श्रमदान गरेर तिर्खा मेट्ने प्रयास

२८ जेठ, दाङ । दाङको राप्ती गाउँपालिका वडा नम्बर ९ मुस्लिम टोलकी अमिना खातुनलाई एक गाग्रो पानी ल्याउन घण्टौं टाढा जानुपर्ने बाध्यता छ । पानी भर्न छिटो पालो पाउन राति बास नै बस्नुपरेको अनुभव उनीसँग छ । तर अब भने त्यो दुःख हट्ने विश्वास पलाएको छ ।

किनभने राप्ती गाउँपालिकाले घर–घरमै खानेपानीको धारा जोडिदिन सुरु गरेको छ । वर्षौंदेखि खानेपानीको समस्या भोग्दै आएका मुस्लिम टोलमा पानी पुर्याउन गाउँपालिका अध्यक्ष प्रकाश विष्ट आफैं श्रमदानमा जुटेका छन् ।

सुगम गाउँपालिकाको दुर्गम वडा भनिने देवीकोटमात्रको  मुस्लिम समुदायको सिंगो गाउँ छ । त्यहाँ ४३ घरधुरी छन् । सुक्खायाममा नजिकका पानीका स्रोत सुक्ने हुँदा करिब दुई घण्टा पैदल दुरीमा रहेको जरुवाको पानी भाँडामा भरेर ल्याउनुपर्ने बाध्यता छ ।

जरुवामा भेटिएकी रुपाकोटमा कक्षा सातमा अध्ययनरत आयशा खातुनका अनुसार पानी भर्दाभर्दै जरुवाको पानी सकिन्छ । पानी संकलन नहुन्जेल कुर्नुपर्छ र भाँडामा भर्नुपर्छ । उनी भन्छिन्, ‘त्यति दुःखले टाढाबाट ओसारेको पानी मान्छेले खाने कि गाईवस्तुलाई खुवाउने भन्नुपर्ने स्थिति छ ।’

स्थानीयवासी गोपाल मियाँका अनुसार गाउँपालिका अध्यक्ष प्रकाश विष्टले यसअघि ट्याक्टरमार्फत् पानी पठाइदिएर मुस्लिम टोलमा सहयोग गरेका थिए । तर सधैं यसरी पानी ढुवानी गरेर सम्भव नहुने भएपछि अहिले समस्याको स्थायी समाधानको पहल भइरहेको छ ।

मुस्लिम टोलमा खानेपानीको सुविधा पुर्याउन पालिकाले आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा पाँच लाख रुपैयाँ बजेट छुट्याएको थियो । त्यो बजेटबाट गाउँभन्दा करिब ८५० मिटर तल रहेको बेवरे खोलामा मोटर जोडिएको छ र माथि डाँडामा पाँच–पाँच हजार लिटरका दुईवटा प्लास्टिकका ट्यांकी राखिएको छ । परीक्षणको क्रममा मुहान क्षेत्रबाट पानी तानेर ट्यांकीसम्म ल्याइसकिएको छ । अब त्यो ट्यांकीमा जम्मा गरेको पानी घर–घरमा पुर्याउन पाइप बिछ्याउने र धारा जोड्ने काम जारी छ ।

शनिबार पालिका अध्यक्ष विष्टसहित स्थानीयले जनश्रमदान गरेर पाइप बिछ्याउने काम गरेका छन् । ‘हरेक शनिबार जनश्रमदान गर्ने पालिकाको नीति अनुसार हिजो मुस्लिम टोलमा पानी पुर्याउनका लागि खाल्डो खन्ने, पाइप बिछ्याउने, पुर्ने लगायतका काम गर्यौं,’ गाउँपालिका अध्यक्ष विष्टले भने ।

‘हामीलाई पानीको साह्रै असुविधा थियो अब घरमा तुरुन्तै पानी खस्नेवाला छ,’ स्थानीय गोपाल मियाँले खुसी हुँदै भने, ‘अध्यक्ष बनेर आएपछि उहाँ (प्रकाश विष्ट)ले साह्रै सहयोग गर्नुभएको छ, । पानी नपाएर गाईवस्तु पनि मर्ने स्थिति आएपछि यसअघि ट्याक्टरबाट पनि पानी पठाइदिनुभएको थियो । अहिले चाहिँ गाउँपालिकाबाट बजेट छुट्याइदिएर धारा जोड्ने काम भइरहेको छ ।’

अर्का स्थानीय गाजे मियाले पानी खुवाउने उद्देश्यले गाउँपालिकाले गरेको पहलबाट धेरै खुसी लागेको बताए । ‘तलबाट बोकेर ल्याएको पानी मान्छेले खानी कि गाईबस्तुलाई खुवाउने भन्ने थियो । अब त घरमै धारो जोडिदिन लागेपछि धेरै खुसी लागेको छ,’ उनले भने ।

राप्ती गाउँपालिकामा देवीकोट, करङ्गेसहित, आठ–दशवटा पहाडी वस्तीहरु छन् । त्यहाँका वस्ती विकासमा पछाडि छन् । त्यसैले पालिकाले तिनै विकट क्षेत्रलाई लक्षित गरी शिक्षा, स्वास्थ्य, खानेपानी र सडक सुविधा पुर्याउन प्रयासरत छ । यसअघि देवीकोट क्षेत्रकै बाहुनपाटामा लिफ्टिङ गरेर सिंचाइ सुविधा पुर्याएको पालिकाले अहिले देवीकोटकै मुस्लिम टोलमा खानेपानी सुविधा पुर्याउन लागेको हो ।

लुम्बिनी प्रदेशको राजधानीसमेत रहेको राप्ती गाउँपालिकाले ‘राप्ती निर्माण अभियान’ कार्यक्रम सन्चालन गर्दै आएको छ । यो अभियान अन्तर्गत गाउँपालिकाले महिनामा कम्तिमा एकदिन मात्र भए पनि जनश्रमदान गर्ने नीति लिएको छ । प्रत्येक शनिबार हुने सामाजिक काममा गाउँपालिका अध्यक्ष आफैं सहभागी हुने गरेका छन् ।

हालै देवीकोटमा चौतारी पुनर्निर्माण गर्ने, देवीकोट जाने गणतन्त्र मार्गका दुवैतर्फ विभिन्न प्रजातिका फूलका बिरुवा रोप्ने लगायतका काममा पालिका अध्यक्ष विष्ट आफैं सहभागी भएका थिए ।

राज्यले प्रदान गर्ने बजेटले मात्रै विकास निर्माणका कामहरु सम्पन्न नहुने भन्दै अध्यक्ष विष्ट पालिकावासीमा श्रमदानको भावना जागृत गराउने उद्देश्यले आफैं श्रमदानमा सहभागी हुँदै आएका छन् । विकासको काममा स्थानीयलाई पनि प्रत्यक्ष सहभागी गराइयो भने त्यसमा अपनत्व हुने र दिगो पनि हुने उनको धारणा छ । त्यसकारण स्थानीयलाई श्रमदानका लागि प्रेरित गर्दै आफैं पनि श्रमदानमा खटिंदै आएको उनी बताउँछन् ।

‘हरेक विकास निर्माणका गतिविधिमा जनसहभागिता हुन जरुरी छ । अरुलाई पनि प्रेरणा मिलोस् भनेर म आफैं विभिन्न वडाहरुमा हुने विकास निर्माणका काममा सहभागी हुँदै आएको छु,’ अध्यक्ष विष्ट भन्छन्, ‘देवीकोटको मुस्लिम टोलमा खानेपानीको सुविधा पुर्याउने अभियानमा म सहभागी भएको पनि त्यही उद्देश्यले हो ।’

मुस्लिम टोलमा खानेपानीको सुविधा पुर्याउने श्रमदानमा वडा अध्यक्ष रिम बहादुर सुनारी मगर, सदस्य अलि माेहमद मियाँ, युवा विद्यार्थी ठाकुर पन्थी, रामकृष्ण डाँगी लगायत पनि सहभागी थिए ।

वडा अध्यक्ष मगरका अनुसार देवीकोटको मुस्लिम टोलमा खानेपानीको सुविधा पुर्याउन अहिले गरिएको काम अस्थायी हो । त्यहाँ अहिले राखिएका प्लास्टिकका ट्यांकीको सट्टा स्थायी रुपमा पक्की पानी ट्यांकी निर्माण गर्ने योजना छ ।

फोटो/भिडियो : तुलबहादुर कवँर मगर