुन छिटो आउन सघाउने
अरब सागरमा विकसित यो चक्रवातले यस वर्ष नेपालमा मनसुन छिटो भित्रिन सहयोग मिल्ने मौसमविदको पूर्वानुमान छ । यसअघि बंगालको खाडीमा विकसित अम्पुन चक्रवातको कारण नेपालमा मनसुन कम्तिमा एक हप्ता ढिलो आउने पूर्वानुमान मौसमविदले गरेका थिए ।
तर अरब सागरमा विकसित नयाँ प्रणालीका कारण भने त्यो पूर्वानुमान फेरिएको छ । मौसमविद विभूति पोखरेलले अनलाइनखबरसँग भनिन्, ‘हामीले पहिले मनसुन अलिकति ढिलो हुन्छ भनिराखेका थियौं । यो चक्रवातले चाहिँ मनसुन छिटो आउनलाई झन् सहयोग गर्छ । पछिल्लो एक्टिभिटीले त्यस्तो ढिलो नहुने देखिन्छ ।’
सामान्यतया नेपालमा १० जुनमा पूर्वी भेगबाट मनसुन प्रवेश गर्दछ र २३ सेप्टेम्बरमा पश्चिम भेगबाट बाहिरिन्छ । यसअघि यस वर्ष नेपालमा कम्तिमा एक हप्ता ढिलो मनसुन भित्रिने अनुमान मौसमविदले गरेका थिए ।
यस वर्षको मनसुनमा नेपालभर सरदर नै पानी पर्ने मौसमविदको पूर्वानुमान छ । सरदर वर्षा भन्नाले कुनै स्थान विशेषको लामो समय अर्थात् ३० वर्षको अवधिमा भएको औसत वर्षालाई बुझिन्छ । सरदर वर्षाको ९० प्रतिशतदेखि ११० प्रतिशतसम्म वर्षालाई सामान्य वर्षा मानिन्छ भने सोभन्दा कम र बढी वर्षा भएमा क्रमशः न्यून वा अधिक वर्षा भएको मानिन्छ ।
भारतमा उच्च सतर्कता
भारतीय मौसम विभागले अरब सागरको माथि बनिरहेको शक्तिशाली चक्रवात ३ मे (२१ जेठ)मा उत्तरी महाराष्ट्र र दक्षिणी गुजरात हुँदै अघि बढ्ने जनाएको छ । त्यसको असर मुम्बईमा पनि पर्ने भन्दै सतर्कता अपनाइएको छ ।
हाल यो चक्रवात मुम्बईभन्दा करिब ७ सय किलोमिटर टाढा रहेको बताइएको छ । ३ जुनमा तटीय क्षेत्रमा पुग्दा यसको वेग १०५ किलोमिटर प्रतिघण्टा हुनसक्ने अनुमान छ ।
महाराष्ट्र सरकारले दुई-तीन दिनसम्म तटीय क्षेत्रमा नजान र समुद्रमा प्रवेश नगर्न सूचित गरेको छ । साथै आपतकालीन स्थिति आउन सक्ने भन्दै सुरक्षा सतर्कता पनि अपनाइएको छ ।
